Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси Şəmsəddinə birinci gün söhbət əsnasında Cəlaləddin belə bir sual verdi: - Elm üz ərində çalışmaqda əsas məqsədin nədir?! C əlaləddin Rumi bu sualın cavabında: - Elm üz ərində çalışmaqda məqsədim şəriət və sünnətin adabini örg ənmək və onu xalqa örgətməkdir – dedi. C əlaləddin Ruminin cavabı böyük mütəfəkkiri qənaətlən- dirm ədi. O, C əlaləddinə müraciətlə: - Burası aydındır. Elm üzərində çalışmaqda başqa daha nə kimi m əqsədi təqib edirsiniz? – dedikdə, Cəlaləddin də: - Bundan başqa nə kimi məqsəd ola bilər! – dedi. Şəmsəddin özünün elmə və həyata aid nəzəriyyəsini de- m əyə başladı. Cəlaləddinin məclisində olan ruhanilər və tələ- b ələr onu çox diqqətlə dinləyirdi. O sözünə başladı: “Elm ondan ibar ətdir ki, səni geniş məlumata çatdırsın. – dedi – elm ondan ibar ətdir ki, həqiqətin yolunu sənə göstərsin. Əgər oxuduğun və öyrəndiyin elm səni sənligindən çıxarıb tə- mamil ə başqa bir insan etməyi bacarmazsa, o cür elmdən cə- hal ət min mərtəbə yaxşıdır”. Bu fikir Koniya dünyasında böyük şurəş yaratdı. Bu şurəş v ə dedi – qodulara baxmayaraq Cəlaləddin Rumi Şəmsəddini altı ay öz yanında qonaq saxladı. Bu müddətdə Şəmsəddin mo- iz ə və təlimatdan geniş istifadə etdi. C əlaləddinin şagirdləri, ruhanilər və müridlər Şəmsəddin T əbrizini “İslamyətdən xaric fikirlər yürüdür” deyə şurəşə başladılar. Şəmsəddini söyüb təhqir etdilər. N əhayət Şəmsəddin Cəlaləddinin yalvarış və üzrlərinə baxmayaraq Konid ən Təbrizə hərəkət etdi. C əlaləddin heç bir vəchlə böyük mütəfəkkirin ayrılığına döz ə bilmədi. Bu ayrılığın acı təsirlərini tərənnüm etdirə bil əcək könül yandırıcı şeirlər yazdı və mədhiyələr yarandı. 27 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси Lakin bunların heç birisi Cəlaləddin Rumini təskin etmə- di. O, hazırlanıb Təbrizə yola düşdü və bu səfəri barəsində aşa- ğıdakı şeirləri yazdı. Sarbana barbekeşan zaştəran Şur Təbriz əst kui delestan. (T ərcüməsi; Ey sarban dəvələri yüklə. Elə bil ki, Təbizin coşması qəlbi fəth edəndir.-red.) C əlaləddin Şəmsəddin Təbrizi tərəfindən özünə layiq bir ehtiramla qarşılandı və uzun müddət iki elm silahdaşı bir yerdə yaşadı. Cəlaləddin yenə də Şəmsəlddini özü ilə bərabər götürüb Koniya şəhərinə apardı. Şəmsəddin Koniya kimi şurəş və fəsad ocağına tez-tez getm əsinin səbəbi tarixcə məlum deyildir. O, bir məcbiriyyət n əticəsindəmi Təbrizdən getmişdi və yainki Cəlaləddinə nisbət b əslədiyi məhəbbət və sədaqət nəticəsindəmi vətənini buraxıb Koniyaya gedirdi. H ər halda burası qaranlıqdı. Şəmsəddin Koniya şəhərinə olan ikinci səfəri əvvəlkinə nisb ətən daha böyük şurəşlə qarşılandı. Bu dəfə Şəmsəddin Ana dolu şəhərlərindən keçib Təbrizə getməyi bacarmadı. O, Şam şəhərinə köçüb iki il tamam Şamın Salhiyyə məhəlləsində yaşadı. Suriya alim və ziyalıları tərəfindən hədsiz ehtirama nail oldu İki ildən sonra Cəlaləddin Rumi öğlu Bəhaəddinə min qızıl dinar verib Şəmsəddin Təbrizinin dalınca Şam şəhərinə gönd ərdi. Şəmsəddin Təbrizə qayıtmaq məqsədilə Cəlaləddinin d əvətini qəbul edərək Koniya şəhərinə gəldi. Bir neçə gün orada qalandan sonra gec ələrin birində Cəlaləddin ilə söhbət etdiyi zaman onu dişarıdan bir nəfər çağırdı. O, qalxıb dişarı çıxmaq istərkən Cəlaləddin tələsik bir surətdə ondan soruşdu: - S əni nə üçün çağırdılar? – dedikdə Şəmsəddin otağın qa pısından çıxarkən: - M əni öldürməyə çağırırlar! – dedi və getdi. 28 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси C əlaləddin onun dalınca çıxmaq istərkən bir qışqırtı eşit- di, tez dişarı çıxdı. Yerdə bir neçə qətrə qandan başqa bir şey görm ədi. O səs islam şərqini qəflət yuxusundan oyandırmaq üçün yorulmadan s əslənən böyük islahatçının son səsi idi. Deyil ənlərə görə Cəlaləddin bir gün sonra öz ayrılmaz dostunun doğranmış meyitini Koniya quyularının birindən tap- dırıb dəfn etdirdi. Şəmsəddin Təbrizi hicrətin altı yüz altmış ikinci ilində t əxminən altmış yaşlarında Cəlaləddin Ruminin kiçik oğlu Əlaəddin tərəfindən qətl edildi. Şəmsəddin Təbrizinin bu faciəli ölümü o zaman bütün is- lam şərqində unudulmaz bir hadisə kimi qarşılandı. Cəlaləddin Rumi öz dostunun adını davam etdirmək üçün Şəms Əlhəqaiq adlı ən bədii və qiymətli əsərini yazdı. Həmin əsərdə Şəmsəd- dinin ölümün ə həsr etdiyi şerində belə yazır: Ey bağban, ey bağban aməd xəzan əndər xəzan bərşax b ərk əz dər du dele bəngər neşan, bəngər neşan. Hasel bər am əd zağ və ğəm dər bağ miquyəd qədəm pərsan zavsus setəm qu gülüstan, gülüstan. Cüm ə dər xətan səf zəde, camisiyə mat əm zədə bi bərk zar nuhe gər zan emtahan zan emtahan. Ey bağban, ey bağban aməd xəzan əndər xəzan bər şaxo bərk əz d ərdo del bengər neşan, bengər neşan. ( T ərcuməsi;Ey bağban, Ey bağban xəzan(payız fəsli) g əldi. Xəzan fəslində ağacların qol-budaqlarında dəri hiss et( yarpaqların tökülməsinə işarə edir) Demək nəticə belə imiş, qarğa addımlayaraq qəmlə deyir bəs zülmdən haı gül çiçək Bütün ağaclar səf çəkrək qolsuz- budaqsız qara geyinmiş sınaqdan çıxmış halda hüznülü şəkildə mərsiyə oxuyurdular.) C əlaləddin Rumi Şəms Əlhəqaiq adlı əsərindəki başqa bir şerində Şəmsəddin Təbrizinin şöhrətini mədh edərək yazır: Xorşide Şərq məfxər Təbriz şəmsdin əndər piş dəra nə şödə delhaye çun səhab. 29 Yüklə 2,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|