242
363. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: «Xülasət-ət-təvarix» (Berlin nüsxəsi),
vər. 395; Doijuane-Ġrani, səh. 238; Məcdi. Zinət-ül-məcalis, səh. 386-388;
«Nəqavət əl-asar», səh. 204; «Tarix-i aləm aray-i Abbasi» səh. 317, 342.
364. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 637.
365. Yenə orada, II cild, səh. 825, 938.
366. Yenə orada, səh. 938.
367. Cinayət və ya mülki ixtilaflar baĢ verdikdə müttəhimdən alınan cərimə.
368. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 895-896.
369. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 1106.
370. Yenə orada, səh. 1104.
371. Naxçıvandan bir qədər kənarda yerləĢən Araz körpüsündə hər dəvə yükü
üçün 10 abbası, Mərənddə isə 13 abbası rahdarı (yol nəzarətçisi) alınırdı. Bax:
Tavernye, səh. 62, 65; Bu barədə ətraflı bax: М. X. Гейдаров. О системе и
количестве торгово-пошлинного сбора в Азербайджане XVII в., «Изв. АН
Азерб. ССР, серия ИФП», 1968, № 1, стр. 56-63 (sonralar:
М. X. Гейдаров. О системе). Bax: Н. Д. Миклухо-Маклай. К вопросу о
налоговой политике в Иране при шахе Аббасе I (1587-1629). «Сов.
остоковедение», т. VI, М.-Л.,1949, səh. 353, (sonralar: Н. Д. Миклухо-
Маклай. К, вопросу: А. А. Рахмани. Автореф. докт. дисс, səh. 27, 31.
373. Qarsiya do Silva. Bax: MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 71.
374. «Ketabe-coluse Ģah Səfi», vər. 40.
375. «Xolde-bərin», vər. 6; A. А. П. Новосельцев. Города Азербайджана и
Восточной Армении... səh. 98; М. X. Гейдаров. Автореф. докт. дисс, səh.
49.
376. «Xolde-bərin», vər. 6.
377. Yenə orada, vər. 164.
378. Tavernye, səh. 52.
379. «Xolde-bərin», vər. 20.
380. ġarden, II cild, səh. 402.
381. Yenə orada, II cild, səh. 403-404.
382. Tavernye, səh. 77, 87, 115, 388; ġarden, II cild, səh. 272.
383. Tavernyeyə görə Təbrizdə elə karvansara var idi ki, eyni vaxtda 300 nəfər
gecələyə bilərdi. Bax: Tavernye, səh. 66.
384. Əylisli Zəkəriyyə. Göstərilən əsəri, səh. 40-42, 48, 52, 67, 130.
385. Tavernye, səh. 67.
386. Qeyd: 1686-cı ildə Hollandiya tacirləri ipəyin keyfiyyətinin aĢağı düĢməsi
haqqında ġah Süleyman Səfəviyə Ģikayət edirlər, lakin bunun heç bir müsbət
nəticəsi olmur. Bax: Sanson, səh. 171.
387. Pol Luka. Bax: MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 82; M. X. Heydərov.
Göstərilən əsəri, səh. 113-114.
388. Sanson, səh. 191.
243
389. Yenə orada, səh. 133-137, 145, 168, 172-173, 184-185, 188-189, 191.
390. XVII əsrin sonu-XVIII əsrlərdə Azərbaycanda, iqtisadi tənəzzül haqqında
bax: М. Р. Арунова, К. З. Ашрафян. Государство Надир-шаха Афшара. М.,
1953, səh. 49-50; M. X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 113; yenə onun. О
системе..., səh. 60-63; yenə onun. Упадок городской жизни Азербайджана и
Ирана на рубеже XVII-XVIII вв. и его основные причины. Материалы по
экономической истории Азербайджана (К V Международному конгрессу
экономической истории). Баку, 1970, səh. 64-68; А. А. Рахмани. Автореф.
докт. дисс, səh. 40; yenə onun. Bohrane eсtemai-eqtesadi-ye dovləte-Səfəvi
dər əvaxere qərne hefdəhom miladi. Məcəlle-ye «Donya», sale yazdəhom,
Ģomare 2, 1349, səh. 61-67.
391. 1481-ci ildə Ağqoyunlu hökmdarı Sultan Yaqub Ağqoyunlu dövlətinə tabe
olan ərazinin bütün ixracatını bağıĢladıq. Baxq «Əhsən-ət-təvarix» (Nəvainin
nəĢri), səh. 601.
392. Yenə orada. Əlyazma nüsxəsi, vər. 268; И. П. Петрушевский.
Внутренняя политика Ахмеда Ак-Крюнлу. ССИА, вып. 1, Баку, 1949,. səh.
144-152.
393. XurĢah. Tarix-i elçi-ye NizamĢah, vər. 12a.
394 «Həbib-üs-ciyər», Tehran nəĢri, IV cild, səh. 576; «Xülasət-ət-təvarix»,
vər. 82.
395. «Həbib-üs-ciyər», IV cild, səh. 652.
396. О. А. Эфендиев. Автореф. док. диссерт., səh. 29.
397. «Donjuane-Ġrani», səh. 158.
398 Bax: S. M. Onullahi. Paytaxtın Təbrizdən köçürülməsinə dair. «Azərb.
SSR EA Məruzələri», 1975, № 11, səh. 42-46.
399. И. П. Петрушевский. Восстание..., səh. 219-221; О. А. Эфендиев. К
периодизации истории Тебриза в XV-XVI вв. Бартольдовские чтения,
1976.
Тезисы докладов и сообщений, М., 1976, səh. 95-96.
400. «Xülasət-ət-təvarix», (Berlin nüsxəsi), vər. 160a.
401. ġərəfxan Bidlisi. «ġərəfnamə», II cild, səh. 252.
402. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 254.
403. Budaq Qəzvini. Cəvahir-ül-əxbar, vər. 2856.
404. О. А. Эфендиев. Автореф. докт. дисс. səh. 41.
405. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 308; «Nəqavət-ül-asar», səh. 170.
406. Ciovanni Battista. Bax: Путешественники об Азербайджане, т. II.,
АЕАТИЕА, инв. № 4745, səh. 69.
407. И. П. Петрушевский. Восстание..., səh, 222; О. А. Эфендиев. Автореф.
докт. дисс, səh. 41.
408. И. П. Петрушевский. Восстание... səh. 222.
409. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 448.
244
410. ġərəfxan Bidlisi. ġərəfnamə, II cild, səh. 252.
411. Yenə orada, səh. 251.
412. Budaq Qəzvini. Cəvahir-ül-əxbar, vər. 2946.
413. «Donjuane-Ġrani», səh. 238; Məndi, Zinət-ül-məcalis, səh. 385-386;
«Xülasət-ət-təvarix», Berlin nüsxəsi, vər. 378, 382, 395; «Tarix-i aləm aray-i
Abbasi», I cild, səh. 317; M. X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 17-22.
414. Миклухо-Маклай. К вопросу о налоговой политике в Иране при шахе
Аббасе I (1587-1629). СВ, т.. VI, М. - Л., 1949; Ə. Ə. Rəhmani. Göstərilən
əsəri, səh. 144-146.
415. Ə. Ə. Rəhmani. Göstərilən əsəri, səh. 128.
416. ġarden, II cild, səh. 402.
417. L. Marks. Kapital, III cild, Bakı, 1960, səh. 336.
418. И. П. Петрушевский. Иран в XVIII в. Bax: История Ирана с древней-
ших времен до конца XVIII века. Л., 1958, səh. 294.
419. Sanson, səh. 137.
420. Sitat F. M. Əliyevin «XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda ticarət»,
əsərindən (Bakı, 1964, səh. 43) iqtibas edilmiĢdir.
421. «Tarix-i Ģah Ġsmayıl» (Offis-Ġndiya nüsxəsi), vər. 21.
422. «Həbib-üs-siyər», IV cild, səh. 652.
423. XurĢah. Tarix-i elçi-ye NizamĢah, vər. 496.
424. «Donjuane-Ġrani», səh. 63-64.
425. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 307; həm də bax: M. X.
Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 26.
426. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), səh. 615, 626; «Cəvahir-ül-əxbar», vər.
318; «Tarix-i cahan aray», səh. 294, 296; «ġərəfnamə», II cild, səh.
192, 248; «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 103; «Rovzət-üs-Səfəviyyə», vər. 388.
427. «Xülasət-ət-təvarix», vər. 443b.
428. Yenə orada, vər. 4436.
429. Yenə orada, vər. 435.
430. А. П. Новосельцев. Города Азербайджана и Восточной Армении...
səh. 88. Tarix elmləri namizədi, V. Ġ. Lenin adına APĠ-nin dosenti S.
Məmmədov da A. P. Povoseltsevin fikrini təkrar və təsdiq etmiĢdir. Bax: S. A.
Məmmədov. Исторические связи азербайджанского и армянского народов
во второй половине XVII-первой трети XVIII в., Баку, 1977,. стр. 82.
431. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 248. M. X. Heydərov da
(Göstərilən əsəri, səh. 27) bu fikri təsdiq etmiĢdir.
432. Sübhi Təbrizi. Təbriziyyə. Sitat Bəkir Kütuk oğlunun Osmanlı – Ġran
siyasi münasibətləri, Ġstambul, 1962 (türkcə) kitabının 156-cı səhifəsindən
iqtibas edilmiĢdir.
433. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 317, 344.
434. Yenə orada, səh. 342, 369.
Dostları ilə paylaş: |