SeyfəDDİn qəNİyev tariyel qəNİ
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Redaktor: M əhərrəm QASIMLI fil. ü.e.d., professor R
- Ön söz
- “Şamaxı”, “Şamaxı alimləri, elm fədailəri”, “Şirvanilər”
- Ünsizadə qardaşları
- Cəfərzadələr ocağıdır
| Redaktor: M əhərrəm QASIMLI fil. ü.e.d., professor R əyçilər: Elxan MƏMMƏDLİ filologiya üzr ə fəlsəfə doktoru M ənsurə İSMAYILOVA pedaqogika üzr ə fəlsəfə doktoru Kitabda filologiya elml əri doktoru, şair, nasir, gözəl pedaqoq, publisist, t ərcüməçi, ötən əsrin 40-50-ci illərində represiyanın qurbanı olmuş Əhməd Cəfərzadənin ömür yolu Sibird ə –sürgündə keçirdiyi əzablı illəri, pedaqoji sahə və elm al əmindəki uğurları, folklor sahəsindəki xidmətləri işıqlan- dırılmış, şeirləri, nəsr əsərləri və topladığı folklor nümunələri ilk d əfə oxuculara çatdırılmışdır. ~ 2 ~ Ön söz Min ild ən artıq qüdrətli Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtı olmuş qədim Şamaxı şəhəri həm poeziya, muğam, aşıq, dini, pedaqoji, ticar ət və həm də elmi mühit kimi bütün Yaxın Şərqdə məşhur olmuşdur. Apardığımız araşdırmalar nəticəsin- d ə mənbələr, şəxsi arxivlər, qədim əlyazmalar əsasında müəy- y ənləşdirmişik ki, XI əsrdən üzü bu yana Şirvan bölgəsində yaşayıb-yaratmış elm adamlarının sayı min nəfərdən artıq olmuşdur. XII-XIX əsrlərdə yaşamış Şirvan nisbəli alimlərin bir çoxunun sorağı Yaxın Şərq, Orta Asiya və Misirdən, hətta uzaq Hindistandan g əlir. Müxtəlif səbəblər ucundan qərib ölk ələrdə məskunlaşmış həmin istedad sahibləri uzaq ellərdə “Şirvani” nisbəsi ilə məşhur olmuş, sevilmişlər. Şamaxının bel ə istedadlı övladları barədə vaxtilə yazdığımız “Şamaxı”, “Şamaxı alimləri, elm fədailəri”, “Şirvanilər” seriyası ilə çap etdirdiyimiz otuz kitabda b əhs etmişik. Apardığımız tədqiqatlar zamanı onu da müəyyənləşdir- mişik ki, elm mərkəzi olan Şamaxıda elə ailələr olmuşdur ki, h əmin evdə-ocaqda iki-üç, bəzən də daha çox elm biliciləri, s ərrafları yetişmişdir. Kafiyəddin Ömər ibn Osman, oğlu V əhiyyəddin, Hacı Zeynalabdin Şirvani, qardaşı Hacı Məm- m ədəli Şirvani; Ünsizadə qardaşları – Səid, Cəlal, Kamal; Mahmudb əyovlar – Mahmud bəy, Həmid bəy, Böyük bəy, Ağalar bəy, Şamil bəy, Bəylər bəy; Əlizadələr – Ağasəməd, Əliəşrəf, Sənan; Salamzadələr – Əbdulvahab, Musa; Abdul- layevl ər – Əlövsət, Şakir, Sənubər, Mikayılovlar – Nurqələm, Al əm, Elxan və başqaları öz dəyərli elmi əsərləri, ixtiraları, imzaları ilə təkcə Azərbaycanda deyil, hətta xarici ölkələrdə də tanınmışlar... Öz t ədqiqatları ilə elmimizə töhfələr verən belə alimlər ocaqlarından biri də Cəfərzadələr ocağıdır; Əzizə Cəfərzadə, M əmməd Cəfərzadə, Əhməd Cəfərzadə. Bu ziyalılar ötən əsrin ~ 3 ~ 40- cı illərindən sonra Şirvan ədəbi, elmi, folklor mühiti ilə bağlı ciddi tədqiqatlar aparmış, neçə-neçə monoqrafiyalar yaz- mışlar. Həmin istedadların həyatı, ömür yolu, elmi, pedaqoji f əaliyyəti, araşdırmaları barədə ayrı-ayrı üç monoqrafiya ha- zırlamış, qədirbilən oxuculara alimlərin doğmalarına tezliklə çatdırmağı nəzərdə tutmuşuq: 1. C əfərzadələr ocağı – Əzizə Cəfərzadə 2. C əfərzadələr ocağı – Əhməd Cəfərzadə 3. C əfərzadələr ocağı – Məmməd Cəfərzadə İlk əvvəl bu monoqrafiyanın birini – “Cəfərzadələr ocağı – Əhməd Cəfərzadə”ni oxuculara təqdim edirik... Haşiyə: Qədim Şamaxıdan, təxminən, 40 km cənub m əsafədə, Pirsaat çayının Ləngəbiz dağı ilə salamlaşan, görü- şən yerində, Güngörməz dağına baxan səmtində bir kənd bardaş qurmuşdur – Tağılı kəndi... Türk-müsəlman ənənələri il ə oturub-duran bu eldə belə istedadlı insanlar çox olmuşlar. Öt ən əsrin ikinci yarısından Azərbaycan elmi, ədəbi mühiti, dilçiliyi, pedaqoji al əmdə xüsusi çəkisi olan, elin- obanın adına-sanına şərəf gətirmiş bu alimlər sırasında Cəfər- zad ələr xüsusi yer tutmuşlar. Respublikamızın bu qüdrətli alim- l əri – iki qardaş və bir bacı neçə ki, qədim Tağılı kənd qəb- ristanlığında uyuyurlar. Bu üç alimdən sözsüz ki, azı birinin – xalq yazıçısı, professor, “Şərəf” nişanı, “Şöhrət” ordenli Əzizə xanımın da Bakıda Fəxri xiyabanda dəfn olunmağa statusu çatırdı. Amma o, gözü-könlü tox, şöhrət nə olduğunu bilməyən Əzizə xanım bütün doğmalarına çox əvvəldən vəsiyyət etdi: “M əni Fəxri xiyabanda (təkid etsələr də) yox, doğma torpağım, tutiy ə bildiyim Şirvanda – ata-anamın, alim qardaşlarımın uyuduğu Tağılı qəbristanlığında dəfn edərsiniz. Yoxsa, ruhum sizl əri bağışlamaz...” B əli, hər birinin ömür yolu maraqlı bir dastan olan üç alim – Əzizə xanım, Əhməd, Məmməd hal-hazırda bu qədim q əbiristanlıqda yan-yana uyuyurlar... ~ 4 ~ Yüklə 2,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|