Şərİət Kİtabı
Yüklə 5,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
ahmedalhasan313.wordpress.com
33 məşhur hədis olduğu təyin edilər. Və ittifaq edilən və mötəbərliyinə 5
şübhə olmayan hədisə əsasən, hökm aşikar olar. 5) Əgər iki nəfər dovşan əti məsələsində, hərbiri bir ravinin dediyinə əsaslansa, və o iki ravinin ikisidə adil və fəqih olsa, və ikisidə Quran və Hədisə əsasən hökm versə, ikisinində nəql etdikləri məşhur və ittifaq edilmiş hədis olsa, onda həmin o iki hədisə nəzər salınacaq. Əgər onlardan biri, Sünnilərin verdiyi hökmlərə zidd olsa, onda həmin hədisə əsasən əməl ediləcək. 6) Məlum olduğu kimi, Sünni məzhəbində 4 əsas fiqhi qol vardır. Sünnilər, 4 müctehidin fətvasına əsaslanır. Ki bunlar, Hənəfi, Hənbəli, Maliki və Şafeidir. İndi, biz əgər dovşan ətinin halal haram olmasında şəkk etsək, birimiz bir ravinin hökmünə əsasən halaldır, digər bir şəxs isə, başqa bir ravinin hökmünə əsasən haramdır desə və bu iki ravinin ikisidə adil və fəqih olsa, ikisinində nəql etdiyi hədislər məşhur olsa, onda həmin o 4 qola ayrılmış Sünnilərin hökmünə baxacayıq. Əgər onlar dovşan ətinin haram olduğun desələr, bizdə halal olduğu qənaətinə gəlib, Əhli-beyt (ə.s)-dan dovşanın haramlığına dair olan rəvayəti əsas götürəcəyik. Yox əgər bir yerə gəlib çatsaq ki, məsələn Sünnilərin 4 məzhəb İmamlarından olan Hənəfi, dovşan ətinə halal desə və Sünnilərin çox kiçik bir qrupu, dovşan ətinə haram olduğunu desə, onda biz, Sünnilərin böyük əksəriyyəti hansı hökmdə ittifaq edib ona əsaslanıblarsa, o hökmün əksi ilə əməl edəcək və dovşan ətinin haramlığına dair Əhli-beytdən (ə.s) varid olan rəvayəti əsas götürcəyik. 7) Əgər hər iki ravi adil və fəqih olsa, nəql etdikləri hədisləri məşhur olsa, hər iki hədis bir-birinə zidd olsa və Quran və Hədislər ilə hər ikisinin uyğun gəldiyi məlum olsa və Sünnilərin hökmünə nəzər salsaq və Sünnilərində bu məsələdə iki yerə bölündüyünü və 50% Sünnilərin halal və 50% Sünnilərin isə həmin məsələdə haram olduğuna dair hökm verdiklərini görsək, onda həmin məsələdə Təvəqqüf
edəcəyik. Təvəqqüf Üsuli və Əxbarilər arasında bəlkədə ən dərin mübahisə obyektlərindən biri də məhz” Təvəqqüf məsələsi”dir.
5
hədisləri ilə uyğun olan və Qurana zidd olmayan hədis, mötəbər sayılır.
ahmedalhasan313.wordpress.com 34
Əvvəlcə Təvəqqüfun nə olmasına nəzər salaq. Təvəqqüf “vəqf” sözündəndir. Mənası, “Dayanmaq/Gözləmək” deməkdir. Şəri məsələlərdə təvəqqüf etmək, Əxbarilikdə müraciət olunan məsələlərdəndir. Qısacası, əgər qarşımıza bir məsələsə çıxsa, məsələn dovşan ətinin halal haram olmasını bilməsək, onda Quran və Hədislərə nəzər salacaq və hədis ravilərinə müraciət edəcəyik. Əgər Quran və hədislərdə, dovşan ətinin halal haram olmasına dair dəlil tapmasaq, onda nə etməli? Üsulilər deyirlər ki, “Əgər bir məsələnin halal haramlığı bilinməsə və buna dair Qurandan və hədislərdən bir xəbərə rast gəlməsək, vacibliyə şəkk edilən hökmlərdə ehtiyat vacib deyil. Və həmin məsələdə, Bəraət qaydası 6 tətbiq edirlər. Misal olaraq dovşan ətinə də, halaldır deyilər. Amma əxbarilərin nəzdində, əgər bir şeyin halal haram olduğunu bilməsək, həmin hökm “şübhətu-təhrimiyyə” (haramlığı şübhəli) məsələsədir. Və belə bir vəziyyətlə qarşılaşsaq, əməl məqamında o işdə Təvəqqüf etməli, yəni dayanmalı və icra etməməliyik. Qısacası, əgər dovşan ətinin halal haram olmasına dair Ayə və hədis olmasa, dovşan ətindən çəkinəcək və dovşan ətinin yeyilməsi məsələsinə haramdır deyəcəyik. Çünki, halallığına dair əlimizdə dəlil olmadığını bildiyimiz üçün və halal-haramlığına şəkk olan məsələlərdə, ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bu məsələ ətrafında Əhli-beytdən (ə.s) çoxlu rəvayətlər vardır: İmam Muhəmmədi Baqir (ə.s) buyurur: “Bildiyini (Qurandan və Hədisdən olanı) de, bilmədiyini isə demə və əvəzində bunu de: “Allahu Ələm!” (Allah Biləndir!)”
İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Sizlər üçün ən şərli ola biləcək şəxs, bizdən eşitmədiyini (Ayə və hədisdə olmayan məsələdə,) sizə deyən (fətva verən) şəxsdir.”
6
tam tərcüməsinə isə, “Azadlıq Qaydası” deyilir. Üsulilərin istifadə etdiyi bu qaydaya əsasən, əgər bir məsələ haqqında nə Qurandan nə də ki, sünnədən bir dəlil yoxdursa, bu qayda-dan istifadə edərək, həmin məsələnin halal olduğuna hökm olunur. Əxbarilər isə bu qaydadan ‘Şubhətul- Vucubiyyə’də, yəni bir şeyin haram olduğu bilinəndə, amma onun vacib olub-olmadığına şəkk edəndə, həmçinin başqa şərait və qaydaya əsasən çox nadir hallarda, Bəraət qaydasından istifadə etmişlər. Necə ki Üsuli alimlər də Əxbarilərin qəbul etmədikləri bir çox qaydalarından bəzən istifadə etmişlər. Və sırf Bəraət məsələsində isə, Əksər Əxbari alimlər, ümumiyyətlə bu qaydanı məqbul saymır.
Yüklə 5,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|