“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Yəni sərbəstlik və inamlılıq tələbələrdə elmə, təhsilə daha çox motivasiyalar yaradır
- – Aydın məsələdir ki, Amerika və Böyük Britaniya universitetləri Boloniya prose sinə qoşul mayıb. Bu məsələdə həmin universitet lərin tarixi, məktəb
- – Azərbaycanda bir sıra təhsil ocaqları, məsələn, Neft Akademiyası, Bakı Dövlət Universiteti, Odlar Yurdu kimi universitetlərin ixtisaslarında müəy
- – Siz oxuduğunuz ixtisasın Azərbay canda perspektivini görürsünüzmü
- – Necə hesab edirsiniz, Amerika mühiti iqtisa diy - yatın əsas paradiqmalarının for ma laşma sında
- – ABŞ-da ümumi zənginliyin 70 faizindən çoxunu insan kapitalı təşkil edir. Bizdə bu göstərici çox aşağıdır, əsas üstünlüyü təbii kapital təşkil edir
- – Azərbaycanda təhsil alan tələbələrlə əlaqələriniz necədir
- – Bilirsiniz ki, Dövlət Proqramı ilə təhsil alanların ölkəyə qayıdıb gəlməsinə məcbu riyyət qoyul ma - yıb. Yəni Azərbay canı kənardan da təmsil etmək
- – Sizinlə və digər xaricdə təhsil alan azər - baycanlılarla söhbətdən yaranan təəs süratım o oldu
- Emin Bayramzadə 82 ELM DÜNYASI
ilində yazırıq. Əsas akademik tələb odur ki, bir tədris ilinə 60 kredit topla malısan. Bir fənnə 3 kredit verməlisən. İki il müddətinə 20 dərs götürürük və bunların əsasında imtahan veririk. Bunları uğurla yerinə yetirənlər məzun olurlar. Nəzarət baxımından maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, dərs ilinin baş lan - ğıcında müəyyən bir sənəd imzalatdırırlar, yəni sən heç kimdən köçür mə yə cək sən, başqalarına dürüst yanaşa - caqsan, şərəf və ləyaqətlə Kolumbiya Universitetini təmsil edəcəksən. Bu tələbə andı bir cümlədən çox deyil. Bu mənada mənə maraqlı gələn o oldu ki, artıq birinci imtahandan heç bir nəzarət sezmədik. Təsəv - vür edin, bir neçə tələbə imtahan sinfinə daxil olub həmin andı divara vurub getdilər. Yəni belə sərbəstlik var. Beləliklə, bundan sonra heç bir imtahanda nəzarət adlı bir şeyə rast gəlmədik.
– Bəli, heç bir qadağa yoxdur. Hətta mən bir tələbə olaraq universitetin dekanının yanına gedib söhbət edə bilərəm. Hər həftənin iki günü dekan universitetin girişində oturur və istənilən tələbə yaxınlaşıb ona təkliflərini edə bilir. Onlar da bu təkliflər əsasında yeniliklər və dəyişikliklər edirlər. Məsələn, dərslərin saatında, müəllimlərdə və sairə. – Aydın məsələdir ki, Amerika və Böyük Britaniya universitetləri Boloniya prose sinə qoşul mayıb. Bu məsələdə həmin universitet lərin tarixi, məktəb - lərin rolu xüsusi önəm kəsb edir. Ancaq iqti- sadiyyat üzrə nobelçi lərin 90 faizi ABŞ alimləridir. Sizin nəzərdə tutduğunuz həmin 60 krediti Har- vard, Çikaqo uni versi tetlərindən gətirməyə hüqu - qunuz varmı? – Bu, təhsil aldığımız universitet ilə həmin təhsil ocaqları arasında bağlanılan ikili müqavilənin şərtlərindən asılıdır. Kolumbiya Universitetinin Berkli Universiteti ilə ikitərəfli müqaviləsi varsa, bir semestr Berkli Univer si tetində təhsil ala bilərik və bu kreditlər sayılır. Konkret olaraq, Kolumbiya Universitetinin Honq-Konq, London Biznes Məktəbi ilə ikitərəfli müqavilələri var.
– Müqayisə aparmamışam, amma təxmin edə bilərəm ki, Azərbaycanın da ali məktəb lərində maliyyə, mühasi batlıq, dil və s. dərsləri keçirilir. Orada da biz həmin dərsləri keçirik. Məncə, fərq ondadır ki, Azərbay canda həmin MB proqramı yenidir. 5-10 il sonra xaricdən müəllim dəvət olunsa, həmin proq - ram ların keyfiyyəti daha da artacaq. Amma Kolum - biya Universitetində bu proqram ötən əsrin əvvəllə rindən keçilir. Yəni 100 yaşı olan ixtisaslar hər dəfə təkmilləşdirilirsə, bu, inkişafa xidmət edir. Bu mənada böyük keyfiyyət fərqləri üzə çıxır.
– Nəinki Azərbaycan, keçmiş SSRİ respublikalarında, o cümlədən planlı iqtisadiyyat olan ölkələrdə özəl sektor hələ yeni-yeni inkişaf edir. Bizim iqtisadiy ya - tın əsasını dövlət sektoru təşkil etsə də, özəl sektorun inkişafı artır. Mən bunu görürəm. Əlbəttə ki, biznesin tətbiq sahəsinin genişlənməsi üçün ölkədə özəl sek- torun payı daha da artmalı, özəl şirkətlər yeni metod- larla idarə olunmalıdır ki, onlar rəqabət qabiliyyətli olsunlar. Həm də şirkətin rəqabət qabiliyyəti onun işçilərinin keyfiyyəti ilə mütənasibdir.
– Bu təsir hiss olunubdur. Məsələn, mənim təhsil aldığım universitetdə maliyyə böhran larını araşdıran xüsusi dərslər keçirilir. Yəni bu mövzu ABŞ-da çox aktualdır. Mətbuatda bu barədə geniş müzakirələr aparılır. Sual olunur, ölkə bu vəziyyətdən çıxa bilibmi? Biz makroiqtisadiyyat dərsinin hər semestrində keçmiş böhranların strukturunu araşdır mışıq. Ümumiyyətlə, bu, ABŞ-da birinci böhran deyil və bu ölkə iqtisadiyyatının hər 10 illiyində müəyyən böh - 81 ELM DÜNYASI / Elmikütlәvi jurnal / №03 (03) 2013 Gənc alimlərlə müsahibə rubrikası
ran lar olub. Ən böyük böhran isə Böyük Depressiya illəri idi. Ondan sonra isə xırda böhranlar, 1970-ci illərdə neftin qiymətinin kəskin artımı ilə bağlı böhranlar olmuşdu. Təbii ki, maliyyə böhranının struk - turunu araşdırmaq üçün xüsusi dərslər keçirilir. Son böhranın əvvəlkilərdən fərqi odur ki, bu dəfə zaman bir qədər uzandı. Normalda böhranın müəyyən zamanı olur, məsələn, 2 yaxud 3 il. Amma 2008-ci ildən başlanan böhran hələ davam edir, yəni indiki böhran daha dərindir. – ABŞ-da ümumi zənginliyin 70 faizindən çoxunu insan kapitalı təşkil edir. Bizdə bu göstərici çox aşağıdır, əsas üstünlüyü təbii kapital təşkil edir, ancaq bu zaman-zaman insan kapitalına çevril - məlidir. Dünyanın aparıcı universitetlərinin birində təhsil alan bir gənc kimi Azərbaycanda insan kapitalının formalaşmasını necə görürsünüz? Bu barədə hansı fikirləriniz var? – Mən Sizinlə tam razıyam, belə bir deyim var: bütün yumurtaları bir səbətə qoymayın, səbət getsə hər şey gedəcək. Azərbaycan iqtisadiyyatı neftin üzərində qu- rulub, neft gəlirləri ölkəyə daxil olur. Bunun hesabına olan xeyli inkişafın şahidiyik. Bu gəlirlər hesabına təhsil sisteminə fundamental yeniliklər gətirmək lazımdı. Bəli, Xaricdə Təhsil Üzrə Dövlət Proqra - mının olması təqdirəlayiqdir. Bu, insan kapitalının inkişafına yönəldilən investisiyanın bir növüdür, arzuolunan odur ki, belə investisiyaların həcmi artsın. Yaxşı olardı ki, Azərbaycan universitetləri ilə ABŞ, Böyük Britaniya universitetləri arasında təcrübənin bölüşdürülməsi baxımından müqavilələr imzalansın. – Azərbaycanda təhsil alan tələbələrlə əlaqələriniz necədir? – Təbii ki, həm qrup yoldaşlarımla, həm də məndən əvvəl universiteti bitirmiş dostlarımla keçdiyimiz dərsləri bölüşürük. Mən ABŞ-da olanda mənim oxuduğum İqtisad Universitetində məndən bir neçə il əvvəl Xüsusi İstedadlar Qrupunu bitirmiş bir həmvətənimlə görüşdüm. Hal-hazırda Nyu-Yorkda çalışır. Onun mənə verdiyi məsləhətlər mənim üçün çox dəyərli oldu. O cümlədən istedadlı dostlarımdan biri İsveçdə magistratura pilləsində təhsil alır. Təbii ki, fikir mübadilələrimiz olur. Azərbaycanda da bəzi qrup yoldaşlarımız var ki, böyük beynəlxalq şirkətlərdə çalışırlar, onlarla da elmi mübadilələrimiz olur.
– Bilirsiniz ki, Dövlət Proqramı ilə təhsil alanların ölkəyə qayıdıb gəlməsinə məcbu riyyət qoyul ma - yıb. Yəni Azərbay canı kənardan da təmsil etmək olar. Amma indiki zamanda yüksək bilik almış vətəndaşlarımızın ölkəyə qayıtması olduqca vacib faktordur. Bu məsələyə münasibə tiniz necədir? – Fikrimcə, dünyanın Nyu-York kimi maliyyə mərkəzində insanlarımız iş təcrübəsi keçib ölkəyə qayıtmalı və biliklərini yerli şirkətlərdə tətbiq etməlidirlər. Bunlar yeni biliklərdir. Təbii ki, akademik təhsil önəmlidir, ancaq iş təcrübəsi də vacibdir. Bunların ikisi birgə olanda dəyərli mütəxəssis yetişir ki, bu, artıq insan resursudur. Mənim də şəxsi fikrim odur ki, əsas maliyyə sahəsində ölkədəki qurumları inkişaf etdirmək, effek- tivlik yaratmaq və xarici maliyyə bazarları ilə yerli şirkətlərin əlaqələrini gücləndirmək üçün insan resurslarının inkişafına diqqət yetirmək lazımdır. İnkişafın əsas tərkib hissəsi kimi iş təcrübəsini önəmli amil hesab edirəm.
– Təbii ki, dünyanın tanınmış universitetlərindən biri olan Kolumbiya Universitetində təhsil almağım şəxsi həyatımda, bilik və bacarığımın inkişafında çox mühüm rol oynayıb. Bilikdən əlavə başqa keyfiy yət - lər də əldə etdim. Əgər sən 60 ölkənin vətəndaşı ilə eyni auditoriyada dərs keçirsənsə, təbii ki, tolerantlığı da öyrənəcəksən. Müsahibə 2013-cü ilin iyul ayında götürülmüşdür. Müsahibəni apardı: Emin Bayramzadə 82 ELM DÜNYASI / Elmikütlәvi jurnal / №03 (03) 2013 Gənc alimlərlə müsahibə rubrikası
Yüklə 1,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|