Şəmil Sadiq
Yüklə 1,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
6 7 Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun və “İgidliyə görə” medalı ilə təltif edilmiş şəhid baş leytenant Fərid Əhmədovun əziz xatirəsinə ithaf edirəm. 8 Ölüm var ki, həyat qədər dəyərli... Hüseyn Cavid 1 Qısa bir zamanda dünyadan bixəbər ucqar kənddə yaşayan kəndlilər xəbər tutdu ki, kəndə nalyığan gəlib. Hamı bir-birinə dəymişdi. Dağ kəndində heç kimin ağlına gələ bilməyəcəyi bir hadisə baş vermişdi. Şəhərdən gəldi- yi ehtimal edilən bir nəfər nal yığırdı. Həm də köhnə nal. Nala verilən pulla dörd təzə nal almaq olardı. Bu işə ən çox sevinən kəndin uşaqları idi, çünki küçələrdən tapdıq- ları dəmir qırıntıları onları xeyli varlandıracaqdı. Amma nə fayda? Nalı hardan tapaydılar bu binəvalar? Texnika- nın inkişafından sonra kənddə atı olan kişilərin sayı azal- mışdı. Lakin bu kənd dağ döşündə olduğu üçün heç ol- masa, iki-üç evə bir at düşürdü. Onların da çoxu yük da- şımaq üçün yaramırdı. Təbiət qoynunda yerləşən bu kən- də yerli turistlər çox gəldiyindən kəndlilər qonaqları bu atlarda dövrəsi bir manata gəzdirirdilər. Yazıq atlar yabı- ya dönmüşdülər. Yalı yoluq toyuqlara bənzəyən atların qabırğaları sananır, quyruğu iki qıçının arasına qısılır, dizləri isə arıqlıqdan bir-birinə dəyirdı. Bir vaxtlar bellə- rində igidlər daşıyan, mərd oğulları döyüşlərə aparan, öz sahibinin öldüyünü, yaralandığını görüb onu qoruyan at- lar indi kimlərinsə əyləncə vasitəsi idi. Atların belinə mi- nənlər ya haram pullardan harınlamış qarınqulular, ya dağın döşündə yeyib-içəndən sonra əylənməyə bir şey tapmayanlar, ya da kişiliyin, ərliyin, mərdliyin nə oldu- ğundan xəbərsiz, əqidəsiz insanların əqidəsizlik əqidəsi ilə böyüyən harın balaları idi. Ən yaxşı halda, tələbələr olardı ki, onların da arasında at belinə minməyə cürəti ça- 9 tanı az idi. Çünki at belinə minib qürrələnməyə qanında türk qanı daşıyıb özünü türk adlandıran şəxsin gərək mə- nəvi haqqı olaydı... Axı at belinə mindinsə özündə bir tə- pər hiss etməlisən, düşmən üstünə yeriməlisən... Türklər iki halda ata minərdilər: bir yağı düşmən üstünə gedəndə, bir də qələbə çalıb, şadyanalıq edəndə... Yoxsa ki, at mey- mun deyil ki, onunla oynayasan... Deyəsən, türk oğlu atı və at minməyi çoxdan yadırğa- mışdı. Atlar yabılaşıb, igidlər qorxaqlaşıb sıradan çıxmaq- da idi. Atların da başqa çarələri yox idi: yüyəni onun tale azadlığına qənim kəsilmiş, düzgün yolu azmış bəni-insa- nın əlində idi. Yazıq atların nə kükrəməyə, nə də kişnə- məyə heyləri vardı. Zorlanmış və taleyi ilə barışmış kim- səsiz qadınlar kimi, bu atlar da insanların nazı ilə oynayır, “səhər naxıra, axşam axura” prinsipi ilə həyatı yola verir- dilər. Hə, belə atlara nal nə gərəkdi ki? Gərək olmadığı üçün şəhərdən gələn nalyığan cəmi 14-15 nal yığa bilmiş- di. Amma hələ də istədiyi köhnə nalı tapa bilməmişdi. Ona daha çox nal lazım olduğunu eşidən kəndlilər nalyı- ğanı qoca Dəmirçioğlunun yanına göndərdilər. Bu nal- bəndə ona görə Dəmirçioğlu deyirdilər ki, o da cavanlı- ğında güclü olmuş, çox özündən deyən Koroğluları sın- dırmışdı. Qolunun gücü, dizinin təpəri bu yaşında onu köməyə möhtac olmaqdan qoruyurdu. Hər işini özü gö- rərdi. Qoca nalbənd bu yaşa kimi heç evlənməmişdi, am- ma kəndin bütün uşaqları özlərini Dəmirçioğlunun nəvə- nəticəsi, Dəmirçioğlunu da özlərinə baba hesab edirdilər. Nalyığan qoca nalbənd haqqında eşidib birbaşa onun yanına yollandı: 10 – Yorulmayasan, ay usta! – Sağ ol, a bala! Sağ ol! Qərib adama bənzəyirsən. Bu- ralarda xeyir ola? – Hə, dayı, Bakıdan gəlmişəm. Köhnə nal alıram. – Həəə, o dedikləri sənmişsən? Bu sözü elə dedi ki, elə bil, nalyığan haqqında o nəsə bilirdi. – Bu köhnə nalları neynirsən belə? Həm də eşitmi- şəm, baha qiymətə alırsan. – Dayı, deyəcəm, güləcəksən. Bu varlılar var ha, mən onların bağlarına baxıram. Yığdığım nalları onlara sata- cam ki, qapılarının üstünə vursunlar, nəzər dəyməsin. Nalbənd gülümsündü: – Sənin bu nal məsələn “Yan tütəyinə” çevrilməsin ha! – Sən narahat olma, ay dayı, mən nə etdiyimi yaxşı bilirəm. Sən de görüm, mənə nal verirsən, ya yox? Nalbənd onu dəmirçixananın kiçik otağına aparıb is- tədiyi qədər nal götürməsinə icazə verdi. Orda çoxlu nal var idi. Bu, nalyığanı sevindirsə də, istədiyi nalı tapmaq üçün xeyli çalışdı. Bu qədər nalın içində onun axtardığını tapması çox çətin idi. Nalbənd bu nalların hamısını ona verdiyini desə də, nalyığan sanki nalları seçirdi. Bunun şübhə doğuracağını hiss edən nalyığan bütün nalları bir kisəyə yığıb köhnə “Moskviç” markalı maşınına qoydu. Nalbəndə xeyli təşəkkür edib maşınını işə salanda nal- bəndin astadan pıçıldadığı zərbi-məsəli eşitdi: – “Bir mıx bir nalı, bir nal bir atı, bir at bir igidi, bir igid bir eli qurtarar”. Bu hadisədən bir neçə gün keçdi. Nalyığan yenə nal- bəndin yanına gəldi. Əlində gətirdiyi nalı nalbəndə göstə- rib ona yalnız bu naldan lazım olduğunu söylədi. Dünya- görmüş qoca bu nalı görən kimi, nəsə baş verdiyini anla- Yüklə 1,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|