ŞƏFİQƏ AĞayeva
Yüklə 72,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1
..
ŞƏFİQƏ AĞAYEVA QƏRİBƏ RƏSSAM 2
QƏRİBƏ RƏSSAM Le yla ti kiş ti kmә yi xoşl a yırdı. Onun ya şıl, qı r mı zı, gö y, s arı rәn gl i sapları vardı. Hәmişә an ası il ә bağa gәzmәyә ged әndә iynә, sap vә bir parça ağ aparıb, әl işi ilә mәşğul olardı... Ha va lar b әr k s o yu muşdu. Le yl a par ça cz әrind ә ö z yolkasının, yolkadan asıl mış o yun caql arın ş ә kill әrini ti kmә yә ba şla mışdı. A m m a Şaxta babanı görmәdiyindәn önu olduğu kimi çәkә bilmirdi. Bir dәfә Le yla ana sın dan s oru şdu: —
Le ylanın anası p әnc әr әdәn ba yır a ba xı b d edi: —
Ha va d olu b. Y a bu a xş a m, ya da sa baһ gәl әr. Le yla er tә si gün s әһә r t ezd әn durdu ki, görsün Ş axta b a ba gәli b, ya yox? Bird әn p әnc әr ә yә ba xı b. görd ü yünә mә әttә l qaldı. P әnc әrә
3
şüşәlәrinin üstündә kim isә elә bil gü müşü saplarla q arlı yolka budaqlarının ş әklin
çәkmişdi. Elә q әşәng idi ki, adam baxdıq ca ba xmaq i stә yi rdi. Le yla t e z an asını s ә slәdi:
— Ana, a y ana ! Ş üşә lәr i mi zә bu şә kill әri ki m ç ә ki b?
Le ylanın anası p әnc әr ә yә ba xı b gülü msünd ü: —
Hә, qı zı m, bunla rı Şa xt a ba ba ç ә ki b.
— De mәli, Şa xt a ba ba gәli b, һә ?
—
Gәli b, qızı m, g әli b. S a baһ yol ka ş әnli yinә gedi b, onu or ada görә c әksәn
Le yla şü ş ә üz әrind ә ki na xı şl ara bi r xe yli baxdı: —
Şaxta baba nә q әribә rәssam imiş. Gör bir n ә yaxşı şәkillәr çәkib. Mәn d ә onun ki mi ç ә kә cә yә m.
Bal ac a Le yla i yn ә -s a pını götü rüb a ğ pa rç a üz әrind ә gü mü şü rәn g sa pl arl a yolka budaql arının vә budaqda kı oyun caql arı n şә klini ti kmә yә başladı.
O, işl әyә-işlәyә һ әrdәn gözaltı pәncәrәyә tәrәf baxırd ı...
4
Bir gün Taһir yell әn c ә kdә yell әnir kәn birdәn g özlәr i qonşu һәyәtdәn xalasıgilә tәrәf әyilmiş armud ağacı bud aqlarına sataşdı. Sapsarı armudlar u zaqdan adamı çağırıb elә bil de yirdi; „Gәl mәni dәr !" Taһirin gö zü armudlard a qaldı. Xalasının һә yәtindә meyvә çox idi. Amma belә gö zәl armud yox idi. Armudlardan bir neçәsini dәrmәk fikri bir d әqiqә belә onun zaşından çıxmırdı. O, fi ki rlә şirdi ki, indi uş aq la rla a r mudu da şla sa һa y- kü y d üşәc ә k, qonşu s әs ә g әli b әһ va latd an xәbәr tutac aqdır. S onr a da kәndin i çindә Taһir in adı qala caq „A r mud oğrusu " Y a xşı sı budur ki, bu iş sonr a ya q alsın.
Sәһәri Taһir uşaqlar d an xәlvәt bir qar ğı tapdı. U cunu һaça kimi arala yıb arasına ağac keçirtdi, belәliklә qarmaq әmәlә gәldi. İndi armudları buru b bir - bir ü zmәk olardı.
Taһir u şaql ar e vd ә ol madı ğı va xt q ar ğını götürü b һ ә yәt ә cu mdu. Ar mudlar o qәdә r yeti ş mi şdi ki, onl ar a t oxunan ki mi ö zlә ri gu mbultu i lә yer ә d üşürd ü.
Taһir q oynunu armudla d oldurdu. Bu vaxt dar va za d ö yüldü.
O, qapı ya yaxınlaşıb soruşdu: —
Kimsәn ?
— Mәnәm, bala, qapını aç!
Taһir qapını açdıqda qon şuları Murad babanı görd ü .
Murad ba ba Taһiri gör cә k dedi: —
Bal a, d ün әn ba ğdan a r mud d әr mişdi m. Dedim u şaq ş әһәrdәn gәlib bir az aparım, yesin. Apar ve r an ana.
—
5
Taһir qıpqırmızı qızardı. Qo ynundakı armudlar elә bil ki, od olub bәd әnini yandırdı. Taһir indi öz һәrәkәtindәn elә peş man olmuşdu vә özünü
elә itirmişdi ki, һәtta
әlini
uzadıb sәbәti aldıqda babaya sağ ol demәk belә ya dına düşmәdi. O, qapını örtdükdәn son ra tez birtәrәfә çәkilib q oynundakı armudları yerә boşaltdı...
6
ALAQ
Anası Zәrifәni evdә q o yu b işә getmişdi. Oyuncaqları ilә oynamaq Zәrifәni d arıxdırdı. Hәyәtә çıxdı ki, q onşu uşaqlarından birini çağırıb onunla o yn asın. Hә yәtd ә һe ç kәs yox idi. O, a ya ğını bi r kö tü yün üstünә qo yu b o biri һ ә yәt ә bo ylandı. Q onşul arı Son a xal a gö yәr ti l әkl әrinin ala ğını t ә mi zl ә yi rdi. O ğlu Ra si m dә ona kö mәk edird i. Lәkd әn nә isә bir -bi r ç ә ki b kәna ra atırdı.
7
Zәrifә onu sәslә yib d edi: —
Rasi m, gәl biz ә o yn a yaq. Rasim Zәrifәyә baxıb dedi:
— İşi m va r, gö r mür sәn ana ma kö mә k edi rә m? Zәri fәnin a ğlına qә ri bә bir fi kir gәldi. O, öz -ö zü nә dedi: „ Hә, la p ya xşı oldu, indi mәn d ә l ә klә ri mi zi tә miz lәr ә m, ana m i şdәn gәl әr; görü b sevinәr". Zәrifә işә başladı. O, lәkdәki gö yәrtilәri bir -bir çәkib atdı. Bir azd an lәk tәrtәmiz oldu. Zәrifә sevinirdi. O, an asının gәlmәsini sәbirsizliklә gözlәyirdi. Bәs n ecә! İndi cә qapı açılacaq, anası һәyәtә gir әc ә k, gülә -gül ә qızın a de yә c әkdi r:
—
Afәrin qızım, nә yaxşı iş görmüsәn. Sәnin kimi kö mәkçim var, daһa mәnim n ә dәrdim!
8
Zәrifәnin anası işd әn gәldi. Gözü һәyәtd әki lәkә sataşan kimi qanı qaraldı. Acıqlı -acıqlı d edi:
—
Zәrifә, bu n әdir? Vәzәrilәri kim yolu b? Vay sәni, bizi gö yәrtisiz qo yu b.
Zәrifә an asının a cıqlandığını görüb d oluxsundu, gözlәri yaşardı. Bilmәdi an asın a nә desin.
An caq ana sı d e yәs әn әһ val atı baş a d üşmü şdü. O, Zәri fәni ba ğr ına ba sı b gülә -gül ә dedi:
— Zәrәr yoxdur, qızım, bikeflәn mә, mәn alaq etmә yi sәn ә ö yrәd әrәm.
İndi Zәri fә a laq el ә mә yi ö yrәn mişdi. O, artıq alaq ot larını gö yәrtid әn a yıra bil irdi. An caq birin ci dә fә al aq etdi yi yadın a d üşәndә gül mә kdәn özünü saxlaya bilmirdi.
9
A N A S Ә R Ç Ә
aibәnin babası axşamdan tapşırmışdı ki , buğd adan, darıdan yu yu b tәmizlәsinlәr, aparıb dә yirmand a ü yüd әcәkdir. On a görә dә Hürü nәn ә dәni yu yu b, qurutmaq üçün palazın üstünә sәrmişdi. O, balaca nәvәsi Naibәnin dә әlin ә bir çubuq verib d emişdi ki, to yu q-cücәni yaxına bura xma !
Naibә gaһ bu ğdaları bir yerә yığıb tәpә düzәldir, gaһ da bu ovcundan o ovcuna tökәr ә k, öz -ö zünә dә yir man - dә yir man o yna yı rdı. Bird әn qızın qulağın a ci k -ci k s әs i gәldi.
—
Cik... ci k... ci k...
— Kiş!.. Kiş!..—deyә Naibә dönüb sәs gәlәn tәrәfә baxd ı. Bu dәfә dәnә tәrәf gәlәn toyuq deyildi. O, palazın yanında bir sәrçә gördü. Naibә nә qәdәr kiş -kiş deyib onu q ovdusa da, sәrçә getmәdi.
10
Uçu b bir az kәnara qondu. Görünür o necә olursa-olsun dәn aparmamış ge t mә yә cә kdi. N ai b әnin quşa ya zı ğı gәldi. Onu ç ağ ır ma ğ a baş ladı:
— Cü -cü -cü -cü... cü -cü... Sәrç ә pırı ltı il ә pal az ın üstünә qondu. D әn ә bi r - iki di md ik vurand an sonra u çub getdi.
Nai b ә quşdan gö zlә rini çә kmirdi. Sәr ç ә uçu b d üz da x man ın üstündәki dirәyә qondu. Dirәyin üstündәki külәşin arasında bir yu va görün ürd ü. Çox keç mәd әn i ki -üç bal a s әrçә yu vad an ba şlar ını çı xar ar aq dimdi kl әrini anal arına t әr ә f uz adıb ci kgi ld әşdil әr. A na sәrç ә onl arın һәrәsinin ağzına bir-iki dәn qoydu, sonra yenә pırr el әyib u çdu.
11
O, belә c ә bi r ne çә dә fә q anad a çı b g әldi, s onr a yu va s ına qa yıtdı. Elә ki, bal al arını yedi zdiri b do ydurdu, uçu b һә yәtd ә ki tut a ğa cının buda ğına qondu. Di mdi yini ağa ca sü rtd ü. S onr a qanadını ç alı b a ya ğının birini yan a uz atdı vә şәn bir sә sl ә ci k gildәdi.
Nai b ә görd ü ki, ba yaq ö zünü ora -bur a çır pan, d әn üç ü n vurnuxan sәrç ә indi r aһat ol mu şdur. Gö rünür әt cә bal ala rını yedi zdiri b do ydurduqdan s onr a bu bala ca quşun da an a ürә yi r aһ atlıq t apmı şdı...
12
T A H İ R
Taһir anası ilә kәndә, xalası gilә q onaq gәlmişdi. Kәnd in çox gözәl vaxtı idi. Xüsusәn yay fәsli olduğundan çiçәklәrin әtri, quşların çәһ -çәһi ad amı һeyran edirdi. A ğacların budaqları me yvәlәrin ağırlı ğından ә yi lib a z qal a ye rә d ә yi rdi.
Taһir xalası uşaqları ilә bağd a meyvә dәrir, çaya çimmә yә gedir, rәnkbәrәng kәpәn әklәr tuturdu. Taһir uzun bir kәndir tapıb özü ü çün ye llәn cә k dә qur muşdu.
13
Q Ә R Ә N Fİ L
Baһar tәzәcә girmişdi. Haşım baba evlәrinin dalındakı bağçad a yer bellәyir, lәk qayırırdı. Rәһim babasına yan aşıb soruşdu:
—
Ba ba, a y ba ba , s әn bur anı ni yә q azı rs an? Haş ı m baba nә vә sinin ba şını s ı ğall a yı b meһri ban -meһ riban dedi:
—
Burada sәnin çün qәşәng, әtirli çiçәklәr әkәcәyәm,Rәһim.
— Ba ba can, һ ansı çiç ә klә rdәn?
—
Nәrgiz, qәrәn fil, gülsabaһ, sәnin ürәyin һansından istәsә ondan.
— Baba, n ә olar, qo y mәn dә әkim dә.
—
Sәn һәlә balacasan, bacarmazsan, q oy mәn әkim, sәn dә axşamdan -axşama suçilә yәnini gәtirib lәklәrimizi su vararsan ki, çiçәklәrin tez açsın.
Rәһim qonşuları Ze ynәb xalanın qızı Lalә ilә çox dost idi. O, indi dә Lalә ilә birlikdә lәklәrә qulluq etmәk istәdi. On a görә dә babasına d edi:
14
— Ba ba q o yar s an Lal ә dә mәni ml ә lә kl әr ә qulluq el ә sin ?
—
Әlbәttә.
Baba çiçәk lәklәrini d üzәldib qurtarandan sonra on ların һәrәsini uşaqların birinә tapşırdı. O gündәn etibarәn uşaqlar һәr axşamçağı suçilәyәnlәrini arxdan dolduru b lәklәrini su varırdılar.
Rәһim lәklәrin ә çox yaxşı qulluq edirdi. On a görә dә onun çiçәklәri tez bo y at mış vә d ü ymә lәn mişdi. A mma Lalә tәn bә ll ik edirdi. B ә zәn lәkini su varmaq һ eç yadına d a düşmürdü.
Bir gün Lalә o yun caql arını Rәһi mgilin һ ә yәtind әki bö yük qoz ağa cının altın a t ö küb e vci k d üz әldirdi.
Rәһim on a kö mәk etmәk istәdikdә Lalә dedi: —
Rәһim, evciyi mәn düzәldәrәm. S әn get sap, bir dә kibrit qutusu gә tir. Tele fon çә k. El ә ki, t ele fon çә k din, e vini zә gedi b mәni ml ә telefonla danışarsan.
Rәһim razı oldu. O, sap vә kibrit qutuları gәtirib telefon düzәltmәyә başladı. Lalә dә qәşәn g bir e vc i k qurdu. O, ist әdi ki, ba ğı da ol sun. S ö yüd ağa cından bir neçә şax qırıb evciyinin әtrafına sancdı. İndi çiçәklәri çatmırdı. Bird әn Lalә n ә yi is ә xa tırl a yıb d edi:
— Rәһi m, s әn e vi miz ә ba x, mәn bu s aat c a gәli rә m.
Lalә ba ğça ya getdi, R әһ i min lә kind әn t ә zә cә a çıl mı ş qәr әn fill әri qoparıb qucağına yığdı.
Elә ba ğdan çı xmaq ist ә yәnd ә Haşı m ba ba ya r ast gәldi. —
Lalә, qızı m, bu q әr әn fill әri ni yә yol mus an?
—Evciyimә q oyacağam. Axı mәn q oz ağacının dibindә tәzә ev tikmişәm, ist әyirәm çiçәyim dә olsun.
15
—
Qızım, adam ev tik әndә çiçәklәri xarab ed әr? —
Ni yә xa ra b olur, ba ba, mәn ne ynә mi şә m ki?
— Daһa ne yn ә yә çә ks әn. Çiç ә kl әri kö künd әn yolu b çı xa r mıs an. Bir ba x, d ü ymә l әrin çoxu һә lә a çıl ma yı b. Bi r dә ada m yol daşının z әһ mәtini korl a maz.
—
Ba ba can, bil mә mi şә m... ba ğı şl a... bir dә el ә mәr ә m. La lә ba şını aşağı saldı. Daһ a evcik qurduqları yerә q ayıtmadı. O, utandığından indi һeç Rәһimin d ә üzünә baxa bilmәzdi...
16
RƏSSAMI K. DAVUD AĞAYEVA ŞƏFİQƏ ƏLİ QIZI Redaktoru Gülşәn Hәsәnzadә. Bәdii redaktoru Y . Ağayev. Texniki redaktoru V. Avadeyeva. Korrektoru L. Balayeva. Çapa imzalanmış 29/IX 1960-cı il. Formatı 60x92 ç.v. Hesab-nәşr v. 2. Tirajı 10000. Sifariş 205. Uşaqgәncnәşr. Bakı, Fioletov küçәsi, 8. Azәrbaycan SSR Mәdәniyyәt Nazirliyinin 26 Komissar adına mәtbәәsi, Bakı, Әli Bayramov küçәsi, 3.
Yüklə 72,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|