SeyfəDDĠn qəNĠyev

80 
 
6.
 
Polovinkin  İvan  Alekseyeviç:  1)  Məşhədi  Qədim  Məşhədi  Qədir  (1-4);  2) 
Nəsrəddin İbrahim oğlu (1-22); 3) Fərzəli Gəray oğlu (1-28); 
7.
 
Polovinkin Semyon: 1) Saday Adıgözəl oğlu (1-22); 2) Fərzallı Gəray oğlu (1-
28); 
8.
 
Çərkəzov  Yefim:  l)  Məşhədi  Qədim  Məşhədi  Qədir  oğlu  (1-4);  2)  Cabbar 
Əliməmməd oğlu (1-13); 3) Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 4) Nəsrəddin İbrahim oğlu 
(1-22);  5)  Saday  Adıgözəl  oğlu  (1-22);  6)  Ağaşərif  Molla  Soltan  oğlu  (1-25);  7) 
Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
9.
 
Yurin  İvan  Mixayiloviç:  1)  Məşədi  Qədim  Məşədi  Qədir  oğlu  (1-4)  və  2) 
Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
10.
 
Yurin Nikita - Məşhədi Qədim Məşhədi Qədir oğlu (1 -i). 
11.
 
Yurin Pyotr - 1) Məşədi Qədim Məşədi Qədir oğlu (1-4); 2) Fərzalı Gəray oğlu 
(1-28); 
12.
 
Yurin  Kosma  İvanoviç  -  1)  Ağacan  Mehdi  oğlu  (1-16);  2) Nəsrəddin  İbrahim 
oğlu (1-22); 
13.
 
Yurin Semyon - Əvəz Məmməd oğlu (1-23); 
14.
 
Kastrlyun Andrey - 1) Məşədi - Qədim Qədir oğlu (1-4); 2) Fərzalı Gəray oğlu 
(1-28) 
15.
 
Lanin İvan - Cabbar Əli Məmməd oğlu (1-13); 
16.
 
Solomatin  Matvey  -  1)  Məşədi  Qədim  Məşədi  Qədir  oğlu  (1-4);  2)  Fərzalı 
Gəray oğlu (1-28); 
17.
 
Lanin Moisey - Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 
18.
 
Kojin Mixail İvanoviç - 1) Cabbar Əliməmməd (1-13); 2) Ağacan Mehdi oğlu 
(1-6); 3) Nəsrəddin İbrahim (1-22); 4) Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
19.
 
Kajin Semyon - 1) Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 2) Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
20.
 
Kojin Yakov - Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
21.
 
Darılev İvan - Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 
22.
 
Polov Semyon - Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 
23.
 
Pyotr İvanoviç (atası onun gözətçi olmuşdur) - Ağacan Mehdioğlu (l-16); 
24.
 
Pyotor İosifoviç - Ağacan Mehdi oğlu (1-16); 
25.
 
Gerasimov Boris - Məşədi Qədim Məşədi Qədir oğlu (l-4); 
 
II ġamaxı Qəzasının Cabanı (rus) kəndindən: 
 
26.
 
Korolyov İvan – Fərzalı Gəray oğlu (1-28); 
27.
 
Stepan Nazariç – Fərzalı Gəray oğlu (1-28). 
III.  –  Göstərilənlərdən  başqa  zərərçəkən  Ağacan  Mehdi  oğlu  (1-16) 
ifadəsində  bildirmişdir  ki,  o,  Cabanılı  (rus)  İqnatın,  Yonanın,  Zaxarın,  Vasilinin, 
Pyotrun və Marevka kəndindən Dmitrinin, Mixailin, Yakovun və Vasilinin də orda 
iştirak etdiyini görmüşdür. 

---

81 
 
Yuxarıda  göstərilənlərdən  başqa,  Çuxuryurd  kəndində  Əngəxaran  kənd 
sakini  Fərzalı  Gəray  oğluna  dəhşətli  işgəncələr  vermişdir.  Bu  belə  olmuşdur. 
Olmuş  hadisələrdən  bir  ay  sonra  malakanlar  belə  xəbər  yayırlar  ki,  kim 
bolşeviklərə təslim olarsa,  onu bağışlayarlar. Fərzalı Gəray oğlu  o vaxtkı starşina 
Yefim Çerxezovun yanına gəlir ki, mən bolşeviklərin tərəfdarıyam. Çerxezov əmr 
edir ki, onu sarısınlar və zirzəmiyə atsınlar. Vasili Borisoviç Polovinkinin gücü ilə 
əmr icra olunur. Bir azdan onun yanına 5 nəfər malakan da gəlir. Fərzalı onlardan 
“Bədəl”  ləqəbli  Yorini  və  İvan  Yorini  tanıyır.  Onlar  Fərzalını  ağacla  döyürlər, 
sonra  sağ ayağını dəmir dəzgahın arasına  qoyub  sıxırlar.  Diz  qapağını sındırırlar. 
Nəticədə də, o, axsaq qalır. 
Bütün  bunları  nəzərə  alaraq,  törətdikləri  vəhşi  cinayətlərin  nəticəsi  son 
dərəcə ağır və iztirablı olduğundan həmin şəxslərin cinayətə cəlb olunmasını zəruri 
hesab edirik. 
 
Fövqaladə İstintaq Komissiyasının üzvü: A. Novitski
90
 
 
ġAHĠDLĠK PROTOKOLU 
“Biz  imzalarımızla  təsdiq  edirik  ki,  Əngəxaran  kəndi  erməni  və  malakan 
birləşmələri tərəfindən dağıdılmış və adları aşağıda göstərilən kənd sakinləri qətlə 
yetirilmişdir:  1.  Məlikalı  Məlik  oğlu,  22  yaş,  2.  İsmayıl  Məlik  oğlu,  35  yaş,  3. 
Niyaz Eminalı oğlu, 22 yaş, 4. Bilal Molla Ağababa oğlu, 32 yaş, 5. Yunis Molla 
Ağababa oğlu, 24 yaş, 6. Pənah Mustafa oğlu, 60 yaş, 7. Əlyar Pənah oğlu, 28 yaş, 
8. Gülcənnət Həmdulla qızı, 55 yaş, 9. Dövlətbəyim Pənah qızı, 25 yaş, 10. Rübabə 
Əbdülhəmid qızı, 6 yaş, 11. Bəkir Firudin oğlu, 35 yaş, 12. Şakir İrza oğlu, 23 yaş, 
13.  Baxşəli  İrza  oğlu,  25  yaş,  14.  Mirzəli  Əhməd  oğlu,  65  yaş,  15.  Məhəmməd 
Əhməd oğlu, 80 yaş, 16. Əhməd Möhüb oğlu, 22 yaş, 17. Mehdi Ağa oğlu, 5 yaş, 
18.  Gülməmməd  Həsən  oğlu,  60  yaş,  19.  Gülanə  Məhəmməd  qızı,  26  yaş,  20. 
Əmirbala Sirac oğlu, 10 yaş, 21. Ağa Adıgözəl oğlu, 38 yaş, 22. Soltanxanım Ağa 
qızı,  14  yaş,  23.  Əkrəm  Hüseyn  oğlu,  45  yaş,  27.  Qızılgül  Dostumamed  qızı,  35 
yaş, 28. Əliqulu Sarı oğlu, 45 yaş, 29. Əlibala Əliqulu oğlu, 7 yaş, 30. Şahsanəm 
Həsən  qızı, 35  yaş, 31.  Atakişi Əhməd  oğlu, 40  yaş, 32.  Ovçu Məhəmməd  oğlu, 
100 yaş, 33. Bəgdəmir Ovçu oğlu, 45 yaş, 34. Gülmirzə Bəgdəmir oğlu, 12 yaş, 35. 
Qərib  Oruc  oğlu,  32  yaş,  36.  Girdalı  Qərib  oğlu,  8  yaş,  37.  Gülbadam  Şərbətalı 
qızı, 4 yaş, 38. Molla Mirzalı Ağamoğlan oğlu, 70 yaş, 39. Əlibala Mirzalı oğlu, 35 
yaş, 40. Azadxan Əlibala oğlu, 5 yaş, 41. Mövsüm Taha oğlu, 40 yaş, 42. Şirinbala 
Şəfi oğlu, 7 yaş, 43. Sitarə Cəfərqulu qızı, 25 yaş, 44. Sarı Xalıq oğlu, 90 yaş, 45. 
Sadıq Xalıq  oğlu,  12  yaş,  46. Ağa  Xalıq  oğlu, 10  yaş,  47. Qızqayıt Xalıq qızı, 8 
                                                           
90
 ARDA. f. 1061, s. 1. iş. 110, vər. 5-6. 

---

82 
 
yaş, 48. Şərəfəli Əşrəf oğlu, 38 yaş, 49. Rüxsarə Şərəfli qızı, 32 yaş, 50. Türbətəli 
Əşrəf oğlu, 22 yaş, 51. Əhmədbəkir Əli oğlu, 30 yaş, 52. Soltanməhəmməd Babaş 
oğlu,  28 yaş, 53. Binəbəyim Əlibala qızı, 11 yaş, 34. Zəhra Əhməd qızı, 70 yaş, 
55. Məşədi Ələkbər Gül oğlu, 4 yaş, 56. Xırda Xəndan qızı, 35 yaş, 57. Sona Adil 
qızı,  80  yaş,  58.  Şahbala  Şirməmməd  oğlu,  15  yaş,  59.  Şirbala  Şirməmməd  oğlu, 
11 yaş, 60.  Ağahəsən Qədir  oğlu, 23  yaş, 61.  Sədrəddin Hacı Qəhrəman  oğlu, 35 
yaş, 62. Türfə Mustafa qızı, 6 yaş, 63. Mərcan Səfərəli qızı, 16 yaş, 64. Adil Gül 
oğlu, 45 yaş, 65. Gül Bilal oğlu, 2 yaş, 66. Şirbala 18 yaş, 67. Hacı Əli Adil oğlu, 
16 yaş, 68. Əbdülhəmid Xudaverdi oğlu, 30 yaş, 69. Babaverdi Abdullahəmid oğlu, 
5  yaş,  70.  Heybət  Kərim  oğlu,  7  yaş,  71.  Rəhim  Eyvaz  oğlu,  18  yaş,  72. 
Abdullaxahq İbrahim oğlu, 25 yaş, 73. Cəmilə İbrahim qızı, 17 yaş, 74. Tura Yusif 
qızı,  18  yaş,  75.  Mərdan  Qəni  oğlu,  20  yaş,  76.  Sitarə  İbrahim  qızı,  70  yaş,  77. 
Qarakişi Hacıbaba oğlu, 2 yaş, 78. Suma Qəni qızı, 35 yaş, 79. Nemət Əhməd oğlu, 
35 yaş, 80. Həcər Abdul qızı, 35 yaş, 81. Osman İbrahim oğlu, 80 yaş, 82. Əmrah 
Osman oğlu, 21 yaş, 83. İsmayıl İbrahim oğlu, 19 yaş, 84. Süleyman Novruz oğlu, 
22 yaş, 85. Seyidxanım Tarverdi qızı, 90 yaş, 86. Bibixanım Şirin qızı, 10 yaş, 87. 
Türfə Əhliman qızı, 14 yaş, 88. Babakişi İsmayıl oğlu, 18 yaş, Dürnisə Babaş qızı, 
35 yaş, 90. Şeyda Məhəmməd oğlu, 70 yaş, 91. Elçin Mikayıl oğlu, 85 yaş, 92. Nuri 
Gülməmməd oğlu, 22 yaş, 93. Fərman Mirzəcan oğlu, 11 yaş, 94. Nəbi Nuri oğlu, 
14  yaş,  95.  Ağacan  Nuri  oğlu,  12  yaş,  96.  Ağamurad  Abıs  oğlu,  19  yaş,  97. 
Məmmədağa Murad oğlu, 3 yaş, 98. Ruqiyə Abış qızı, 17 yaş, 99. Əmrulla Teybə 
oğlu, 75 yaş, 100. Səkinə Əlibaba qızı, 18 yaş, 101. Ağahüseyn Cəfərulla oğlu, 20 
yaş,  103.  Məmməd Umudalı  oğlu, 20  yaş,  104.  Paşa  Umudalı  oğlu, 17  yaş,  105. 
Cəlaləddin  Tağı  oğlu,  81  yaş,  106.  Teymur  İbrahim  oğlu,  45  yaş,  107.  İbrahim 
Teymur  oğlu,  20  yaş,  108.  Umudalı  Abdullaqədir  oğlu,  55  yaş,  109.  Baba 
Süleyman oğlu, 20 yaş, 111. Mədətalı Abdulqədir oğlu, 70 yaş, 112. Ağa Məhərrəm 
oğlu,  45  yaş,  113.  Ağakişi  Nəsrulla  oğlu,  21  yaş,  114.  Süleyman  İsrafil  oğlu,  22 
yaş, 116. Baxşəli Yusif oğlu, 70 yaş, 117. Ağəli Şirəli oğlu, 23 yaş, 118. Məmməd 
Umudalı oğlu, 22 yaş, 119. Əlihəsən Umudalı oğlu, 19 yaş, 120. Töhvə Orucalı qızı, 
35 yaş, 121. Həbib Rəhim oğlu, 41 yaş, 122. Balaqardaş Həbib oğlu, 19 yaş, 123. 
Əhmədalı  Ağamoğlan  oğlu,  75  yaş,  124.  Camulla  Rəsul  oğlu,  45  yaş,  125. 
Seydulla İbad oğlu, 22 yaş, 126. Şakir İbad oğlu, 18 yaş, 127. Allahverdi Ocaqqulu 
oğlu, 90 yaş, 128.  Qarakişi Alıverdi oğlu, 24 yaş, 129.  Aslan Qafar oğlu, 35 yaş, 
130.  Zinyət  Alim  qızı,  28  yaş,  131.  Pirməmməd  Əziz  oğlu,  25  yaş,  132.  Orucalı 
Kərim  oğlu, 70 yaş, 133.  Sirac Hacıgəray  oğlu, 60 yaş, 134.  Əlimustafa  Mustafa 
oğlu, 22 yaş, 135. Xankişi Mustafa oğlu, 3 yaş, 136. Mövsüm İsmayıl oğlu, 18 yaş, 
137. Səmərrux Seyid Məhəmməd qızı, 28 yaş, 138. Hacı Polad Hacı  oğlu, 66 yaş, 
139.  Polad  Hacı  oğlu,  20  yaş,  140.  Zeynal  Hacı  oğlu,  60  yaş,  141.  Ziyad  Mirzə 
oğlu,  40  yaş,  142.  Bircə  Bəşir  qızı,  12  yaş,  143.  Ağaşirin  Nəsrulla  oğlu,  20  yaş, 
144. Nəzərəli Səfər oğlu, 40 yaş. 

---