“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- –Bu yaxınlarda Sizin çap olunmuş elmi әsәrlәriniz Nobel mükafatı laureatı Laynus Polinqin әsәrlәrini ötüb keçdi.
- – Sizin hәyatınıza, karyeranıza әn böyük tәsir göstәrmiş insanın adını çәkә bilәr - sinizmi
- – Hansısa bir müraciәt etmәk istәrdinizmi
29 ELM DÜNYASI / Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 Amerika Kimya Cәmiyyәtindә nә düzgün de - yilsә onları hәll etmәyә çalışacağına söz vermişdi. O, dәhşәtli dәrәcәdә sadәlövh idi vә düşünürdü ki, bir il müddә tindә belә әdalәtli tәşkilatı yaxşılaşdıracaq. Ancaq o, heç nәyi düzәldә bilmәdi. Ancaq dәqiq bircә şeyә müyәs
inandıra bildi ki, onlar hәlә uzun müddәt belә şәxsiyyәtә bәnzәr sәdrin olmasını istәmә yә - cәk lәr. Növbәti il “tәmiz” alimlәr (“aka de - miklәr”) ili olmalı idi vә mәn namizәdlәrdәn biri oldum. Digәri Corc Pimen tal idi (1922–1989-cu illәrdә yaşayıb. Amerika kimyaçısıdır. İşlәri infraqırmızı spektros kopiyaya, kimyәvi lazer - lәr sahәsinә aiddir. Əksәr görkәmli kimya - çılar, o cümlә dәn Nobel mükafatı laureatları onu öz müәl limi hesab edirdilәr. 1986-cı ildә Amerika Kimya Cәmiyyәtinin sәdri olub – qeyd V.M.Ab ba sovundur). Biz Corc ilә hәr şeyi açıq müzakirә etdik vә qәrara aldıq ki, әgәr petisiya ilә daha bir nami - zәd yaranarsa, bizim birimiz müba rizәdәn çәkilirik. Biz istәmirdik ki, “aka demik” nami - zәdlәr üçün sәslәr bölünsün. Eyni zamanda Corc sonralar “Pimental mәruzә” adlandırılan mәruzәnin hazırlanması ilә mәş ğul idi, odur ki o, mübarizәdәn çıxmaq qәra rını qәbul etdi. Nәticәdә mәn petisiya ilә nami zәd liyi irәli sürülmüş “istehsalçı” ilә mübarizәdә tәk qaldım. Mәn bilirdim ki, onu müdafiә edәnlәr mәnim әksimә sәs verә cәk lәr. Onlar istәmir - dilәr ki, daha bir “akademik” sәdr olsun, hesab edirdilәr ki, (onların fik rincә) әgәr Basolo pisdirsә, onda Kotton, şübhәsiz, daha pis olacaq. Bunu әsas tutub, gö rün mәmiş әks tәbliğata başladılar. Onlar 20 minә qәdәr mәktub yaz dılar. Mәn “akademik lәrә” bir neçә yüz mәk tub yazdım vә әsasәn, qeyd etdim ki, onlar mütlәq sәs vermәlidirlәr. Mәn mәktublarımda onu “sәnaye ilә mәşğul olan aralıq kimyaçı” adlandırmışdım. Bu onun dәqiq xarakteris tikası idi. Hesab edirәm ki, әgәr kimyaçı isteh salatda işlәyirsә, o, avtomatik ola raq aralıqda qalır. Bu mәnә qarşı olduqca sәmәrәli istifadә olundu. Seçkilәr qurtardıqdan sonra “Sciece”dә dәrc olunmuş mәqalәdә qeyd edildi ki, mәnim rәqibim әvvәlki illәrdә seçilәnlәrin hamı sın - dan çox sәs alıb. Buna cavab olaraq mәn dә mәk - tubumda yazdım ki, mәnә dә verilәn sәslәr әvvәllәr seçilәn sәdrlәrә verilәn sәslәrdәn daha çox olub. Çünki bu dәfә seçkidә iştirak edәn insanların sayı daha çox idi. –Bu yaxınlarda Sizin çap olunmuş elmi әsәrlәriniz Nobel mükafatı laureatı Laynus Polinqin әsәrlәrini ötüb keçdi. – Mәn elmlә mәşğul olduğum bütün dövr - lәrdә ildә 30-a yaxın mәqalә yazırdım. Söhbәt yalnız elmi mәqalәlәrdәn gedir. İndi onların sayı tәxminәn 1275-dir. Bәzәn bu mәni bir qәdәr narahat edir. Düşünürәm ki, insanlar mәni ona görә müza - kirә edirlәr ki, mәn bu qәdәr çox mәqalә çap etdirmişәm. Onlardan çoxunu sәthi adlan dır - maq olar. Başqa sözlә, onlarda ya yeni heç nә, ya da dәrin fikirlәr yoxdur – yalnız sintez vә yeni birlәşmәlәrin strukturları var. Son nәticәdә mәn ona görә çox mәqalә yaza bili - rәm ki, mәn vә mәnim әmәkdaşlarım dәhşәtli dәrәcәdә çox işlәyir. Hesab edirәm ki, nә vaxtsa nә isә edilibsә, onu çap etmәk lazımdır. Qrant yeni biliklәrin alınması üçün verilir. Amma bu biliklәrin әlçatmaz olması yaxşı hal deyil.
– Mәnim bugünkü sәviyyәdә olmağımda әn böyük rolu anam oynayıb. Kimyaya gәl - dikdә bunları demәk istәrdim. Tәxminәn 30 il әvvәl yazılmış sosiopsixoloji traktatda müәllif insan ları iki böyük kateqoriyaya bölmüşdür: ekstra vertlәr vә introvertlәr. Ekstravertlәri xarici stimullar fәaliyyәtә sövq edir. İntrovert insanlarda sanki qurulmuş stimullar olur vә heç nәdәn asılı olmadan onları fәaliyyәtә yönәldir. Mәn hәmişә klassik
introvert nümunәsi olmuşam. Mәn heç vaxt nәyisә ona görә etmәmişәm ki, kimsә mәnim haqqımda yaxşı fikirdә olsun vә ya “hamı belә edir” desin. Mәndә hәmişә alim olmaq, daha dәqiqi kimyaçı olmaq istәyi olub. Kimya hәmişә mәni cәlb edib vә indi dә maraqlan dı rır. – Hansısa bir müraciәt etmәk istәrdinizmi? – Bәli. Son zamanlar mәn müәyyәn dәrә cә - dә elm sahәsindә siyasәtә cәlb olun muşam. Mәn Milli Akademiyanın Elm, Texnika vә Açıq Siya - sәt Komitәsinin üzvü olmuşam. Artıq 10 ildir ki, mәn Milli Elmi Şuranın üzvüyәm (Milli Elmi Şura Milli Elm Fondunun idarәedici orqanıdır. 24 görkәmli elm vә ictimai xadimdәn ibarәtdir. Onlar senatın razılığı ilә ABŞ prezidenti tәrәfindәn 6 il müddәtinә tәyin olunurlar vә ictimai әsaslarla işlәyirlәr. Senatın razılığı ilә ABŞ prezidenti tәrәfindәn 6 il müddәtinә tәyin olunmuş direktor cari işlәrә rәhbәrlik edir. Mәnzil-qәrargah Virci niya ştatının Arlinq ton şәhәrindә yerlәşir. Qeyd: V.M.Abba sovun
- dur). Mәn hәlә iki il dә bu vәzifәdә qalaca ğam. Odur ki, Amerikanın elm sahәsindә siya sәtindә nә baş verdiyini yaxşı bilirәm. Mәhz “tәmiz” alimlәrin әksәriyyәti kimi mәni dәhşәtli dәrәcәdә o fakt narahat edir ki, bizim ölkәdә fundamental elmә dәstәk bir kәnara qoyulur. Bunun ölkә üçün sonrakı nәticәlәri olduqca kәdәrli olacaq. Vaşinqtonda siyasi qüvvәlәr var ki, istәsә dә, istәmәsә dә bir az pula qәnaәt üçün yaxşı şeylәri kәnara atırlar. Onların ölkәmizin büdcәsini balanslaşdırmağa cәhd edәrkәn gördüyü işlәr hiddәt yaradır. Bunu hәyata ke - çir mәk üçün mәsrәflәri tәxminәn 200 milyard dollar azaltmaq lazımdır. Belә hәcmdә azalma üçün büdcәnin әn iri maddәlәrinә müraciәt etmәk lazımdır, çünki “orada pul var”. Bu, ilk növbәdә, ödәnişsiz tibbi yardım vә müdafiә xәrclәri maddәlәridir. Milli Elm Fondu kimi dәyәri 3 milyard dollar olan kiçik proqramın büdcәsini azaltmaq (büdcәni 200 milyard dollar azaltmaq lazım olduğu halda) o qәdәr absurddur ki, hәtta beş yaşlı uşaq da başa düşür ki, bu, heç nә vermәz. Bu, dәnizdә dam - ladır. Onlar bizim gәlәcәyimiz üçün hәyati әhәmiyyәtli olanı azaltmaq istәyirlәr, onsuz da hәtta azaldılma olmadan da bu maddә 1,5 trilyon dollarlıq federal büdcә ilә müqayisәdә cüzi sәviyyәdәdir. Böyük maddәlәrin azal - dılması üçün cәsarәt lazımdır, amma siyasәt - çilәrdәn heç birinin cәsarәti çatmır ki, çıxıb bunları desin: “Mәn ödәnişsiz tibbi xidmәt vә müdafiә mәsrәflәrini azaltmaq istәyirәm vә azaltma böyük olacaq”. Alternativ vergilәrin artırılmasıdır, amma әlbәt ki, heç bir siyasәtçi dә bunu tәklif etmәyә cürәt göstәrmәz, çünki onlar növbәti seçkilәri uduzarlar. Siyasәtçilәr bizim ölkәmizin gәlәcәyinә ziyan vururlar, çünki iqtisadiyyatın intellek - tu al mövcudluğu başlanğıcını texniki innova - siya lardan götürür. Bu ağacın köklәri gәlәcәk alimlәrin hazırlanması vә fundamental tәd - qiqatların aparılmasıdır. Onlar isә bu hәr iki kökü kәsir. Mәn düşünürәm ki, bu, siyasi motiv lәşmiş mәsuliyyәtsizlikdir. Əlbәttә, orta seçici bilmir ki, bu, alimlәrә vә ölkәyә ziyan vurur, alimlәrin sәsi isә çox zәifdir. Əsas sәs isә siyasәtçilәrdәdir. Bunu Böyük Fridrixin (Fridrix II Veliki 1740-cı ildәn Prussiyanın kralı olmuşdur. Onun istilaçı siyasәti nәticәsindә Prussiyanın әrazisi tәxminәn iki dәfә artmış - dır. Avropada әn böyük muzdlu ordu yarat - mış dır. (Qeyd: V.M.Abbasovundur) “Roma Papası onun hansısa hәrәkәtinә qarşı kәskin etiraz edir” ifadәsinә verdiyi bu cavabda: “Doğrudanmı? Bu Papanın neçә polku var?” – axtarmaq lazımdır. 30 ELM DÜNYASI / Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|