Şəmil Sadiq
Yüklə 19,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 20 buraxılacaq. Mən bir qədər fikrə getdim, dedim: Mən Nəsimi haqqında heç nə bilmirəm. Məlum oldu ki, xalq şairi Rəsul Rza Hələb şəhərinə bir aylıq məzuniyyətə göndərilib ki, Nəsimi haqqında Suriyada mövcud olan materialların hamı- sını yığıb gətirsin. Rəsul Rza Hələbdən qayıdanda məni yenə Mərkəzi Komitəyə çağırdılar. Nəsiminin iki “Divan”ı əsasında çap olunmuş böyük şeirlər kitabını və azərbaycancaya tərcümə olunmuş bir aləm material – məqalələr, jurnal məlumatları verdi- lər və mən Nəsimini öyrənməyə girişib, əvvəlcə ro- man yazmağa başladım. Bir neçə ay sonra isə ssena- rinin ilk epizodlarını filmin rejissoru Həsən Seyid- bəyliyə oxudum. Həsən bircə kəlmə: – Yaxşıdı, – dedi. Bundan sonra mən, demək olar ki, hər gün Hə- sənin evinə təzə epizodlar aparıb oxuyurdum və Hə- səndən eyni cavabı: – Yaxşıdı, – eşidirdim”. 4 “Nəsimi” filmi 1973-cü ildə çəkilmişdir, lakin İsa Muğannanın qeybdən səs eşitməsi və bu təlatümlü hadisələrin başlanğıcı isə 1968-ci ildə baş vermişdi. Müəllifin həyat yoldaşı Firuzə Muğanna bunu uzun müddət çap olunmasında problem yaşanan “Türfə” romanının nəşrə təqdim olunması üçün AMEA-nın müxbir üzvü Nizami Cəfərova yazdığı məktubda daha aydın təsvir edir: “1968-ci ildə alihəzrət Dəmi- rəlin zamanının başlandığında, Azərbaycan yazıçı- ları nümayəndəliyinin tərkibində Türkiyəyə getdik. İstanbulu, İzmiri, Ankaranı, Bursanı və sair yerləri 4 İsa Hüseynov, İdeal, Bakı: Yazıçı, 1986, s 5. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 21 gəzdik, Bolu bəyin kəndini, Koroğlunun Çənlibelini gördük. İstanbula qayıdanda məscidləri gəzdik. Ayasofiya məscidində İsa üzünü göyə tutub dedi: “Biz çoxlu uşaq saxlamışıq, özümüzə övlad istəmə- mişik. Mən səni tanımıram. Əgər varsansa, Firuzəyə bir övlad ver. Oğlan da istəmirəm. Bircə qız. Bircə qız!” (Ş.S. Tanrı ailəyə yeganə övladı Sevinc Muğan- nanı 19 ildən sonra bəxş etmişdir). Otelə qayıtdıq. Yorulmuşdum, divanda uzanıb yatdım. İsa kresloda oturdu. Bir azdan məni oyadıb dedi: “İndicə, ayıq-sa- yıq vaxtımda bir altı-yeddi aylıq, gözəl, gombul qız uşağı gördüm. İməkləyib gəlib dizlərimdən yapışdı, qucağıma mindi, burnunu boğazıma söykəyib mışıl- mışıl nəfəs aldı. Səni oyatmaq istədim, uşaq yox ol- du. Nəfəsini indi də boğazımda hiss edirəm. Qızımız olacaq”. Mən inana bilmədim. Bakıya qayıtdıq. Bir ildən sonra İsanın o gördüyü qız – Sevincimiz doğul- du. Bundan sonra mənim həyatıma fərəh gəldi. İsa- nın da işləri yaxşılaşdı. Dalbadal əsərləri çap olundu. İsa məni Rusiyanın şəhərlərində kurort zonalarında gəzdirdi. Bolqariyada, Qara dəniz sahillərində, Pri- baltika ölkələrində, bir neçə Avropa ölkəsində gəz- dirdi. Yetmişinci illərdə çox qəribə hadisə baş verdi: İsa birdən-birə kainatla bağlandı, özünün dediyi kimi, EySarla danışmağa başladı. EySar, İsUsun, İsa peyğəmbərin həqiqi adı – odu – rütbəsidir. “Ey” – Uca deməkdir. “Sar” – hökmdar deməkdir. EySar – uca hökmdar deməkdir. Bu Od – həqiqət qədim türk dilində – OdƏr dilindədir. EySar İsaya OdƏr dili öyrətməyə başladı. OdƏr dilində indiyə qədər heç İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 22 yerdə, heç kəsə məlum olmayan məlumatlar vermə- yə və tamam yeni ruhda əsərlər yazmağa kömək etdi. “İdeal” romanı, “Peyğəmbərin möhürü”, “Məh- şər” və bir sıra başqa əsərlər belə yarandı. İndi oxu- culara təqdim olunan “Türfə” əsəri də bu qəbil- dəndir”. 5 Məhz buna görədir ki, İsa Muğanna hələ 1978-ci ildə “Məhşər” romanını bitirdikdə bundan sonra ya- zacağı əsərləri “Karvan” 6 silsiləsi adlandırır və yer- dəki ömrünün sonuna qədər bu karvanın mənzilə çatması üçün bir anlıq da yolundan sapmır. Ötən əsrin 80-ci illərindən bu tərəfə həm ölkənin həyatın- da baş verən ictimai-siyası, həm də özünün həyatın- da baş verən iki infarkt onu bu idealdan ayırmır. 1990-cı illərdə çap olunan yazılarının hamısında oxucuya onun bu silsilədən olan əsərlərini hansı ar- dıcıllıqla oxumasını israrla tövsiyə edirdi: “Yaxın və uzaq keçmişimizin tarixi hadisələr, bədii süjetlər iç- ində verilmiş SafAğ həqiqətlərinin qavranılmasını asanlaşdırmaq məqsədilə mən “İdeal” romanını ye- nidən və sonuncu dəfə işlədim. Bu əsərlə tanış olma- yan oxucu altılığa daxil edilmiş romanlarda SafAğ elminin təfsilatını dərk edə bilməz. Həmin romanlar – “Məhşər” (Ənşər -mən şər”) “Qəbiristan” “GurÜn”, “İsahəq, Musahəq”, “Cəhənnəm”, burada göstərilən xronologiya əsasında oxunmalıdır ki, lazı- mınca yaxın və uzaq keçmişimizdən tarixi hadisələr, bədii süjetlər içində verilmiş SafAğ həqiqətlərinin 5 "Mən səni tanımıram, varsansa, Firuzəyə bir övlad ver", Senet.az, (01 aprel 2015) 6 İsa Hüseynov, Məhşər, Bakı: Gənclik 1978, s 3. Yüklə 19,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|