ŞӘMİsтan nәZİRLİ

Demə ki, yadımdan çıxdın, ay Çiçək, 
Niyə gülümsəyib baxdın, ay Çiçək? 
 
Bu mahnını dəfələrlə eşitmişəm. Hər dəfə mənə elə gəlib ki, müəllif 
Gəncənin, Göyçayın məşhur çinarlarını tərənnüm edib. Mənə elə gəlib ki, yel əsdi, 
titrədi, səsləndi şamlar, - yazan müəllif məhz ulu Şirvanı və onun əsrarəngiz 
təbiətini nəzərdə tutub. Lap bu yaxınlarda bildim ki, şerdə Şirvan yox, onun ulu 
qardaşı Muğan tərənnüm olunur. Hadisə də bu torpağda olub, şer də bu torpaqda 
boy atıb cücərib, dillər əzbəri olub. Amma heç vaxt ağlıma gəlməzdi ki,  “Ay 
çiçək” şerinin müəllifi Ukrayna şairidir. İki il əvvəl xalq şairi Nəbi Xəzrinin Petro 
Qoretskinin kitabına yazdığı müqəddimədə bu fakta rast gələndə təccübləndim və 
tərcümənin məharətinə heyran qaldım. Respublikamızda xalq mahnısı kimi şöhrət 
tapmış “Ay Çiçəy” in demə müəllifi varmış... 
 
*** 
 
Qeydiyyatdan sonra Truskavetsin əsrarəngiz təbiətində gəzmək istədim. 
Qərbi Ukraynanın bu guşəsinə təbiətin fusunkar gözəlliyi səxavətlə bəxş olunub. 
Hara gedirsən, nəyə baxırsan könülaçan mənzərənin şahidi olursan. Bir-birinə arxa 
olan Karpat dağlarının yam-yaşıl ormanları insanı valeh edir. 
Axşamüstü toran qovuşanda dəmir darvazanı açıb pansionatın sakit guşəsinə 
daxil oldum. Cəmi on dörd yazıçının istirahət edib, müalicə olunduğu “Naftusiya” 
pansionatında nəinki həmyerlimiz, heç Zaqafqaziya respublikalarından belə 
nümayəndə yox idi. 
- Siz Bakıdan gəlmisiniz? 
Alaqaranlıqda eşitdiyim səsə geriyə döndüm.  Dərhal da “bəli” deyə çavab verdim. 
- Görüşək - dedi, - biz “həmyerliyik”, Petro İqnatyeviç Qoretski - çox şadam 
ki, “həmyerlimə” rast gəldim. 
- Familiyanız - dedim, - nəsə mənə tanış gəlir, amma harada, nə vaxt 
tanış... 
- Biz elə indi tanış oluruq. Görünür, siz   mənim   familiyama   1984-cü   ildə 
Azərbaycanda çıxan “Ay çiçək” kitabımda rast gəlmisiniz. 
- Hə, xatırladım, demək “Ay çiçəy”in müəllifi sizsiniz? 
- Bəli, bəs yox yerdən demirəm ki, biz “həmyerliyik”. Azərbaycanlı   
görəndə, onunla söhbət edəndə elə bilirəm ki... 
 
Nəğmə dinləyirəm Odlar elində, 
Könül belə yerdə gəlməzmi cuşa? 
Muğan cöllərində köhlən belində 
Yenə də Vurğunla səkirik qoşa... 
 
Petro Qoretski 1919-cu ildə Ukraynanın Marinski rayonunun 
Maksimyanovka kəndində doğulsa da, Azərbaycanı özünə Vətən sayır. O, 1939-cu 
ildə Ordu sıralarına çağrılanda Prişib sərhəd zonasında hərbi xidmətdə olub. 

---

İmişlinin Qaradonlu kəndindəki komendaturada siyasi şöbə rəisi müavini işləyən 
Qoretski bu yerin adamlarını indi də hörmət və məhəbbətlə xatırlayır. 
Qaradonluda xidmət edəndə bizim komendaturanın yanında poçt idarəsi 
vardı. Atası poçtalyon işləyən Fatma
71
 adlı bir qız çox vaxt atasının əvəzində poçtu 
aparmağa gəlirdi. Mən də hər gün hissəmizə aid olan məlumatları orda qəbul 
edərdim. 
On dörd - on beş yaşlı Fatma rus dilini zəif bilsə də çox zərif və lətafətli 
danışardı. Onun kənd qızlarına məxsus dağınıq birçəkləri həyalı yanağını tül kimi 
örtərdi. Bu lirik təəssüratın gücü ilə, çiçəklərin timsalında, 1943-cü ildə 
Azərbaycan qızı Fatmanın obrazını yaratdım. İndi illər keçsə də, Muğanı və onun 
gözəlliklərini xatırlayanda istər-istəməz Fatmanı da yada salıram. 
Petro İqnatyeviç, - dedim dostunuz Nəbi Xəzri haqlı olaraq yazır ki, 
Ukrayna şairinin sədaqət və məhəbbət mahnısı Azərbaycan xalqının ürəyində 
isinərək səmimi və şirin bir nəğməyə çevrilib dillərdə səslənir. Bu, əsl dostluq 
nəğməsidir. 
- Əlbəttə, bir müəllif kimi mən buna çox şadam. Şerimin Azərbaycanda belə 
şöhrət tapmasında şair dostum Nəbi Xəzriyə və həvəskar bəstəkar Xaləddin 
Xəlilova, bir də onu ifa edən müğənni Ramiz Hacıyevə, Qulu Əsgərova 
minnətdarlığımı bildirirəm. 
- Azərbaycanda neçə il hərbi xidmətdə olmusunuz? 
- Dörd il. Sonra cəbhə yollarından keçdim. Bir müddət ölkəmizin müxtəlif 
şəhərlərində xidmətdə  oldum.. Astaralı Həsənlə mənim Ukraynam uğrunda çiyin-
çiyinə vuruşduq. 1956-cı ildə yaradıcılıq ezamiyyətinə Azərbaycana getdim. Nə 
gizlədim, doğma Muğanın qonaqpərvər və mehriban adamları üçün yamanca 
darıxmışdım. Bir vaxt qulluq elədiyim yerləri gəzdim, dostlarımla görüşdüm. 
Bakıda Nəbi Xəzri ilə görüşdüm, tanış oldum. Nəbi mənə dedi ki, bəlkə 
Azərbaycan haqqında şeriniz var? O vaxtlar Nəbi “Azərbaycan” jurnalında 
işləyirdi. “Ay çiçək” şerimi ona verdim. Şer jurnalın onuncu nömrəsində dərc 
olundu. İkinci dəfə gələndə Nəbi dedi ki, Petro, sənin şerinə mahnı yazılıb, indi sən 
Azərbaycanda məşhursan. 
Ukraynanın Rusiyaya birləşməsinin 300 illiyi yubileyində Azərbaycanda 
Ukrayna ədəbiyyatı həftəliyi keçirilirdi. Orada bizim məhşur söz ustalarımızdan 
Leonid Vışeslavski, Aleksandr Pitsuxa, Dmitri Belorus, İqor Muratov və başqaları 
iştirak edirdilər. Azərbaycan Elmlər Akademiyasında keçirilən poeziya axşamında 
ilk sözü mənə verdilər. Bu görkəmli şairlərin arasında ilk sözün mənə verilməsi 
böyük fəxr idi. Dmitri Belorus zarafatla dedi ki, ilk sözü Petroya ona görə veririk 
ki, bizim Ukrayna hamı onu Azərbaycan şairi kimi tanıyır. Mən yolda yazdığım 
“Salam, Bakı” şerimi oxudum. 
 
Sənin hər bir küçən, hər bir meydanın, 
Musiqiylə dolu, axarla dolu. 
                                                 
71
  Əlli ildən sоnrа P.Qоrеtskinin “Аy çiçək” şеrini həsr еtdiyi Fаtmа Таlıbоvаnı ахtаrıb tаpdım. Şаiri 
rеspublikаmızа dəvət еtdim. Sаbirаbаd rаyоnunun Əbdülyön kəndində yаşаyаn səkkiz uşаq аnаsı Fаtmа ilə şаiri 
görüşdürdüm. P.Qоrеtski bu аilədə çох mеhribаn qаrşılаndı - müəl. 
 

---