Ġshaq Axundov xatġRƏLƏRĠMDƏ

36 
 
M.  Ġ.  Qasir  məiĢətdə  çox  iĢlənən  əməli  yazılar,  məktub,  ərizə,  müəllimə, 
ataya,  anaya,  qardaĢa,  bacıya,  dayıya,  əmiyə,  baĢqa  qohumlara  məktub  yazmaq 
üçün  baĢqa  Ģagirdlərə  məxsus  nümunələr  məcmuəsi  tərtib  etmiĢdir  ki,  bu 
məcmuənin hissələri Respublika Əlyazmaları Fondunda mühafizə olunur. 
Qasir yağlı ağ kağız üzərində dırnaqla gül, müxtəlif fiqurlar çəkər və ya söz, 
Ģer yazarmıĢ (buna ―xətti - naxuni‖ deyərlərmiĢlər). Belə iĢin görüldüyünə inanmaq 
olmur,  lakin  bu  iĢi  öyrətdiyi  Ģagirdlərin  də  bildiyinin  Ģahidi  olduğum  üçün 
göstərilən nümunələrin Qasirin əli ilə yazıldığına Ģübhə etmədim. 
 Qasirlə  birlikdə  dərs  deyən  T.  Bayraməlibəyov  görkəmli  maarifçi,  ictimai 
xadim və ilk Azərbaycan etnoqraflarından biri hesab olunur. O, Lənkəran qəzasının 
Yeddi Oymaq kəndində anadan olmuĢdur. Ġlk təhsilini kənd mollaxanasında almıĢ, 
Lənkəran  Ģəhər  məktəbində  5  il  oxuyub,  Tiflisə  feldĢerlik  məktəbinə 
göndərilmiĢdir.  Bayraməlibəyov  1879-cu  ildə  bu  məktəbi  bitirib  Zaqafqaziya 
müəllimlər  seminariyasına  daxil  olmuĢdur.  O,  1881-ci  ildə  seminariyanı 
müvəffəqiyyətlə  baĢa  vurub  Lənkərana  gəlmiĢ,  burada  Ģəhər  məktəbində 
müəllimlik etmiĢdir. Məktəbdə yoxsul Ģagirdlərə maddi yardım göstərməyə yollar 
axtarmıĢdır. Bu  məqsədlə  teatr  tamaĢaları  və  müsamirələr təĢkil edərək, topladığı 
vəsaiti həmin iĢə sərf etmiĢdir. 
 
 
 
BAKIYA OXUMAĞA GÖNDƏRĠLƏN ĠLK QIZLAR 
 
1922-ci  ildə  darulmüəllimdə  oxumaq  üçün  Lənkərandan  5  nəfər  qız 
istəmiĢdilər.  O  zaman  mövhumatın  Ģiddətli  vaxtı  idi.  Heç  kəs  öz  qızını  oxumağa 
göndərmirdi.  Ancaq  mənim  atam  inqilabçı  Ağaməmmədəlinin  göstəriĢi  ilə  bacım 
Bibixanımı,  Mirzə  Salman  Qurbanovun  qızı  Aliyəni,  Həqiqət  Rzayevanı  bir  də 
DaĢdəmirova  Nərgizi  oxumağa  göndərdi.  Onlar  o  vaxt  Hacı  Zeynalabdin 
Tağıyevin  tikdirdiyi  qız  məktəbinin  binasında  həm  oxuyur,  həm  də  yaĢayırdılar. 
Binanın üçüncü mərtəbəsində isə o zaman Hüseyn Cavid yaĢayırdı. Bacım həmiĢə 
söhbət edirdi ki, Həqiqət Rzayeva mənim baĢımı axĢamlar dizi üstə qoyub oxuya – 
oxuya məni yuxuya verərdi. Çünki bacım həm gözəl, həm də hamıdan kiçik idi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

37 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Memarlıq – 
abadlıq 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   

---

38 
 
BÖYÜK BAZARIN QAPANDĠBĠ 
ƏTRAFINDA OLAN TĠKĠLĠLƏR 
 
Lənkəranın özünəməxsus memarlıq – abadlıq siması vardır. AĢağıda doğma 
Ģəhərimin  az  –  çox  gözə  gəlimli  və  xatirələrimdə  yaĢayan  tikililərinin  siyahısını 
verirəm.  DüĢünürəm  ki,  diyarın  tarixini,  memarlıq  –  arxitektura  səciyyəsini, 
qismən etnoqrafiyasını öyrənmək istəyənlər üçün bu siyahı müəyyən material verə 
bilər. 
Abdullayev Məmmədağanın təsərüffat dükanı 
Abdullayev Məmmədağanın yaĢayıĢ evi 
Əttar dükanı 
Zeynalovların kiĢi hamamı 
Mir Əsgərin dəllək dükanı 
Çayçı və pitiçi dükanı 
Zeynalovların qadın hamamı 
Hamamlardan ötrü su quyusu 
Səmədzadənin karvansarası və evləri 
Abdullayev Hacı Səfərəlinin evləri 
Abdullayev MəĢədi Əzizin evləri 
TalıĢxanov Əsgərxanın evləri 
Cavadxanın  evi  (MəĢhur  uroloq,  SSRĠ  Tibb  Elmləri  EA-nın  müxbir  üzvi 
Mirməhəmməd Cavadzadənin atası). 
TalıĢxanov Əsgərxanın ev mətbəxi 
TalıĢxanov Əsgərxanın nömrə hamamı (sökülüb). 
Hamamın su quyusu 
Aqzərbaycan Dövlət Ticarət idarəsi 
Zərgər Əbülfəzin dükanı 
MəĢədi Mikayıl Bağırovun düyü dükanı 
Tat cuhudlarının xırdavat dükanları 
Mistanlıların nalbənd dükanı 
Məlik kiĢinin arpa – saman dükanı 
Lahıc misgər Kəlbə Manafın dükanı 
Ġrəvanlı Məmmədəlinin dükanları 
Bəylərovun təsərrüfat dükanları 
Taxıl anbarları 
Sənətkarlar ittifaqının idarəsi 
Taxta kəsən zavod 
Hacı Ġbrahim Nəsirovun evləri 
Musarza (Ġdris) Ağayevin evləri 
Tağı Cəfərlinin evləri 
Bazarın Böyük qapanı 

---

39 
 
Hacıbabanın evləri (indi uĢaq evidir) 
Əbilbəy oğlu Ağabəyin ev yeri (prof. Azad Ġsmayılovun atası) 
Əbilbəy oğlu Ağabəyin ev yerində olan ləm 
Fətəliyevlərin evləri 
Fətəliyevlərin taxıl anbarları 
Böyük Bazar məscidində olan çarhovuzlar 
Məscidin ətrafındakı təkyələr 
Fətəliyevlərin hamamı 
BaĢmaqçılar, çəkməçilər, dərzilər və iki dəllək dükanları 
Çayçı və pitiçi dükanları 
ġıx Kəlbə Hüseynin yağ dükanı 
 Əttar dükanı 
Tat yəhudilərinin xırdavat dükanları 
Qəssab Qulamın, Hacı Əlinin və Babanın dükanları 
Dəmirçi Hüseynqulunun dükanı 
Qalayçı Abbasın dükanı 
Dərvəçə gedən keçid yolu 
Boradigəli Qılmanın taxıl dükanı 
Əhmədovların məĢhur düyü dükanı 
Qəmbərov MəĢədi Hüseynin bəzzaz dükanı 
Dəllək Ağanın dükanı 
Hacı Əmənullanın taxıl dükanı 
Girdə Musanın dəmirçi dükanı 
Çayçı Musarzanın dükanı 
Kiçik kiĢi hamamı 
KiĢik qadın hamamı 
Qənnadçı gilək Kakanın dükanı 
Kələntərli Xəlil bəyin duz, neft və quru balıq dükanı. 
Kərimovların evləri 
Kərimovların taxıl anbarları 
Ləbləbi qovuran Ģıx Əlinin dükanı 
Dəllək Əliağanın dükanı 
Dəmirçi Rzanın dükanı 
Çayçı Pota Feyzinin dükanı 
Arabalar dayanan yer 
Faytonlar dayanan yer 
Quliyev Heybətin (Qızıllı yeznə) evi 
Nurullayev Ġbadulla bəyin evi 
Hamamın quyusu 
Mir Petqanın (Mir Məmmədin) evi və həyəti 
Lulovların evi və həyəti 

---