tanımıram, qardaş. Elə ki, şair Həvəskar
sözlərini də əlavə eləsən, onda: “elə de
dana, a sağ olmuş, məni niyə dağa-daşa salırsan”, - deyərlər.
1929-cu ildə Ağköynək kəndində dünyaya gələn Həvəskarın cəmi-cümlətanı
dörd illik təhsili var. Ehtiyac, ağır güzəran balaca Allahverdinin yaxasından düymə
kimi asılanda oxumağın daşını birdəfəlik atıb.
Qırx il yazıb-yaradan Həvəskar təxəllüslü eloğlumuz ağbirçək şairəmiz
Mirvarid Dilbazidən başqa heç kimin yadına düşməyib.
Təsadüfən Mirvarid ana ilə görüşən Hövəskarın şerləri onun xoşuna gəlib.
On il bundan əvvəl, kiçik bir ön sözlə bir neçə şerini ilk dəfə “Azərbaycan
gəncləri” qəzetində dərc etdirib.
Həvəskarla atüstü söhbət eləyirdim. Qeyd-filan da götürmürdüm. Çünki onu
özüm də az-çox tanıyırdım, yaradıcılığına da bələd idim. Birdən məndən soruşdu
ki, niyə xəbər almırsan ustadın kim olub.
- Nəyini xəbər alım,
yəqin deyəcəksən, ustadın el olub, oba olub.
- Yox, - dedi, - el-oba öz yerində, orası elədi. Amma mənim ustadım, mənə
şer yazdıran böyük Səməd Vurğun olub.
- Yəqin onunla görüşmüsən.
- Yox, görüşməmişəm. O əvəzsiz insanı bircə dəfə 1953-cü ildə təsadüfən
Bakıda cıdır meydanında cıdırçıya nəmər verəndə görmüşəm. Ay tövbə, o kişi ilə
kəlmə də kəsməmişəm. Onu görəndə, elə bil dünyam dəyişdi. Həmin andan -1953-
cü ilin payızından, o nağıllarda, dastanlarda deyilən kimi,
ilahi bir qüvvə mənə şer
yaz, deyirdi. Durammadım, dözəmmədim, yazdım. 1966-cı ilə kimi yazdığımı üzə
çıxara bilmədim. Cəsarətə gəlib Səməd Vurğunun altmış illiyində ona yazdığım
şeri bir nüfuzlu məclisdə oxudum. O şer dillərə düşdü. Qazax, Borçalı mahalı da
Həvəskar adlı bir el şairini tanıdı.
Bilmirəm, elə bir naşı oxucu tapılarmı ki, şair Həvəskarın sözünə inanmasın.
Şəxsən mən ürəkdən gələn bu səmimi sözlərə inandım. Oxucunun şəkk-şübhəsi
onda ola bilər ki, Həvəskarın şerləri xoşuna gəlməyə. Bir şer ki, elin-obanın toy-
bayramında aşığın, müğənninin dilində gəzir, inanıram ki, oxucuların da xoşuna
gələcək.
Ona görə ki, Həvəskar bu günümüzün nəbzini tutan şairdir.
Qarğalar qartala meydan oxuyur,
Sərçənin qırğını əyən vaxtıdır.
Sıxılma, ürəyim, həyat belədir,
Nadanın loğmana söyən vaxtıdır.
Torpağımıza göz dikən namərd erməninin əsil-nəcabətini yaxşı tanıyan şair
üçcə bəndlik şerində daşnaklara keçmişini elə ustalıqla xatırladır ki, erməninin
ruhu da “incimir”.
Mən çətin günlərdə görəndə sizi,
Həmişə demişəm: “fağır erməni”.
Daşımaqdan odun, kömür şələsi,
Beliniz olmuşdu yağır, erməni.
Şair Həvəskarın tərifə ehtiyacı yoxdur. Zənnimcə bunu
oxucular da hiss
edəcəklər. Şair eloğlumun yaradıcılığından bir neçə nümunəni oxuculara təqdim
edirəm.
Oktyabr, 1993-cu il.
OLMUYA
Mənim Yaradandan bir diləyim var,
Bəxtim ola, taxtım-tacım olmuya.
Əlimdən həmişə yaxşılıq gələ,
Yamanlıqda hec əlacım olmuya.
Min nemət yetişə yaz yağışımda,
Məni sarsıtmaya qarlı qışım da:
İstərəm heç kəsə ilk baxışımda
Nə kədərim, nə də acım olmuya.
Süfrəm çəmən ola, yerim dağ ola,
Sərvətim sadəlik, canım sağ ola,
Həvəskaram, saç-saqqalım ağ ola,
Bir loqmana ehtiyacım olmuya.
ERMƏNİ
Mən çətin günlərdə görəndə sizi,
Həmişə demişəm: “fağır erməni”
Daşımaqdan odun, kömür şələsin.
Beliniz olmuşdur yağır, erməni.
Cibində olmurdu bir abbasın da,
Qapında mal-qoyun, evdə hasın
68
da.
Səndən üz döndərib astavasın
69
da,
Mənim Allahımı çağır, erməni.
Gələrdiniz Ağköynəyə, Çaylıya,
Dilənməyə Salahlıya, Poyluya.
Bir istərəm tutam salam toyluya
70
Deyəm ki, acından çığır, erməni.
68
Аllаh
69 Еrmənicə çörək dеməkdir
70
Yəni tövləyə
VAXTIDI
Qarğalar qartala meydan oxuyur,
Sərçənin qırğını əyən vaxtıdır.
Sıxılma ürəyim, həyat belədir,
Nadanın loğmana söyən vaxtıdır.
Deyir ki, aliməm hər ağıldan səy,
Laçına qıy vurur havada leylək,
Dərə xəlvət olub, tülkülər də bəy,
Çaqqalın döşünə döyən vaxtıdır.
Həvəskar, ilham al obadan, eldən,
Vüqarı dağlardan, qüvvəti seldən.
Qızılquş yorulub düşübdür əldən
Saxsağan özunü əyən vaxtıdır.
Gəlmişəm
Sizə deyiləsi sözüm var, dağlar,
Hüzuruna bir minnətə gəlmişəm.
Üzümü sürtməyə ocaq daşına,
Qəbul eylə ziyarətə gəlmişəm.
Ağlar qoydun gədiklərdə Kərəmi,
Ələdin başına hicranı, qəmi.
Günahkar sənmisən, yoxsa Lələmi,
Sizdən sizə şikayətə gəlmişəm.
Budur ehtiyacım, gəlmişəm vara,
Varına yox demə, sən həvəskara.
Qoluma qüvvətə, gözümə nura,
Dizlərimə dəyanətə gəlmişəm.
BİR ÖTƏRGİ QONAQ
OLDU GƏNCƏDƏ
Yolum Gəncəyə düşmüşdü. Qədim və ulu, adı özünə qaytarılan Gəncəyə.
Şəhərin görməli yerlərində çoxlu şüarlar gördüm. Yaxşı ki,
bunlar əvvəlkilərə
bənzəmirdi. Heç biri könül bulandırıb, xəyal küsdürmürdü. Hər yerdə “Ulu adın
mübarək, Gəncəm!”, “Xoş gəldin, Gəncəm!” - sözlərini oxuyanda adam fəxr edib
sevinirdi. Nizami vüqarlı, Məhsəti ismətli şəhər adama əvvəlkindən doğma və əziz
görünürdü. Uzun ayrılıqdan sonra ulu Gəncə adı istər-istəməz şair misralarını yada
salırdı:
