Şəmil Sadiq
Yüklə 1,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
211 şünmədiyini yaxşı bilirdi. Boqomilla Abadjiyevanın kim- liyini, komandirin kimdən tapşırıq aldığını, Elçinin onun kod adını hardan bildiyini öyrənmək üçün bu dəqiqə ca- nını verərdi. Ənənələri çeynəyib Dəli Qarcar kimi Dədə- nin yaxasından belə yapışa bilərdi. Ağsaqqala əl qaldıra- nın daşa dönəcəyini bilə-bilə... Bunları yaxşı bilən Dədə ayağa qalxdı: – Yaxşıca dinlən, axşam “Ata ocağı” məclisi toplanacaq, mükafatını orda alacaqsan! Arslanın nəsə de- mək istədiyini gördükdə ona danışmağa imkan vermədi: – Suallarına cavabı da... – Dədə Əfəndi bunu deyib, arxa qapıdan çıxdı. Bu nurani qoca on il bundan öncə Arslanın “Ata oca- ğı” məclisinə qəbul edildiyi zaman üzünü görə bilmədiyi Dədə Əfəndi idi. 10 il müddətində minlərlə OdƏr kimi Arslanı da hərtərəfli şəkildə hazırlamış, yetişdirmişdi. Onun söhbətlərinin ən fəal dinləyicisi idi Arslan. İki il bundan əvvəl isə, Arslana bu mühüm əməliyyatı həyata keçirməyi tapşırmışdı. O da həmin tapşırığa əsasən ordu- ya gizir kimi göndərilmişdi. Və hazırlanan çox mühüm bir tapşırığı qüsursuz yerinə yetirmişdi. İndi isə onun “Ata ocağı”nın üzvlərini belə sorğulamğa haqqı çatırdı. Arslan bütün bunları Dədə Əfəndinin arxasınca gözlərini qədim simvollarla bəzədilmiş qapıya dikərək düşünür- dü... 212 27 – Hörmətli sərnişinlər, Bakı-Pekin reysinə qeydiyyat davam edir. Xahiş edirik, qeydiyyatdan keçməyə tələsin! Bunları öz düşüncələri ilə baş-başa qalaraq eşitmə- yən, eşitsə də, fərqinə varmayan Arslan Sultanbəyli idi. O, indi yeni bir tapşırıq dalınca gedirdi. Amma bu dəfə digər əməliyyatlara getdiyi kimi, həvəslə yox. O, bilirdi ki, get- diyi əməliyyat nəinki Azərbaycan, bütün Türk dünyası üçün taleyüklü məsələdir. O bilirdi ki, ondan başqa hər adama tapşırıla bilməzdi bu iş. Amma yenə də getmək is- təmirdi. Düzdür, Dədə Əfəndiyə bu fikir haqda heç nə deməmişdi. Könülsüz olduğunu dilinə gətirməmişdi. Bu cür əməliyyatçı üçün dünyanı yerindən oynadacaq bir əməliyyat dalınca getməsi ona stimul olmalı idi, onu qü- rurlandırmalı idi, şərəfləndirməli idi. Şərəfləndirirdi də. Amma bu dəfə zaman və şərait fərqli idi. Artıq Azərbay- can öz torpaqlarını işğaldan azad etmək üçün müharibəyə başlamış, hər gün bir neçə evə üçrəngli bayrağa bükül- müş onlarla şəhid tabutu ilə bərabər, milyonlarla evə “bu gün Azərbaycan ordusu Ağdamı işğaldan azada etdi, bu gün Azərbaycan ordusu Xocalı və Qaradağlı qisasını er- mənilərdən aldı” və s. kimi sevinc dolu şad xəbərlər də gedirdi. Bu şad xəbərlərin özü də sanki üçrəngli bayrağa bürünərək qürur duyurdu. Arslan məhz buna görə gedə bilmirdi. Axı o da indi əsgər dostları ilə bir yerdə olmalı, bütün gücünü və bacarığını vətən uğrunda xərcləməli idi. Onu getməməyə vadar edən məsələlərdən biri də, anasını itirməsi idi. Axı hər dəfə harasa gedəndə onu ki- minsə gözlədiyini düşünür, işini həvəslə bitirib evə qayı- 213 dardı. Amma bu dəfə onu gözləyəcək, onun üçün darıxa- caq, onun üçün ağlayacaq, onun arxasınca su atacaq kim- sə yox idi. Öz evinə niyə qayıtmalı idi o? Axı o evdə onu daha kimsə gözləmirdi ki, o qayıtmaq üçün tələssin, ki- min üçünsə yaşadığını hiss etsin! Yeniyetmə yaşlarında atasını itirən Arslana yalnız anası baxmışdı, yeməmişdi-yedirmişdi, içməmişdi-içir- mişdi. O qədər kasıb həyat yaşamışdılar ki, Arslan sonra- lar pul qazananda da xərcləməyi bacarmırdı. Hər dəfə pul xərcləmək üçün şərait yarananda həmin dəqiqə ağlından keçən ilk o olurdu ki, görəsən, sabaha nə edəcəyik, birdən sabaha çörək pulu qalmaz. Bu xüsusiyyətlər həmişə qə- naətlə dolanan Ceyran anaya məxsus idi. Yetim böyütmə- yin əzab-əziyyətini, bəlkə də, ondan başqa dünyada heç kim bilməzdi. Arslanın atasının vaxtsız ölümü sovet hö- kumətinin dağılması ərəfəsinə düşmüşdü. Həm ölkədəki ağır vəziyyət, həm də ərsiz-başsız bir ailədə oğul böyüt- mək çox çətin idi. Qadın kimi işləməyə yer də tapa bilmir- di. Ceyran ananın onlara kömək edən bir qaynı var idi. Arslan da o əmisini çox istəyərdi. Ata sevgisinə bərabər idi ondakı əmi sevgisi. Buna baxmayaraq, Ceyrana ağır gəlirdi ki, kimsə onun ailəsini saxlasın. Elə bir ailənin qızı idi ki, onlar həmişə çörəyi zəhmətlə qazanmışdılar. Cey- ran həmişə atasının köməkçisi olmuşdu. Kənddə hamı onun işgüzarlığından danışarmış. At belində əkin suva- rar, bir-birindən hündür tayaları vurub sahədən çıxarardı. Dəmirqaya anası Bəyim xanıma Ceyranı sevdiyini deyən- də Bəyim xanım Ceyranın rəiyyət qızı olduğu üçün bu ev- liliyə qarşı çıxmışdı. Hətta Dəmirqayanın atasından qor- xub söhbəti açmamışdı da. Dəmirqayanın israrından son- ra qorxudan əsə-əsə oğlunun istəyini Eldəniz bəyə çatdır- 214 mışdı. Qaşlarını çataraq xanımına çəpəki baxdıqda, Bəyim xanım tez-tələsik: – Mənə niyə elə baxırsan? Səndən əvvəl ona demişəm ki, biz hara, onlar hara? Nəsli nəslimizə, qa- nımıza tay bir adamın qızı ilə evlənməlisən. Nə edim, mə- nim sözümə baxmır. İki ayağını bir başmağa salıb ki, bəs Ceyrandan başqa heç kimlə evlənmərəm.” Eldəniz bəy ağayana şəkildə gülümsəyərək: – Onu mənim yanıma göndər görüm, dərdi nədir?, – demişdi. Eldniz bəy Də- mirqayanın onun qarşısında bir qaya kimi məğrur, qürur- lu duruşunu görəndə düz gözlərinə baxmışdı. Amma bu dəfə onun gözlərini qayanın bağrında bitən zərif bir kək- likotuna bənzətmişdi. Onun gözlərindəki bu incəliyin, zə- rifliyin, insansevərliyin arxasında sanki bir qaya dururdu. Saflığı, təravəti, mətanətinin mənbəyi sıldırım və sərt qa- yalıq dağ kimi insanı lərzəyə gətirən əsilli-nəcabətli bir nəsil idi. – Oğul, axı sən adətlərimizi bilirsən, bu cür evli- lik hökmən xan-bəy nəsli olan bir evlilik olmalıdır. Bu adət genimizi, qanımızı daşıyanların əbədi borcudur. Ceyran ağıllı qızdır, elə ailəsi də öz şərəf və ləyaqətini hə- mişə qoruyan bir nəsildəndir. Amma yenə də rəiyyət öv- ladıdır. Bizi niyə incidirsən? Sevgiyə gələndə isə deyim ki, sevgi həmişə ötəri hiss olub, səndə də keçib gedəcək. Kişi sözlərini bitirdikdə onun qətiyyətli gözlərinə baxdı. Sanki onun gözlərində cavabı görməyə çalışırdı. Amma Dəmirqayanın gözləri birdən-birə suyu qurumuş bulağa bənzədi: – Ata, mən bütün adətlərimizi yaxşı bilirəm, amma unutma ki, arxasında eli, xalqı olmayan bir xan, bəy bü- növrəsi oyulmuş palçıq divara bənzəyər. Əgər bir xan xalqdan qidalana bilmirsə, kökü o xalqla bağlı deyilsə, doldurulma və şoran torpaqda bitən söyüdə bənzər. Mə- 215 gər babalarımız heç xalq arasından olan biri ilə ailə qur- mayıb? Sən məndən yaxşı bilirsən ki, bu cür hallar çox olub. Bir də mənə görə əsilli-nəcabətli, qanı təmiz insanlar yalnız xanlar olmayıb, ata. Mən özümə yoldaş, sirdaş istə- yirəm. Ceyranla da danışmışam. Kənardan göründüyün- dən də mərd və əqidəli bir qızdır. Sənin ocağına yaraşan, üzqaralığı gətirməyən, cəsarətli və ismətli bir qızdır. Atası oğlunun bu cavabından sonra onu bağrına bas- mış, elə həmin axşam elçiliyə getmişdi. Ceyran belə Ceyran idi. Ailə qurduğu gündən ərinin sadiq dostu olmuş, ailəsini həmişə müqəddəs bilmişdi. Amma bu kasıbçılıq onun üçün yeni bir imtahan idi. O zaman onlar kənddə yaşadıqlarından dolanışıq şəhər ca- maatından daha rahat idi. Yay gələndə göy-göyərtilə, to- yuqların yumurtası ilə, həyət-bacadan yığdıqları meyvə- tərəvəzlə, qış gələndə isə yaydan qurutduğu tərəvəz və meyvələrlə, hazırladığı salatlarla günlərini birtəhər keçi- rirdilər. Elə günlər olurdu ki, onlar həftələrlə çörək gör- məzdilər. Amma heç vaxt Ceyran ağız açıb bunu Arslanın əmisinə deməzdi. Ceyran anadakı mətanət Arslanın qüru- runu sərt qayaya çevirmişdi. Varsa var, yoxsa tap! Amma zəhmətlə işlə, haqqınla qazan. Buna görə də Arslan yoxlu- ğu da, varlığı da yaxşı bilirdi. Hətta işlədiyi, pul qazandı- ğı vaxtlarda anasının ona: – A bala, bu ayaqqabını niyə dəyişdirmirsən? – sualını verməsi onu yaman kövrəltmiş- di. Çünki Arslana görə ayaqqabını o zaman dəyişərdilər ki, onun altı yeyilib əldən düşsün, üstünün dərisi tikilmək və mismarlanmaq üçün dəfələrlə pinəçiyə aparılsın. Axı bu ayaqqabının heç nəyi yox idi. Bu niyə dəyişməli idi. Halbuki, Arslan bu ayaqqabını 3 il idi ki, geyinirdi. Dost- ları ona tez-tez lağ edir, xəsislikdə tayı-bərabəri olmadığı- 216 nı düşünürdülər. Əslində Arslan xəsis deyildi, sadəcə daşlaşmış psixologiyası ona imkan vermirdi ki, o rahat ol- sun. Bir sözlə, o düşünməyə bilmirdi. Hər addımında ayağının altına dəfələrlə baxır, hər getdiyi yolu dəqiq araşdırır, hər xərclədiyi pulu isə məqsədli xərcləyirdi. Özü də bilmədən, anası Ceyranın ona verdiyi “qənaətcil- lik” tərbiyəsi onu kəşfiyyatçı etmişdi. Axı o vaxtdan, pula, şəraitə, hətta aldığı nəfəsə belə qənaət etməyi bacarırdı. Cəsarətdə, qeyrətdə, mərdlikdə atasına nə qədər oxşasa da, qənaətcillikdə heç oxşamamışdı. Anası həmişə bunu onun dostlarına deyərdi. Sanki arvad sübut etməyə çalı- şırdı ki, bu xəsislik onun qanında deyil. Deyirdi ki, ay ba- la, bunun babası şura hökuməti gəlməmişdən özünün bü- tün var-dövlətini kənd camaatına bağışladı. Dedi ki, düş- mənlərə qalınca qoy sizin olsun. O kişi elə bir ağsaqqal idi ki, bütün kənd camaatı onun səxavətindən danışarmış. Hətta sovet hökuməti dağılan kimi, xalq hərəkatının tüğ- yan etdiyi bir vaxtda bir nəfər gəlib Arslanın atasını – Də- mirqayanı kəndin mərkəzinə çağırdı. Dedi ki, a kişi, kən- din camaatı səni gözləyir. Dəmirqaya gedəndən sonra məlum olub ki, kənd camaatı qoyundan, keçidən, camış- dan, inəkdən, nə bilim, kimin nəyə gücü çatır, yığıblar kəndin ortasına və deyiblər ki, bu sizin babanıza olan bor- cumuzdur. O vaxt sənin baban bütün kənd camaatına bö- yük bir yaxşılıq etmişdi. İndi isə həmin dövlət dağıldı. Və bizim yaşadığımız bu ərazilər də sizin dədə-baba mülkü- nüzdür. Halal malınızdır. Dəmirqaya da öz elinin bu cö- mərd hərəkətinə mərdanə cavab verərək, heç nəyi istəmə- miş, qardaşı ilə birgə evə qayıtmışdı. Həmin gecə qürur və sevincindən yata bilmədi. Bir də ayıldım ki, oturub evin qabağında babasından qalan qəməni də əlinə alıb 217 ona baxır. Məni görcək dedi ki, bu millətlə, bu ellə necə fəxr etməyəsən, bu millətin yolunda necə can fəda etmə- yəsən?! Bu cür mərd camaat dünyanın heç yerində yox- dur. Sən insanlardakı mərdliyə bax ha! Dostları Ceyran ananın Dəmirqayanı sevdiyini, onla- rın münasibətini bilirdilər. Gülüşüb demişdilər ki, Ay Ceyran ana, biz özümüz zarafat edirik, sən ürəyinə salma. Bilmirik bəyəm Arslanın kim olduğunu? Sonra kəndin ağsaqqalı gəlib Dəmirqayaya dedi ki, bu kəndin deputatı sən olacaqsan. Bütün ətraf kəndlərin də ağsaqqalları bunu təklif edirlər. Biz istəyirik sən də ye- ni qurulacaq dövlətdə bir vəzifə tutasan, babaların kimi elə-obaya xidmət edəsən. Dəmirqaya da razılaşmışdı. Həm oxumuş, ali təhsilli bir adam, həm də genində bir idarəçilik, xalqın taleyini düşünmək vadı. Amma əcəl im- kan vermədi. Dəmirqayanın rayonda adı eşidiləndə, onun haqqında insanlar arasında hörmətlə danışılan bir zaman- da Dəmirqaya motosikletlə qəzaya düşdü. Bu qəza çox qəribə olmuşdu. Qəfildən bir PAZ markalı avtobuz moto- sikletiylə öz torpaq sahəsindən gələn Dəmirqayanın üstü- nə sürmüşdü. Dəmir-qaya da özünü itirərək, üçtəkərli, MK markalı motosikletini yolun kənarına, uçuruma sür- müşdü. Kəndin ortasından keçən əsas yol yerlərindən bir az hündürdə idi. Ona görə də yolla hasar arasında böyük bir dərə yaranmışdı. Divara çırpılan motosikletin rulu qatlanaraq onun qarnına girmişdi. Təcili sahə xəstəxanası- na çatdırsalar da, həyatını xilas etmək mümkün olmamış- dı. Onu xəstəxanaya aparan camaat deyirdi ki, yolda Də- mirqaya zarıyaraq deyirdi ki, “iki uşaq..., o iki uşaq necə oldu? Heç olmasa onlar sağdır barı?” Əvvəl camaat onun 218 sayıqladığını düşünsə də, sonra məlum olmuşdu ki, Də- mirqayanın sahədən gələrkən kəndin kənarında götür- düyü iki uşaq var imiş motosikletdə. Qəza baş verən za- man həmin uşaqlar zərbənin təsirindən “kolyaskada” ha- sarın o tərəfinə düşüb. Özlərini itirən 9-10 yaşlı bu uşaqlar aləmin bir-birinə dəydiyini gördükdə elə həyətdən həyətə keçərək, qaçmışdılar. Evlərində bu hadisəni danışanda atası kəndə çıxmış, Dəmirqayanın qəzaya uğradığını eşit- mişdi. Və hadisəni danışanda camaatın tükləri biz-biz ol- muşdu. Arslan belə atanın oğlu idi. Bu gün də onun boynuna babalarından, atalarından qalan bir yük düşmüşdü. Am- ma daha böyük yük idi. İndi bir kəndin, bir ölkənin yox, bütün türklüyün, bütün bəşəriyyətin gizlədilmiş tarixinin üzə çıxarılması idi bu yük. Belə görünürdü ki, müharibə də tez bitəcək. Çünki ordu qısa bir zamanda istədiyinə çatmışdı, qələbə yaxında idi. Erməni və onun havadarları- nın hərbi birləşmələri getdikcə geri çəkilirdi. Sanki tapşı- rıq almışdılar. Amma yenə xalqa “Qarabağı vermək istə- mirik, lakin gücümüz çatmır!” fikrini aşılamaq üçün dö- yüşür, elə hey itki verdirirdilər. Dədə Əfəndinin dedikləri bir-bir baş verirdi. Artıq Cənubi Azərbaycanda yeni dövlət qurulmaq ərəfəsində idi. İran adlı bir dövlət Amerkanın və İsrailin gücü ilə parçalanmışdı. Suriyadan betər bir vəziyyət yaranmışdı. Ermənistanla İran arasındakı sərhəd bağlanmışdı. Cə- nublu qardaşlar birinci müharibədə olduğu kimi, yenə Azərbaycana dəstəyə gəlmişdi. Ulu Şaman ocağının istə- diyi kimi artıq “o tay-bu tay birləşsin!..” şuarları səsləndi- rilmirdi. Çünki dünyaya yeni bir güc olaraq çıxmalı idi Azərbaycan. Birləşmək ideyasını ortaya atanlar, Azərbay- 219 canı daxildən parçalamaq və yenə sonu görünməmiş bir fəlakətə uğratmaq istəyirdilər. Çünki birləşmək məsələsi ortaya gəlsəydi, paytaxt problem olacaqdı ilk olaraq. Son- ra bir neçə onillik cənub-şimal davası gedəcəkdi bu xalq- lar arasında. Ona görə də Azərbaycan Cənuba dəstəyini əsirgəmirdi. Necə ki, Türkiyə bir zamanlar Kiprə münasi- bət bəsləmişdi, biz də elə. Dədə Əfəndinin bir vaxtlar de- diyi “Türk dünyasını birləşdirmək missiyası Azərbaycana verilib” fikri öz təsdiqini tapmışdı. Prezidentin fərmanları ilə artıq bu sahəyə xeyli pul da ayrılmışdı, Orta Asiya xalqları iqtisadiyyatda Azərbaycan modelinə keçmişdilər. Bütün bunları görən Arslan Dədə Əfəndinin komandir Altay Cavadov, Boqomilla və Elçin Alıyev haqqında de- diklərinə birmənalı olaraq inanmışdı. Dədə Əfəndi Arsla- na demişdi ki, təşkilatın qolları çox genişdi. Komandir sə- nin kimliyini bilmədiyi kimi, sənin də onu tanımamağın gərək idi. Sən öz işini bilirdin. Yadındadırmı, sənə son də- fə uğur diləyəndə demişdim ki, dostlarının ölümü belə ol- sa, sən yolundan qala bilməzsən. Sənin daşıdığın sirri bu dünyada daşıyanların sayı barmaqların qədərdir. Ona gö- rə də, səndən başqa, komandada kiminsə bilməsi müm- kün deyildi. Arslanın uca səslə “bəs Elçin, Elçin kim idi? O, hardan bilirdi ki, mən Qoroğluyam, mən bura bayraq üçün yox, başqa bir məqsədlə gəlmişəm? Buna necə don geydirəcəksiniz?” –suallarına Dədə Əfəndi yenə aramla cavab vermişdi: Oğul, Elçin də bir OdƏr idi, amma onun bu əməliyyatdakı funksiyası səni qorumaq idi. O, sənin fədain olacağını öncədən bilirdi. Əgər dəstədə hər hansı bir hadisə baş verərdisə, o səni qoruyacaqdı. Amma ona kitabla bağlı bilgi verilməyib. Çünki o, ocağın sirlərinə sə- 220 nin qədər bələd deyildi. Sadəcə, onun dürüstlüyü və ba- carığı onu həmin komandaya apardı. Arslan bundan sonra daha çox bağırmışdı: – Bəs ha- mımız sağ qalsaydıq, mən nə etməliydim, heç bunu dü- şündünüzmü? Mən nə deməli idim can dostlarıma? – Qoroğlu, deyəsən, sən kim olduğunu unudursan! Axı sən ona görə bu məlumatı bilirsən ki, şəraitə uyğun qərar verməyə haqqın və hüququn var. Həm də bacarı- ğın. Artıq o zaman nə qərar verməli olduğunu sən müəy- yənləşdirəcəkdin. Hər iki məsələ önəmli olduğu üçün onu poza bilməzdik. Bir də ki, digər uşaqlara bələd olmadığı- mıza görə sirri yalnız iki nəfər daşımalı idi. Belə də oldu. Sən burda hay-küy salacağına get ananın yanına. Sənin haqqında yayılan məlumatları eşidəndən sonra infarkt vurub, indi reanimasiyadadır. Uşaqlar səni aparacaqlar. Bizim klinikamızdadır. Bunları eşidən Arslan Dədə Əfəndidən əl çəkərək, tə- ləsik anasının yanına qaçmışdı. Amma onu bir də heç vaxt görməmişdi. Anasının yasını verəndən sonra koman- dirin 221 ailəsini tapmış, bir neçə həftə öncə komandirin ailə- sini vətən xaini kimi damğalayanların indi dəstə-dəstə, maşın-maşın gəlib onun ailəsinin əlindən öpdüyünü gör- müş, insanlığın anlaşılmaz halına acımışdı. Sonra onun yoldaşı ilə görüşüb, üzüyü Banuya vermiş, Ərturanın üzündən öpmüş, Xızır peyğəmbər kimi yox olmuşdu. Ko- mandirin yoldaşı onu çox axtarsa da, bir daha görməmiş- di. Arslan gizlin də olsa heç zaman onun ailəsinə qayğısı- nı əskik etməmişdi. – Bakı – Pekin reysi ilə uçan sərnişin Arslan Sultan- bəyli, xahiş olunur, qeydiyyat masasına yaxınlaşasınız. Bu çağırışı Arslan yenə də eşitmirdi. Bəlkə də, eşitmək istə- mirdi. Amma ikinci dəfə adını eşidən Arslan cəld ayağa durub qeydiyyat masasına doğru irəlilədi. Birazdan bu igid göylərdə olacaqdı. Səmanın boşluqlarında o uçacaq, uçacaq, babalarının atla qət etdiyi kilometrlərlə məsafəni bir neçə saata keçəcəkdi. Həmin yolları bir də atla fəth edərək qayıtsın deyə. Romanın ikinci hissəsində siz Boqomillanın sonrakı tale- yini, onun yazdığı gizlin kitabda nələrin olduğunu, üçüncü ünvanın hara olduğunu, Arslanın Şuşadan gətirdiyi kitabda nələrin yazıldığını, Onun Çin səfərində nələrin baş verdiyini Uyğur türklərinin dünyaya məlum olmayan sirlərini, Cənubi Azərbaycandakı azadlıq hərəkatında Arslanın fəaliyyətini, Ulu Şaman Məclisinin verdiyi son qərarları və Dədə Əfəndinin söh- bətlərini oxuyacaqsınız. 222 223 224 Çapa imzalanıb: 24.02.2017 Formatı: 70x100 1/16. Ofset çapı Həcmi: 7.75 Sifariş № 400 Yüklə 1,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|