Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
( T
ərcüməsi; Şərq ulduzu(günəşi) fəxr ediləsi
Şəmsəddin, hələ onun kimi qəlbləri ildırım qığılcımı ilə
yandiran bir şəxs yoxdur)
Şəmsəddin məşhur İran şairi və filosofu Müsəlləhəddin
S
ədi Şirazi ilə də müasir
-
Şəmsəddin ayağından öpmək cənnət təntənəsinə nail ol-
maq dem
əkdir. Cəlaləddin Rumi öz dostunun ölümündən on il
sonra hicr
ətin altı yüz yetmiş ikinci ilində vəfat etmişdir.
M
əhəmməd Səid Ordubadi
(1945, № 5,səh.22,23,49)
30
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
HƏQİQİ XALQ MAARİFİ UĞRUNDA
İranda indiyə qədər maarif öz həqiqi mənasında həyata
keçirilm
əmişdir. Ona hər sahədən az diqqət verilmişdir. Bu
böyük v
ə əsas qəsanı (nöqsanı-P.M.) etiraf etmək və onu isbat
etm
ək o qədər də çətin deyildir.
T
əlim və tərbiyənin geridə qalması, maarifə olan ehtiyacı
öd
əyəcək faydalı kitabların azlığı və çox zaman tapılmaması
h
əmin fikrin isbatı üçün kifayət qədər deyildir. Bu həqiqəti
ancaq xudp
ərəstlik gərdabında boğulanlar qəbul etməyə
bil
ərlər. Humanist və həqiqi bir maarifin meydana
çıxarılmasının əsas hədəfi bütün millət ifradını xoşbəxtlik
t
ərəfə və ali mədəniyyətə sövq etmək deməkdir. Bu məsələyə
uzun ill
ərdən bəri ümum mütərəqqi ölkələrdə xüsusən həqiqi
demokrat höküm
ətə malik olan millətlər arasında lazımı fikir
verilmişdir.
Bel
ə ölkələrdə dövlətin bütün səyi maarif tərəqqisinə, in-
te
şar və inkişafına sərf olunur. Ölkə büdcəsinin yarısından
çoxu maarif eht
iyacına işlənir. Xoşbəxtlik qapıları ümum ölkə
övla
dının üzünə açıq olur və millətin mədəniyyət və elm
sah
əsində inkişafı yolunda baş verən maneələri aradan
götürülür.
Lakin İranda vizarətxana və ona tabe olan idarələri və
m
əhdud bir neçə idarəni çıxdıqdan sonra maarifdən bir əsər gö-
rünmür. Elm v
ə sənət qapıları ümum ölkə ifradının və xüsusən
g
ənc nəslin üzünə bağlı qalmışdır. Maarif istismar syasətinin
v
ə cürbəcür irticai təmayüllərin əyləncəsinə qurban olmuşdur
v
ə hələ də maarif düşmənləri tutduqları qələmləri əllərindən
buraxmaq ist
əmirlər. Bütün qüvvə və səylərini xüsusi
m
ənafeyin müdafiəsinə sərf etməkdədirlər. Ölkəmizin maarif
p
ərvərləri və bu sahədə çalışanlarımızın çoxu ölkə maarifini öz
düşüncələri dairəsində qurub dünyanın indiki vəziyətinə uyğun
31
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
g
ələn bir maarifin vücuda gətirilməsi xüsusunda heç bir
hazırlıq görmürlər.
Axırıncı qərinənin rübündə mütərəqqi dünya, elm və
maarif sah
əsində öz faaliyətləri ilə böyük heyrətə səbəb olmuş-
dur. Bizim maarifimiz is
ə imperyalist irtica siyasətinin və polis
nüfuzunun t
əsiri altında qalmaqdan eylə bir hala düçar olmuş-
dur ki,elm v
ə sənət ölkəmizdə polis oyuncağı, şəxsi və xüsusi
t
əmaillərin icrası üçün bir alət olmuşdur. Hələ də mədrəsələ-
rimizd
ə layiqli və işə yarayan ifradının tərbiyəsi əvəzinə bir
ovuc qul hazırlamaq işindən əl çəkməmişlər. Ölkənin məsum
uşaqlarına zəhərli fikirlər aşılayırlar. Maarifçi başçılarımız
h
əqiqi maarif və mədəniyyət məhfumundan bixəbərdirlər.
Onlar bilmirl
ər milli şüar, ənənə dil və mənəviyyat hamısı bir
mill
ətin elminin nümayəndəsidir ki. Bunları polis gücilə və ya
puç t
əbliğat ilə dəyişdirmək və aradan götürmək olmaz. Tarixi
bir mill
ətin mədəniyyətini məhv etməkdən ibarət zalilmanə bir
siyas
ət indi də davam etməkdədir.
Az
ərbaycan xalqının birligini, mədəniyyətini, millətini,
tarixini v
ə dilini aradan götürməyə qüvvəsini sərf edən amillər
öz siyas
ətlərini davam etdirirlər. İndiki dövrdə bir millətin elm
v
ə dilini aradan götürmək istəyən bir siyasət gülünc bir siyasət-
dir, çünki h
əqiqətdə də isbat olmuşdur ki, faşizmin bu mənhus
yadi
garı öz yerini tapıb fənayə və zəvalə məhkum olur. Mütə-
r
əqqi ölkədə millətlər bütün sərvətlərini maarif uğrunda sərf
edib c
əhalət və savadsızlıqla apardıqları mübarizədə qalib gəl-
dikl
əri halda, İran dövləti hələ də beş milyon nəfərdən ibarət
əhalinin dilini kəsib öz ana dilində danışmağına icazə vermir
v
ə uşaqların tərbiyəsi yulunda maneələr törədir. Azərbaycan
mill
əti maarif sahəsində Tehranın zaliımanə siyasəti
n
əticəsində çox geridə qalmışdır. Millətin varlığını mühafizə
ed
ən isə Azərbaycanın milli mahiyyəti və xüsusi ali
əxlaqlarının nəticəsidir.
32
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
C
əsarətlə demək olar ki, İranın başçıları həmişə maarifin
inkişafı əvəzinə maarifi puç edən yollarla gedirlər. Bu barədə
İran torpağında İranın başqa yerlərinə nisbətən hökümətin
cinay
əti Azərbaycanda daha çox olmuşdur.
G
ənclər uzaq yerlərdən öz evindən əl çəkib təhsil almaq
h
əvəsilə Təbrizə gəlirlərsə də lakin başçılarımızın həva və hə-
v
əsinə qurban olaraq qiymətli vaxtlarını küçələrdə keçirirlər.
Uca s
əslə əgər bar-bar bağırsaq ki, Tehran höküməti
Az
ərbaycan övladının tərəqisinə və mənəvi inkişafına
müxalifdir, tam h
əqqimiz var, burası açıq və aşkardır.
Az
ərbaycanlının elm ilə silahlanmasını və öz milli hüququnu
müdafi
ə etməyə layiq və moqtədər olmasını Tehran höküməti
ist
əmir. Lakin xoşbəxtlik burasındadır ki, Azərbaycan milləti
öz tarixi varlığına, dəyərli milli mədəniyyətə arxalanıb gözəl
milli maarif arxasınca gedir və var qüvvəsilə onu ələ almaq
ərəfəsindədir. Azərbaycan milləti indi həqiqi bir maarifin icadı
yolunda öz milli v
ə tarixi ənzələrinə layiq bir maarif yoluna
q
ədəm qoyur. Azərbaycanlının qədəmləri polad dağ kimi
möhk
əmdir.
Firidun İbrahimi
(1945,
№3-4, səh.18)
TƏBRİZLİLƏRİN MÜBARİZƏ TARİXİNDƏN
Bu yaxınlarda Təbrizə getmiş bir dəstə sinema işçiləri
İran Azərbaycanın bu qədim şəhərində ki, tarixi abidələr və
33
Dostları ilə paylaş: |