ŞӘMİsтan nәZİRLİ


Bakı, sənin ruhun, sənin lisanın



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/157
tarix13.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#9969
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   157

 
Bakı, sənin ruhun, sənin lisanın, 
Sabirin ruhudur, Vurğunun dili. 
 
Şerim qartal kimi havalan bu an,. 
Dostun ümmanına qarış, ilhamım. 
Bakı, mənim sənə, bil, Ukraynadan 
Çox-çox salamım var, 
qardaş salamım. 
 
- Petro İqnatyeviç, tərcümə ilə məşğul olursunuzmu və Azərbaycan 
şairlərindən kimləri tərcümə etmisiniz? 
- Təkcə Azərbaycan yox, rus və belorus şairlərinin şerlərini də Ukrayna 
dilinə çevirmişəm. 
1954-cü ildə Bakıda olanda Səməd Vurğun, Mehdi Hüseynlə, Mirzə 
İbrahimovla və Süleyman Rüstəmlə tanış oldum. Özümlə gətirdiyim “Colten” / 
“Oktyabr”/ jurnalında Səməd Vurğunun “Səadət nəğməsi” şerini Ukrayna dilinə 
tərcümə etmişdim. Onu böyük şairə təqdim etdim. Səməd Vurğun: “Oxuyun, 
görüm - dedi - Ukrayna dilində necə səslənir?” Oxudum. Şair təşəkkür edib 
razılığını bildirdi. 
- Daha hansı Azərbaycan şairlərinin şerlərini Ukrayna dilinə tərcümə 
etmisiniz? 
- Süleyman Rüstəmin, Əhməd Cəmilin, Mirvari Dilbazinin, Rəsul Rzanın, 
Zeynal Cabbarzadənin, Bəxtiyar Vahabzadənin poeziyasından numunələri tərcümə 
etmişəm. 
1981-ci ildə Nəbi Xəzrinin “Şerlər” kitabını çap etdirdim. İş elə gətirdi ki, 
həmin il özümün də şerlər kitabım tematik plana düşdü. Nəşriyatda mənə dedilər 
ki, bir ildə həm tərcümənizi, həm də şerlər kitabınızı çap edə bilmərik. İkisindən 
biri qalmalıdır. Onda mən öz kitabımı geri götürdüm. Dedim, qoy dostum Nəbinin 
kitabı çıxsın. Öz kitabım isə 1982-ci ilə qaldı. 
Bir neçə il əvvəl Minskdə Yanka Kupalanın 90 illik yubileyində Nəriman 
Həsənzadə ilə tanış oldum. O, mənə şerlər kitabını bağışladı. Nəriman şerlərinin 
axıcılığı, onlardakı hiss-həyacan məni bir şair kimi valeh etdi. Özünü isə səmimi 
bir insan kimi sevdim, vuruldum ona. Artıq Nərimanın dörd şerini tərcümə 
etmişəm Ukrayna oxucularını onun ürəyə yatımlı şerləri ilə sevindirəcəyəm, ayrıca 
kitabını hazırlayıram. 
- Azərbaycan mövzusunda gələcək planlarınız? 
- Bəxtiyar Vahabzadənin şerlər kitabı artıq hazırdır. Nəşriyata təqdim 
etmişəm. Nəbi Xəzrini bizim Ukraynada sevir və maraqla oxuyurlar. Altı il əvvəl 
çıxan kitabı az bir vaxtda satıldı.Ona görə də yeni, daha samballı nəşrini 
hazırlayıram. 
- Bütün bunlarla yanaşı, mənə Ukraynam qədər doğma olan Azərbaycanı 
tərənnüm etməkdən nə yoruluram, nə də doyuram. akılılar  haqqında  silsilə   şerlər 
üzərində işləyirəm. 
- Azərbaycanda sonuncu dəfə nə vaxt olmusunuz? 


- Son üç ildə iki dəfə getmişəm. 1986-ci ilin payızında və 1986-cı ilin 
yazında. Mən Azərbaycanın bütün fəsillərini görmüşəm və sevmişəm. Hər dəfə 
gələndə Muğanı,  Qaradonlunu,  Biləsuvarı, Xan Arazın sahillərini qarış-qarış 
gəzirəm. Bunun də səbəbi var. Məqsədim ötən illərdə olduğum Muğanı elə-belə 
gəzmək deyil. Muğan haqqında roman yazmaq istəyirəm. Azərbaycana, onun 
füsünkar təbiətinə yüzdən çox şer yazmışam, yenə də ürəyim soyumur. Mənə belə 
gəlir ki, sözümün hamısını deyib qurtarmamışam. 
Mənim Muğanda olmağım müharibənin ilk illərinə təsadüf edir. O illərdə 
Azərbaycan xalqının cəbhəyə köməyini, ağır pambıq işində gecəli-gündüzlü əzmlə 
çalışanların şahidi olmuşam. Bu sadə zəhmət adamları necə də cəsur idilər. 
Romanda hünərvər Muğan camaatının güzaranını təsvir edəcəyəm. Sərhəddə olan 
hadisələr də burada öz əksini tapacaq. Muğanlıların min bir əziyyətlə qazandıqları 
çörəyi öz boğazlarından kəsib cəbhəyə göndərmələrinin mən şahidi olmuşam. 
Bəzən yuxum ərşə çəkilir, yata bilmirəm. Yadıma bilirsiniz nə düşür? 
Yazbaşı Qaradonludan Biləsuvara qədər olan çöldə qanqırmızı lalələrin Xan 
Arazdan əsən mehdən azacıq titrəməsi. Cəmi on-on beş gün bizim zastavanın dörd 
yanı lalələrdən cənnət olardı. Sonra ulu Muğanın tamam yeni bir mənzərəsi peyda 
olardı. 
 
Əriyib getsə də illər uzaqda... 
Ancaq xatirimə gəlir ki, bu dəm: 
O Qaradonluda, elə bu çağda, 
Yasəmən ətrindən şərbət içmişəm. 
 
Yaşıl, taravətli çinarsa, fəqət, 
Yenə də oxuyur əvvəlki kimi. 
Şerimdə, nəğməmdə bir 
kövrək həsrət, 
Yandırır, dindirir bu gün qəlbimi. 
 
- Petro İqnatyeviç, bəs Ukraynada necə, sizin şerlərinizə musiqi yazılıbmı? 
- Əvvala onu deyim ki, Ukrayna mərkəzi mətbuatında ilk şerim 1937-ci ildə 
çap olunub. “Boqatır haqqında mahnı” şerim məhşur xalq qəhramanı Nikolay 
Şorsa həsr olunub. Bəstəkar isə bu mahnıya “Sıx ağcaqovaq altında” adı verib. 
Azərbaycanda “Ay çiçək” xalq mahnısı olub, bu da Ukrayna xalq mahnısı kimi 
şöhrət tapıb. Hər iki mahnıda adım çəkilməsə də xoşbəxtəm ki, hər iki xalqın 
qəlbində, dilində sözlərim mahnıya çevirilib, dillər əzbəri olub. Məni düzgün başa 
düşün, bunu təsəlli üçün demirəm. Hələ altmışıncı illərin əvvəlində dostum Nəbi 
Xəzri deyəndə ki, Petro, şerinə musiqi yazılıb, sən Azərbaycanda məşhursan, bu 
sözlər qəlbimin dərinliyində hələ də şirin bir laylay kimi yaşayır. 
İllər keçdi, yaşımın üstünə yaş gəldi. Yetmişi haqlayıb qocaldım. Amma əlli 
il əvvəl Muğanın qoynunda gördüyüm çiçəkləri, qan-qırmızı lalələri hələ də unuda 
bilmirəm. Mən ölkəmizin elə bir guşəsi yoxdur ki, orada olmayım. Qarlı Sibirdən 
tutmuş günəşli Azərbaycana, Ukraynaya qədər gəzib görmüşəm, çox yerlərdə hərbi 
xidmətdə olmuşam. Hər yerin gülünü, çiçəyini görmüşəm, ətrini dadmışam. Nə 


gizlədim, Muğanda bitən nadir və gözəl çiçəkləri heç yerdə görməmişəm. Ona görə 
də Azərbaycan çiçəyinə şer yazmışam. 
 
Truskovetsk-Bakı  
1988-ci il 
  
 

ETİRAF EDİRƏM QƏLBƏN
”... 
  
Bir səhvimi yadıma salanda heç vaxt özümü bağışlaya bilmirəm. Bu səhv on 
altı ildir qubar olub ürəyimi didir, parçalayır. Elə bir tarixi şəxsiyyətin, əvəzsiz 
insanın yaradıcılığında səhv iş tutmuşam ki, yadıma düşəndə məni od götürür. Mən 
bununla gələcək tədqiqatçıları da çaş-baş salıb onları pis vəziyyətdə qoya bilərəm. 
Ona görə də fikirləşdim ki, neçə ki, sağam, möhtərəm oxucular qarşısında, Səməd 
Vurğunun pak olan ruhu naminə bu səhvimi etiraf eləməliyəm. 
1976-cı ildə böyük şairin uşaqlıq və seminariya dostlarını dinləmək üçün 
Qazağa getdim. Mərhum Mirqasım Əfəndiyev kimlərlə mütləq görüşməyi qeyd 
dəftərçəmə bir-bir yazdırdı. 
- Bir başa Qazax rayon Partiya Komitəsində üçüncü katib işləyən Qəmbər 
Orucovun yanına get, - dedi, - ona sənin haqqında demişəm. Nə çətinliyin olsa 
sənə kömək edəcək... 
Qəmbər müəllimin doğrudan da şairin dost və qohumları ilə görüşməkdə 
mənə çox böyük köməyi oldu. 
İşimi qurtarıb Qəmbər müəllimə təşəkkür eləməyə getdim. Bir ağsaqqal, 
xeyirxah adam kimi ona minnətdarlığımı bildirdim. Məni diqqətlə dinləyən 
müsahibim: 
- Bir de görüm, kimlərlə görüşdün? - deyə, məndən soruşanda şairin bibisi 
qızı Qızxanım Axundovanın, uşaqlıq dostu meşəbəyi Cəfəroğlu Mahmudun, əmisi 
oğlu Rüstəmağa Vəkilovun, müəllimi Əli Əliyevin, Abdulla Babanlının, 
seminariya dostu Hüseyn Nəsibovun, Əhməd Əhmədovun, Əsgər 
Xasməmmədovun, həmkəndlisi Mahmud Alıoğlunun, aşıq Məhəmməd Şıxlının və 
başqalarının adını çəkdim. 
Bəs Mirpaşa Nəsibov? Onunla görüşmədin? 
- Yox, - dedim, - o tay Saloğluda yaşayır, yolu uzaqdı, ismarıc da göndərdik 
gəlmədi. Bizim maşının da benzini yoxdu, qalsın gələn dəfəyə. Bir də... 
Qəmbər müəllim: 
- İnanıram ki, Mirpaşa müəllimə xəbər çatmayıb. O, Səməd Vurğunun adını 
eşitsə mütləq gələrdi. Nə danışırsan, - dedi. - O tay Qarayazıdan bu yağışda, 
qiyamətdə səksən beş yaşlı ağsaqqal Cəfəroğlu Mahmud Səməd Vurğunun adını 
eşidən kimi dilbozunu minib, haray-həşirlə axan Kürü keçib gəlib. (Dörd gün ara 
verməyən yarışlara görə o tay Qarayazıya gediş-gəliş tamam kəsilmişdi.) Yox, sən 
Mirpaşa müəllimlə mütləq görüşməlisən, yoxsa heç yerə, Bakıya-zada buraxan 
deyiləm. Qal, sabah maşını mən özüm təşkil edəcəm, axşam da yola salacam 
Bakıya... 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   157




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə