İnsanların islama və özünü tanımasına xidmət edə biləcək
bilik və sirləri onlardan gizlətməyib hamıya çatdırmağa çalışan
bütün insanlara, o cümlədən, oxuduğumuz kitabların hörmətli
müəlliflərinə öz dərin minnətdarlığımızı bildiririk!
Seyfullayev Qulu (Cənnət), Seyfullayev Ruhi.
İslamda idman. Bakı, «Nurlan», 2006. - 82 səh.
Əlinizdəki bu kitabda dünya və islam idman
tarixindən söhbətlər açılır. Burada idmanın inkişaf
dövrü və onun insan sağlamılığmda rolu göstərilir.
Çoxlu tarixi faktlar əsasında İslam Peyğənbərinin və
Məsum imamlarımızın idmana verdiyi önəm və bir çox
idman növlərində göstərdikləri şücaətlər geniş nəzərdən
keçirilir.
Kitab islam idman tarixi ilə maraqlananlar habelə
geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
4702000000
л
_
,
------------------ Q n flı n əşr
© «N u rlan », 2006
N
- 098 - 2006
Ruhi Seyfullayev
İslamda idman
GİRİŞ
Tarix elminin tərkib hissələrindən biri də bədən tərbiyəsi və
idmanın tarixidir. Bu elm qədim zamanlardan bu günə qədər
bədən tərbiyəsinin ümumi qanuauyğunluqlarınm yaranma
sım və inkişafım öyrənir. İdmanın tarixi lap qədimlərə gedib
çıxır. Çünki onun da insan qədər keçmiş vardır. Hələ qədim
zamanlardan mağara insanı özünü və ailəsini vəhşi heyvan
lardan, o cümlədən digər mağara insanlarından qorumaq üç
ün onlarla vuruşmağa məcbur idi. Bu səbəbdən onlar boş
vaxtlarında bir-biri ilə idman təmrinləri edərdilər. Onlar əsa
sən qaçmaq, tullanma və ağır əşyaları qaldırmaqla məşğul
olardılar.
Misir ölkəsində olan firon məqbərələrinin divarlarında
olan təsvirlər də sübut edir ki, insanlar hələ miladdan 3400 il
qabaq müxtəlif idmanla məşğul olmuşlar. Bundan başqa qə
dim Aşurilər do idmana hədsiz maraq göstərmiş və öz ara
larında idman yarışları keçirərmişlər. Hələ ibtidai mədəniyyət
beşiyi olan Babil, Akkad, Aşur, Yunan və Roma ölkələrində
idmanın döyüş növləri keçirilərdi. Məsələn: Romada bizim
indiki sirklərə oxşayan amfiteatrlarda keçirilən yarışlarda
qladiatorlar adlanan idmançı qulların bir-biri ilə və ya yırtıcı
heyvanlarla vuruşması buna əyani bir misaldır.
Bundan başqa bir çox mədəniyyətlərdə o cümlədən Yu
nanıstanda oğlan uşaqları hələ yeniyetmə dövürlərindən bə
dənlərini qüvvətləndirmək üçün atçılıq, qılıncoynatma, ox-
atma və s. bu kimi idmanlarla məşğul olardılar. Onlar bu
hazırlıq dövürlərini keçdikdən sonra ordu sıralarına daxil ola
bilərdilər. Çünki orduda xidmət edən əsgər şücaətli, cəsur və
qorxmaz insan sayılırdı.
Spartlarda isə başqa xalqlara nisbətən idman qaydaları da
ha sərt idi. Bu barədə qədim yunan tarixçisi Pulutarx yazır:
qədim spartlar yeni doğulan uşaqlara xüsusi diqqət yetirər
dilər. Ata öz körpə uşağını ağsaqqalın oturduğu yerə gətirir
di; orada ağsaqallar körpəni gözən keçirirdilər. Əgər körpə
4 Cənnət müəllim
İslamda idman
ayıq və sağlam olardısa, ağsaqallar körpənin anasına körpə
yə xüsusi quluq yetirməsini tələb edərdilər. Bu halda körpənin
valideynləri də digər valideyləndən seçilərdi. Belə ki, körpənin
anasına digər qadınlar arasında ona xüsusi hörmətlə yana
şılar, atası üçün isə dövlət tərəfindən böyük məvacib və tor
paq sahələrə ayrılardı. Bundan başqa qədim spartlarda yeddi
yaşı təzəcə tamam olmuş uşaqları bir yerə yığıb, dəstələrə bö
lürdülər. Öz fərasəti ilə, habelə hərbi yarışlarda öz cürəti ilə
başqa uşaqlardan fərqlənən uşaq dəstəbaşı olurdu. Qalan
uşaqlar dəstəbaşıya baxıb, ondan nümunə almalı, onun əmri
nə sözsüz itaət etməli və verdiyi cəzaya mərdliklə dözməli idi
lər; belə ki, bu itaət məktəbi idi. Onların qalan tərbiyəsi isə
danışıqsız sözə baxıb, itaət etməkdən, bir bəla üz verdikdə da
vamlı olmaqdan və müharibələrdə qalib gəlməkdən ibarət idi.
Buna görə də il ötdükcə, uşaqlar böyüdükcə tərbiyə və idman
hazırlığı daha da sərt olurdu. Oğlan uşaqlarının yeməyi də
çox az idi, çünki onları məcbur edərdilər ki, sıxıntılara qarşı
öz qüvvələri ilə mübarizə edib, cürətli və zirək olsunlar. Bü
tün bunlar insanların sağlamlığına və idmana verilən dəyər
lərdən irəli gəlirdi.
Əgər biz İslam mədəniyyətinə nəzər salsaq görərik ki, is
lam dini də bədən tərbiyəsinə və insan sağlamlığına diqqət ye
tirməklə idmana böyük önəm vermişdir. Necə ki, əziz islam
peyğənbəri bu barədə buyurmuşdur: «Övlada idman öyrət
mək atanın borcudur. Övladın haqqı atanın boynunda bun
lardan ibarətdir, ona oxuyub-yazmaq öyrədə, halal ruzi ye-
dirdə, üzmək və ox atmaq fənlərini aşılaya». Əziz islam pey-
ğənbərinin bu kəlamından bəlli olur ki, idmanla məşğul
olmaq bədəni ruhən və cismən qüvvətləndirmək, müqəddəs
islam dinimizdə də elmin bir sahəsi kimi öyrənilməsinin zəru
riliyini vurğulayır.
Belə bir kitabın yazılmasında bizlərə öz lütfünü əsirgəmə
yən Allaha həmd və şükürlər olsun!
MÜƏLLİFLƏR
'H °
i il
il