SeyidovV. M., Kerimova K. Geof sullary ve interpretasiya pdf

xassalari

Tabiatda halalik 230 -a qadar radioaktivliya malik ele- mentlarin niivalari mövcuddur. Bu radioaktiv elementlarin sıra nömrasi 81 —92 arasında dayişir va bunlar tabii radioaktiv elc- mentlardir. Qeyd edilan elementlar er va Q parçalanması nati- casinda başqa elementlarin izotoplarına çevrilir. Bela radioak- tiv çevrilmalar zancirvari sıra adlanır. Tabiatda üç tabii ra- dioaktiv aila mövcuddur. Ailalar ana elementin adı ila adlanır:
U (uran), Th (torium), AcU (aktino-uran) va bu elementlar ağır elementlardir. Onlar parçalanaraq özlarinin izotoplannı ya- radır va nisbatan yüngül elementlara çevrilir (şakil 4.1). Masalan, uran (U) ailasi üçün kütla adadlari ^{M —— 4n T 2} kimi hesablanır. Burada, f2 —* 5² * ⁵⁹ torium (Th) ailasi üçün M —— 4x , n = 52 -58, Aktino-uran (AcU) ailasi üçün M —— 4n+ 3 , n = 52 -58, neptunium (Np) ailasi üçün M —— 4n +1, n = 52 -60 hüdudundadır.
Tabii radioaktiv ailalarin farqli cahatlari ila yanaşı onlaruı aşağıdakı oxşar cahatlarini nazardan keçirak:
l) har ailanin ana elementi böyük yarımparçalanma da^{vrina malik olub, T —— 10' :— 10'0if aralığında dayişir;}

2. 
   har ailadaki sıranın markazinda qaz şakilli radioaktiv el^{ement yerlaşir. Onlara emanasiyalar deyilir: U ailasi üçün U -} Rn ^{(radon), Th ailasi üçün Th — Tn (toron); AcU ailasi} üçün AcU — An (aktion);
   
3. 
   qaz şakilli radioaktiv elementlardan sonra har sırada
   

qısa ömürlü radioaktiv elementlar yerlaşir;

2. 
   qısa ömürlû radioaktiv elementdan sonra sırada şaxa- lanma baş verir;
   
3. 
   har radioaktiv ailanin sonunda stabil qurğuşun ele- menti yerlaşir ( U — Rn — Pb — 206; Th — Tn — Pb — 208 ; AcU — An — Pb — 207 ).
   

2.