| Masshtabli lineyka yordamida ulcham olish:
a—ulchash, b—notug‘ri, v—tug‘ri, g—ichki ulchamlarni ulchash.
Kronsirkul va nutromer. Masshtabli lineyka yordamida bevosita ulchash mumkin bulmagan buyum va detallarning tashqi va ichki ulchamlarini ulchashda kronsirkul va nutromerdan foydalaniladi. Masalan, shar, uq, val, sterjen kabilarning tashqi diametri, vtulkalarning ichki diametrlari, har xil aylanish sirtlaridan iborat detal va buyumlarning tashqi hamda ichki ulchamlari ulchanadi. Kronsirkul va nutromer yordamida olingan ulchamlar masshtabli lineyka yordamida hisoblanadi.
Buklama metr unta bir xil uzun-likdagi (100 mm li) lineykalardan iborat bulib, ular uzaro sharnir vositasida biriktirilgan. Bundan masshtabli lineyka singari chizig‘iy ulchamlarni ulchashda foydalaniladi. Buklama metr slesarlik uquv ustaxonalarida keng qullanilmaydi. U uzunligi 100 sm orasida bulgan buyumlarning ichki ulchamlarini ulchash uchun qulaydir
Ruletka katta ulchamlarni ulchashda qullaniladi u matodan va pulat lentadan tayyorlanadi. Ruletkalar 2, 5, 10, 15 va 20 metrli bulishi mumkin. 5 metrgacha uzunlikdagi ruletkalarda millimetr, santimetr, metr masshtab birliklari tushirilgan. Ular yordamida Silindr, val kabi buyumlarning aylana uzunligini (yo‘g‘onligini), uyumlarning ichki ulchamlarini ham ulchash mumkin.
shtangensirkul -universal ulchov asbobi bulib, uning yordamida chizig‘iy ulchamlarni, tashqi va ichki ulchamlarni, chuqurliklarni ulchash, tayyor detal va buyumlarning ulchamlarini tekshirish, shuningdek, rejalash ishlari bajariladi. SHuning uchun undan masshtabli lineyka, kronsirkul, nutromer, chuqurlikni ulchaydigan asbob (shtangenglubinomer), sirkul, shtangenreysmus sifatida foydalanish mumkin.
Dostları ilə paylaş: |
