ŞӘMİsтan nәZİRLİ



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə90/157
tarix13.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#9969
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   157

söhbətində. Nəyi unutsam da aşıq məclisinə getməyi, qoşma əzbərləməyi, əhvalat 
öyrənməyi unutmadım. 
- Murad dayı, polkovnik Şirin bəylə qohumluğunuz varmı? 
- Şirin bəyin xalası nəvəsiyəm. Mən Xanım Hacımuradalı qızının oğluyam. 
Bütün bildiklərimi mənə nənəm danışıb. Şirin bəyin şəkilləri də bizə nənəmdən 
yadigar  qalıb.  Yadımdadır, nənəm   nağıl   elərdi   ki,   Şirin   bəy Birinci Dunya 
müharibəsindən qayıdanda hamı - bütün kənd camaatı görüşünə gəlmişdi. O, 
sinəsində “Müqəddəs Georgi” ordenilə gəlsə də, ayağından yaralanmışdı.    Bir   
müddət   müalicə olunub,   yenidən   “Dikaya   diviziya”nın tərkibində hərbi    
xidmətini davam etdirib. Sonra Azərbaycan Demokratik Hökumətinin sıralarında 
yüksək rütbəli zabit kimi qulluq edib. 
- Deyirlər, şair Əfqan Şirin bəyin orden alması münasibətilə şer yazıb.
47
 
Amma heç yerdə çapda yoxdu. Hətta Çoban Əfqanın yeganə “Şerlər” kitabına belə 
düşməyib. Siz o şeri bilirsinizmi? 
- Oğul, qocalıq üstümü alsa da, yaddaşımdan şikayətim yoxdu. Əvvəla, onu 
deyim ki, şair Çoban Əfqan bizim nökərimiz olub. Çox təbli, istedadlı şair imiş. 
Nökər, çoban olmasına baxmayaraq Şirin bəy onunla dostluq edərmiş. 1919-cu ildə 
Qazağa gələn Şirin bəyi şair Çoban Əfqan şerlə qarşılayır. “Bu bəyin” adlı şeri 
aşıqlar biz uşaq olanda oxuyardılar. 1930-cu illərdə aşıqlara necə təpindilərsə, xırp 
səslərini kəsdilər. Şer belədi: 
 
Bir imdad istərəm, ya şahi-mərdan
Üzülməsin eldən əli bu bəyin. 
Bağban da bəslədi bar gətirməyə, 
Dağılmasın dəsti-külü bu bəyin. 
 
Özündən də qabaq gəlmişdi namən, 
Görüşünə gəldi Qazax, Kəsəmən, 
Cəfərağa yurdu çiçək, yasəmən, 
Şad olubdu oymaq, eli bu bəyin. 
 
Mahal unudarmı belə canları, 
Hacı Axund kəsdiyi qurbanları. 
Xələtlə qarşıladı cavanları, 
Paylandı qumaşı, alı bu bəyin. 
 
Əl uzatsam əlin mənə yetirsin, 
Hər nə qulluq desəm, onu bitirsin
Toplar qılınclasın, əsir gətirsin, 
Qurşasın kəməri əli bu bəyin. 
 
Belə bir ağamla çıxaydım ova, 
Qüdrətin şəmşirin çəkərlər suya, 
                                                 
47
 Şеri еşitdiyim kimi də təqdim еdirəm - müəl. 


Əfqan gecə gündüz eylərdi dua, 
Nə xoşdu, danışır dili bu bəyin. 
 
1991-ci il. 
  
 
İLK HƏRBİ NÜMAYİŞ 
 
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1918-20-ci illərdəki fəaliyyət dövrünə 
qısaca nəzər salsaq, bir çox yeniliklərin şahidi olarıq. 
1918-ci il Bakıda, ümumiyyətlə Azərbaycanda çox təlatümlü və həyəcanlı 
keçmişdir. Mart qırğını, yerli bolşeviklərlə döyüşlər, bundan əlavə də türklərin, 
ingilislərin gəlib-getməsi, o biri tərəfdən də ağqvardiyaçı Denikin ordusunun qara-
qorxusu meydana çıxdı. Yalnız on səkkizinci ilin dekabr ayında azad nəfəs almaq 
mümkün oldu. İndi Azərbaycanda nə dost vardı, nə də düşmən, bircə Dərbənd 
yaxınlığında gəlib dayanan Denikin ordusundan təhlükə gözlənilirdi. Noyabrın 
birində hərbi nazir təyin olunan general Mehmandarov həmin ayın 25-də 
“Azərbaycan vətəndaşlarına” adlı vətənpərvər yazısı ilə xalqa müraciət etdi. 
Yeni gələn 1919-cu il daha uğurlu idi. Ordunun sayı 40 minə çatdırıldı. 
Praporşiklər, artilleriya və minaaxtaranlar məktəblərinin yeni buraxılışı oldu. Bu 
ildə tam azad nəfəs alan respublikamız Qarabağda qayda-qanun yaratmağı da 
unutmadı. Marığa yatan, özlərini sakit aparan namərd erməni daşnakları 
Azərbaycan ordusunun silahının sərt üzündən ehtiyat edirdilər. Andranikin quldur 
dəstəsi Zəngəzurun böyür-başında hərlənirdi. O, aprel ayında general Cavad bəy 
Şıxlinskinin yenilməz diviziyası ilə döyüşə girməyə cəsarət etməyib İrəvana 
qayıtmışdı. Dro ilə birləşib yenidən Qarabağ və Zəngəzura hücum planı 
hazırlayırdı. İkiüzlü erməni siyasətinə bel bağlamayan Azərbaycan hökuməti 1919-
cu il yanvarın ilk günlərində Cəbrayıl, Zəngəzur və Şuşa qəzalarını Gəncə 
quberniyasından ayırıb Qarabağ general-qubernatorluğunu yaratdı. Xosrov bəy 
Sultanov general-qubernator təyin edildi. 
Mart ayının 19-da Baş Qərargahın Baş İdarəsi yaradıldı. Bilavasitə operativ 
məsələləri həll edən idarəyə rəis Krım hökumətinin sabiq başçısı, general-leytenant 
Məmməd bəy Sulkeviç təyin edildi. Nisbətən sakit keçən bu ildə hərbiyyə naziri 
Səməd bəy Mehmandarov hələ yanvarın 31-də Gəncədə Novruz bayramı 
münasibətilə hərbi nümayiş keçirilməsinin hazırlığına belə bir əmr verdi:  
“Mart ayının 22-də Gəncə şəhərində Novruz bayramı münasibətilə Gəncə 
qarnizonunun və Azərbaycan ordusunun digər hissələrinin iştirakı ilə, həm də  
Cavanşir alayından bölük, II Bakı alayından tabor çağırmaqla parad keçirmək 
nəzərdə tutulur. 
Bayram mərasimində qoşunların iştirakı müstəqil Azərbaycan Respublikası 
xalqının şənliklərinə milli bayram xarakteri veriləcək və bundan başqa bu parad 
hərbi hissələrin sıra təliminə baxış olacaqdır. 
Yuxarıdakıları nəzərə alaraq komandirlərin müəyyən edilmiş müddətə öz 
 hissələrini baxışa əla hazırlaması və təqdim etmələri gərəkdir. 


 
Əslini imzaladı:  
Ali Baş Qərargahın rəisi  
Polkovnik Həbib bəy Səlimov”. 
 
Respublika Mərkəzi Dövlət Yeni Tarix arxivində saxlanılan on doqquzuncu 
ilə məxsus sənədlərdə göstərilir ki, Novruz bayramını nəinki yerli əhali,  Milli 
Ordu da çox təntənəli keçirmişdir. 
Novruz bayramı münasibətilə hərbi nümayiş martın 22-də səhər saat 11-də 
Gəncənin Artilleriya meydanında keçmişdir. Bu münasibətlə nazirliyin baş mollası 
əzan çəkmiş və xeyir-dua diləmişdir. 
Müdafiə naziri general Səməd bəy Mehmandarov isə Azərbaycan Parlamenti 
və öz adından gənc ordu heyətini bayram münasibətilə təbrik etmiş və onlara 
gələcək işlərində müvəffəqiyyətlər arzulamışdır. 
Nizami addımlarla meydandan keçən əsgər və zabitlər həmin təntənə üçün 
bəstələnmiş belə bir şərqi-marşı oxumuşlar: 
 
Şükür Xuda, şadlıqla Novruz oldu,  
Düşmənlərin gözü kor, Novruz oldu.  
Neçə müddət möhtac idik düşmənə,  
Yaramazdıq onun heç bir işinə.  
İndi vurar hər kəs bir daş başına,  
Şükür Allaha şadlıqla Novruz oldu,  
Düşmənlərin gözü kor, Novruz oldu. 
 
Lazımdır hamı verək əl-ələ,  
Başqa millət şanı olmasın belə,  
Görməsin Allah, daha zəlzələ,  
Şükür Allaha şadlıqla, Novruz oldu.  
Düşmənlərin gözü kor, Novruz oldu. 
  
Təbrik edirik şanlı Səməd paşanı
48
,  
Etsin Allah həmişəlik şanını,  
Minə qədər etsin Allah yaşını,  
Şükür Allaha, şadlıqla Novruz oldu,  
Düşmənlərin gözü kor, Novruz oldu. 
 
Bu, 1919-cu il martın 22-də keçirilən Azərbaycan Ordusunun ilk bayramı 
oldu. İkinci belə bir bayram-nümayişini ordumuz həmin il mayın 28-də keçirdi. 
Bayram-nümayiş azad Azərbaycan Respublikasının yaranmasının bir illiyinə həsr 
olunmuşdu. 
                                                 
48
 Мüdаfiə nаziri, gеnеrаl Səməd bəy Меhmаndаrоv - müəl. 
 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   157




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə