Səhifəsinə müraciət edilə bilər
Yüklə 72,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1 Tədiyə balansının metodoloji tərtibatı ilə bağlı http://cbar.az/assets/1186/final_metod.pdf səhifəsinə müraciət edilə bilər.
2015-ci ilin yanvar-sentyabr ayları üçün Azərbaycan Respublikasının T Ə D İ Y Ə B A L A N S I 1 2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında xarici iqtisadi əməliyyatlar neft-qaz sektoru üzrə müsbət saldoya, qeyri-neft sektoru üzrə isə mənfi saldoya malik olmuşdur. Neft-qaz sektoru üzrə ümumi daxilolmalar əsasən neftin və təbii qazın ixracı və bu sektora cəlb edilən xarici kapitalın hesabına formalaşır. Bu sektor üzrə ödənişlər isə mənfəətin və investisiyaların repatriasiyasını, avadanlıqların və xidmətlərin idxalını əks etdirir. 2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında neft-qaz sektoru üzrə yaranmış ümumi müsbət saldo 7.3 mlrd. $ olmuşdur. 2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında tədiyə balansının əsas göstəriciləri Mln. $
Xarici ticarət balansı 5302.5 Xidmətlər balansı -3433.8 İlkin gəlirlər balansı -1795.8 -İnvestisiya gəlirlərinin repatriasiyası -1586.5 Təkrar gəlirlər balansı
167.6
-xaricə yönəldilmiş birbaşa investisiyalar -portfel investisiyaları -digər investisiyalar Xalis maliyyə öhdəlikləri o cümlədən: - Azərbaycana cəlb olunmuş birbaşa investisiyalar -6578.3 9731.2 2623.6
-107.9 7215.5
3152.9 5737.9
- cəlb olunmuş investisiyaların repatriasiyası - neft bonusu -2514.5 2.0 - portfel investisiyaları 751.1
- digər investisiyalar -823.6
Ölkənin ehtiyat aktivlərinin dəyişməsi -2800.0 -9141.2 Qeyd: Tədiyə balansı hesablamalarında neftin faktiki orta qiyməti 51$ (ötən ilin 9 ayında 102$) olmuşdur.
2 Cari əməliyyatlar hesabı
2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında cari əməliyyatlar hesabında 240.5 mln. $ məbləğində profisit yaranmış, o cümlədən neft-qaz sektoru üzrə cari hesabın profisiti 5442.3 mln.$ məbləğində olmuşdur. Neft-qaz sektorunun profisiti qeyri-neft sektoru üzrə cari hesabın 5201.7 mln. $ məbləğində kəsirini tam örtmüşdür.
Ml n.$
Xarici ticarət balansı Xarici ticarət dövriyyəsi 19.3 mlrd. $ təşkil etmiş və xarici ticarət balansı 5.3 mlrd. $ məbləğində müsbət saldo ilə nəticələnmişdir.
2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanın dünyanın 155-dək dövləti ilə ticarət əlaqələri olmuşdur. Xarici ticarətin 9.8%-i MDB üzvü olan dövlətlərin, 90.2%-i isə digər xarici dövlətlərin payına düşür. Dövlətimizin Türkiyə, İtaliya, Birləşmiş Krallıq, 2014-cü il, 9 ay 2015-ci il, 9 ay 9293 241
16208 5303
-4706 -3434
-2406 -1796
197 168
Cari hesabın saldosu Xarici ticarət balansının saldosu Xidmətlər balansının saldosu İlkin gəlirlərin saldosu Təkrar gəlirlərin saldosu
3 Almaniya, Rusiya, ABŞ, Yaponiya, Fransa, İsrail və Çin ilə daha intensiv ticarət əlaqələri olmuşdur. (Ümumi ticarətdə bu ölkələrin payı 67.1% təşkil etmişdir).
olunmuş malların strukturunda neft-qaz məhsullarının payı 90.9% olmuşdur. Xarici dövlətlərə 10.3 mlrd.$ neft məhsulları ixrac olunmuş, ixrac olunmuş neft məhsullarının 788.4 mln.$-ı neft emalı məhsullarının, 9.5 mlrd. $-ı isə xam neftin ixracının payına düşür. 2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkənin qeyri neft-qaz ixracı 1116.5 mln.$ təşkil etmişdir.
2014-cü il, 9 ay 2015-ci il, 9 ay
Məbləğ, mln.$ Xüsusi çəkisi, %-lə Məbləğ, mln.$ Xüsusi çəkisi, %-lə
o cümlədən:
1.Yanacaq-xammal məhsulları 22067.8 96.3 11500.0
93.4 - neft-qaz məhsulları 21752.1 94.9
11206.8 91.0
- digər xammal 315.7
1.4 293.2
2.4 2.Maşınqayırma məhsulları 215.2 0.9
275.1 2.2
3.İstehlak malları 628.8
2.7 533.5
4.3 4.Digər mallar 20.2 0.1
14.7 0.1
Əmtəə idxalı. Hesabat dövründə əmtəə idxalı 7.0 mlrd. $ təşkil etmişdir. İstehlak mallarının idxalının ümumi dəyəri isə 2830.7 mln. $ olmuş, bunun da 838.5 mln. $-ı ərzaq məhsullarının payına düşür.
4 İdxalın strukturu
2014-cü il, 9 ay 2015-ci il, 9 ay
Məbləğ, mln.$ Xüsusi çəkisi, %-lə Məbləğ, mln.$ Xüsusi çəkisi, %-lə
cümlədən:
1.İstehlak malları 3056.6 45.5
2830.7 40.3
- ərzaq məhsulları 913.9 13.6 838.5 11.9 - digərləri 2142.7 31.9
1992.2 28.4
2.İnvestisiya yönümlü mallar 715.6 10.6 1365.6 19.5 - beynəlxalq neft-qaz konsorsiumları 706.7 10.5 1360.5 19.4 - digərləri 8.9 0.1
5.1 0.1
3. Digər mallar 2951.4 43.9 2824.5 40.2 İdxalın strukturunda xarici investisiyalar hesabına gətirilmiş maşın-avadanlıqların və malların xüsusi çəkisi 19.5% təşkil edərək 1365.6 mln. $ olmuşdur. Bunun 99.6%-ni beynəlxalq neft-qaz kontraktları çərçivəsində istifadə olunmuş investisiyalar hesabına idxal edilmiş mallar təşkil edir. Bundan başqa ölkəyə ümumi məbləği 2824.5 mln. $ olan istehsal təyinatlı maşın-avadanlıq, kimya, qara və əlvan metal məhsulları da gətirilmişdir. Xidmətlər balansı 2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında xarici dövlətlərlə Azərbaycanın iqtisadi əlaqələrində qarşılıqlı xidmətlər əsas yerlərdən birini tutmuş və bu xidmətlərin ümumi həcmi 9.9 mlrd. $ təşkil etmişdir. Bunun 6.7 mlrd. $-ı qeyri-rezidentlər tərəfindən Azərbaycanın rezidentlərinə, 3.2 mlrd.$ isə Azərbaycan rezidentlərinin xarici ölkələrin rezidentlərinə göstərilən xidmətlərdir. Q arşılıqlı xidmətlər dövriyyəsinin 18.6%-i nəqliyyat xidmətləri üzrə aparılan əməliyyatların payına düşür. Ümumi dəyəri 1.8 mlrd. $ olan nəqliyyat xidmətlərinin 61.2%-i qeyri-rezidentlərin Azərbaycanın nəqliyyat sistemlərindən istifadə etmələri ilə əlaqədardır. Azərbaycanın rezidentlərinin qeyri-rezidentlərə göstərdikləri nəqliyyat xidmətlərinin dəyəri 1124.7 mln. $, qeyri-rezidentlərin Azərbaycan rezidentlərinə göstərdikləri nəqliyyat xidmətlərinin dəyəri isə 713.9 mln. $ təşkil etmişdir. Ümumiyyətlə, qarşılıqlı xidmətlərin ölkənin xarici dövlətlər ilə əmtəə və xidmətlər üzrə ümumi idxal-ixrac dövriyyəsində xüsusi çəkisi 33.8% təşkil etmişdir.
Hesabat dövründə gəlirlər üzrə daxilolmaların və ödənişlərin ümumi dövriyyəsi 3.7 mlrd. $-a çatmışdır. Bunun 74.4%-ni (2.7 mlrd. $) Azərbaycandan ödənişlər təşkil edir. Bu məbləğin isə əsas hissəsini (1.7 mlrd.$) beynəlxalq neft-qaz konsorsiumları üzrə xarici investorların payına düşən gəlirlərin repatriasiyası (əsasən xam neft şəklində), qeyri-rezidentlərə ödənilmiş əmək haqları (274.8 mln. $) və xarici kreditlərdən istifadəyə görə ödənilən faizlər (365.6 mln. $) təşkil edir.
5 Təkrar gəlirlər balansı Təkrar gəlirlər üzrə xarici ölkələrlə aparılan əməliyyatların ümumi dəyəri 1.7 mlrd.$ məbləğində qiymətləndirilmişdir. Bu məbləğin 55%-ni ölkəyə daxilolmalar təşkil edir. Təkrar gəlirlər üzrə ümumi daxilolmaların 96.7%-ni xarici ölkələrdən fiziki şəxslərin pul baratları, 1.9%-ni ölkəyə gətirilən humanitar idxal mallarının dəyəri, 1.4%-ni isə digər daxilolmalar təşkil edir. Bütövlükdə, təkrar gəlirlər üzrə əməliyyatların saldosu müsbət 167.6 mln. $ təşkil etmişdir. Maliyyə hesabı 2
2015-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında xalis maliyyə aktivlərimiz 9.7 mlrd.$ artmışdır. Bu göstərici əsasən xaricə yönəldilmiş birbaşa investisiyalar (2623.6 mln.$), portfel investisiyaları (-107.9mln.$) və digər investisiyalar (7215.5 mln.$) hesabına formalaşmışdır. Hesabat dövründə xalis maliyyə öhdəliklərimiz isə 3.2 mlrd.$ təşkil etmişdir ki, bu da xaricdən cəlb olunmuş xalis birbaşa investisiyalar (3223.4 mln.$), portfel investisiyaları (751.1mln.$), digər investisiyalar (-823.6 mln.$) və neft bonusu (2.0 mln.$) hesabına formalaşmışdır.
Mln. $
Aktivlər Öhdəliklər Birbaşa investisiyalar - neft–qaz sektoru - digər sektorlar
Digər investisiyalar - ticarət kreditləri və avanslar - kreditlər və ssudalar - depozitlər və nağd valyuta Neft bonusu 2623.6 1424.4
1199.2
7215.5 2509.7
78.9 4626.9
3223.4 2566.4 657.0
-823.6 83.6 -71.4 -835.8 2.0 C Ə M İ 9731.2 3152.9
balansının strukturunda kapital və maliyyə hesabı Aktivlər/Öhdəliklər prinsipi üzrə təsnifləşdirilmişdir. Bununla əlaqədar olaraq cədvəl göstəriciləri yeni strukturda verilmişdir. Birbaşa investisiyalar
Birbaşa investisiyalar formasında xaricdən cəlb olunmuş sərmayələrin ümumi məbləği 5.7 mlrd. $ olmuşdur. Bu investisiyaların strukturunda neft-qaz sektorunun xüsusi çəkisi 88.2% təşkil etmişdir. Qiymətləndirmələrə görə qeyri-neft sektoruna cəlb olunmuş birbaşa investisiyaların ümumi məbləği 678.0 mln. $ olmuşdur.
6
Kreditlər və digər investisiyalar Hesabat dövründə kreditlər və ssudalar üzrə xalis maliyyə aktivləri 78.9 mln.$ artmış, xalis maliyyə öhdəlikləri isə 71.4 mln.$ azalmışdır. Depozitlər və nağd valyuta üzrə xalis maliyyə aktivləri 4.6 mlrd.$ artmış, xalis maliyyə öhdəlikləri isə 835.8 mln.$ azalmışdır.
Hesabat dövründə ölkənin ehtiyat aktivləri 9141 mln. $ məbləğində azalmışdır. Yüklə 72,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|