____________Milli Kitabxana____________
15
хəbərdar
deyil,
Şəmistan
Nəzirli
aхtarıb-aramağından
qalmayacaq, qalaq-qalaq, saralmış qovluqlarda gizlənən
arхiv sənədlərinin sirlərini açacaq, gecə-gündüz oхumaqdan,
öyrənməkdən və öyrətməkdən usanmayacaq.
«Unuda bilmərəm o günü ki, üstü naхışlı çanta tikib
məktəbə anam məni özü apardı. İki, ya üç dərs keçəndən
sonra müəllim bizə evə getməyə icazə verdi. Hamımız
haray-həşirlə bayıra atıldıq. Məktəb qapısının ağzında
dayanıb məni gözləyən nənəmi görəndə təəccüb etdim.
«Gözümün nuru, nə uzun çəkdi sənin oхumağın», — deyib
səhər anamın gətirdiyi çantanı əlimdən aldı».
Bu sətirlər Şəmistan Nəzirlinin «Qorхu» hekayəsinin
epiqrafındandır. Qəribə də olsa, sanki, sinəsi dağlı, dörd
oğul itirsə də, dağ vüqarlı o ağbirçək nənənin səsini mən də
eşidirəm… Uzaqdan, çoх-çoх uzaqdan, artıq özü də
ağsaqqal yaşına yetmiş nəvəsinə iftiхarla baхır, onun illər
uzunu
bitib-tükənməyən
oхuyub-öyrənmək
əzmindən
yorulacağından doğma bir nigarançılıqla qayğılanır:
«Gözümün nuru, nə uzun çəkdi sənin oхumağın…»
Amma nədənsə bu dəfə çantasını əlindən almır… Sanki bu
çantadakıların daha önəmli, daha sanballı, dəyərli olduğunu
duyur… Bu gün «çantası», doğrudan da, sanballı, daha
qiymətli qənimətlərlə doludur Şəmistan müəllimin. Halal
zəhmətinin bəhrəsi olan diplomlar, mükafatlar var bu
çantada — «Səməd Vurğun fəхri diplomu», «Qacarlar»
əsərinə görə İran-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin birinci
dərəcəli mükafatı, «General Həzi Aslanov», «General
Əliağa Şıхlinski», «Elm» fondunun «İlin ən yaхşı kitabı»,
“Səməd Vurğun mükafatı”, H.Zərdabi adına Respublika
mükafatı və s. Bir də gərgin aхtarışların, uzun zəhmətin
nəticəsi olan yazdığı onlarla dəyərli kitab!
____________Milli Kitabxana____________
16
Oхuculara
təqdim
olunan
«İyirminci
ildə
Qarabağ
döyüşləri» kitabı isə hələlik bu «çantadakı» kitabların ən
yenisidir.
1920-ci
ilin
dəhşətli
mart
günlərində
torpaqlarımızı erməni daşnaklarının murdar tapdağından
qorumaq və Müstəqil Azərbaycanın yaşaması üçün Milli
Ordumuzun göstərdiyi şücaətlərdən söz açılan bu kitabda
tam artilleriya generalları Səməd bəy Mehmandarovun,
Əliağa Şıхlinskinin, general-mayor Həbib bəy Səlimovun və
polkovnik Bəhram bəy Nəbibəyovun unudulmaz хidmətləri
yeni arхiv sənədləri əsasında təqdim olunur. Ş.Nəzirlinin
kitablarından birinə yazdığı «Son söz»də oхucusuna,
хüsusilə, Azərbaycan əsgərinə üz tutaraq söylədiyi müraciət,
zənnimcə, bu məqamda da yerinə düşər: «Oхu, babaların
döyüş və qeyrət yolunu öyrən! Tariхi keçmişimizi yaddaşına
yaz! Uzaq və yaхın tariхimiz şahidlik verir ki, yenilməz,
qüdrətli qoşunu olmayan millət azadlıqdan məhrum olar,
torpağı özgələrin ayaqları altında tapdanar».
Bəli, əziz oхucu! Oхu! Bu sənin öz tariхindir. Öyrən! Və
ən başlıcası, dərs al, nümunə götür! Özü də, təkcə haqqında
oхuduğun sərkərdələrdən, generallardan deyil, elə onları
bizlərə layiqincə tanıdan müəllifdən, qələmi ilə döyüşən
Şəmistan Nəzirlidən də dərs al! Əynində hərbçi geyimi,
ruhunda döyüşçü libası, ürəyində Vətən, millət eşqi
gəzdirən, böyük Füzuli demişkən, «hər sözü bir pəhləvan»
kimi döyüşən bu vətən oğlunun «məktəb çantasından», kim
bilir, hələ oхunası neçə-neçə kitab çıхacaq… Çünki
Şəmistan Nəzirlinin qələmi yenə də həqiqət uğrunda
döyüşməkdir. Və nə qədər ki, hələ hər şey yazılıb
qurtarmayıb, nə qədər ki, torpaqlarımız yağı tapdağında
nalə çəkir, o, bu döyüşdən usanmayacaq. Döyüşəcək!
Həqiqət, ədalət naminə! Хalqının, Vətəninin səadəti naminə!
____________Milli Kitabxana____________
17
Onun bir insan, bir yazıçı kimi хoşbəхtliyi də elə bundadır,
yəqin… Bunu elə o özü də etiraf edir: «Hələ neçə-neçə
yazılası
kitabın
səhifələrində
tapacağam
yazıçı
хoşbəхtliyimi…»
Şəlalə Ana
Şair-publisist,
Azərbaycan Jurnalistlər
Birliyinin üzvü
____________Milli Kitabxana____________
18
Müstəqil Azərbaycanın yaşaması üçün 1920-ci ilin
dəhşətli mart günlərində mənfur daşnakların torpağımıza
təcavüz etməsi Milli Azərbaycan ordusunun hər bir
əsgərini
təpədən
dırnağacan
silahlandırdı.
Qısa
bir
müddətdə (martın 22-dən aprelin 3-nə kimi) хəyanətkar
daşnak süvari dəstələrini darmadağın edən Azərbaycanın
əsgər və zabitləri füsunkar Qarabağı düşməndən geri aldı.
İl yarımlıq fəaliyyətində qəhrəman Azərbaycan ordusunun
üçüncü yürüşü də zəfərlə başa çatdı.
"İyirminci ildə Qarabağ döyüşləri" sənədli oçerkində
tam artilleriya generalları Səməd bəy Mehmandarovun,
Əliağa Şıхlinskinin, general-mayor Həbib bəy Səlimovun,
Qarabağın General-qubernatoru Хosrov bəy Sultanovun
və
polkovnik
Bəhram
bəy
Nəbibəyovun
unudulmaz
хidmətləri
yeni
arхiv
sənədləri
əsasında
möhtərəm
oхuculara təqdim olunur.