Sigara satın almak için harcanan para (hastalık tanı-tedavi harcamaları eklenmeli) Kişisel - 5 YTL/gün .... Çiçek, kitap, yiyecek (et, süt ...)
- 10 yılda otomobil, 25 yılda ev
Toplumsal - Günde 50 milyon dolar (17 m kişi x 3 USD)
- Yılda 25 milyar YTL (18 milyar dolar)
Sağlık Bakanlığı 6.5 milyar YTL Sağlık Bakanlığı 6.5 milyar YTL Milli Savunma Bakanlığı 13 milyar YTL Çalışma ve Sosyal Güvenlik B. 16 milyar YTL Milli Eğitim Bakanlığı 21 milyar YTL Çevre Bakanlığı 1 milyar YTL
Toplumun; Toplumun; - tütün ürünleri tüketimini azaltarak
- tütün dumanına maruz kalmasını
önleyerek sağlık düzeylerini yükseltmeyi amaçlayan, arz, talep ve zararı azaltma stratejilerinden oluşur
ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI 2006-2010 yıllarını kapsıyor ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI 2006-2010 yıllarını kapsıyor HEDEF 2010 yılına kadar ülkemizde: 15 yaş üzerinde sigara içmeyenlerin oranını %80'in üzerine çıkarmak 15 yaş altında ise bu oranın %100'e yakın olmasını sağlamak
A. Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler A. Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler A.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim A.2. Sigarayı Bırakma A.3. Fiyat ve Vergilendirme A.4. Çevresel Tütün Dumanı (Pasif İçicilik) A.5. Reklâm, Promosyon ve Sponsorluk A.6. Ürün Kontrolü ve Tüketicinin Bilgilendirilmesi B. Tütün Arzının ve Tütün Ürünlerinin Kullanımının Azaltılmasına Yönelik Önlemler B.1. Yasadışı Ticaret B.3. Tütün Üretimi ve Alternatif Politikalar C. Tütün kullanımı ve Ulusal tütün kontrol programının izlenmesi, değerlendirmesi ve raporlanması
A.2. Sigarayı Bırakma A.2. Sigarayı Bırakma A.2.2. Amaç Sigarayı bırakmayı yaygınlaştırmak, tütün bağımlılığının tedavisinde ve tekrar başlamanın önlenmesinde başarı oranını yükseltmek A.2.3. Hedefler 2007 yılı sonuna kadar toplumda sigara bırakma oranını tespit etmek 2010 yılına kadar toplumda sigara bırakma oranını % 40’ın üzerine çıkarmak 2008 yılı sonuna kadar sağlık personelinde bırakma oranlarını %50’nin üzerine çıkarmak 2010 yılına kadar öğretmenler, din adamları, yöneticiler ve görevle bağlantılı meslek mensuplarında sigara bırakma oranlarını % 50’nin üzerine çıkarmak 2008 yılı sonuna kadar hamilelik döneminde sigarayı bırakma oranını % 90’nın üzerine çıkarmak
2010 yılına kadar toplumda sigara bırakma oranını % 40’ın üzerine çıkarmak 2010 yılına kadar toplumda sigara bırakma oranını % 40’ın üzerine çıkarmak 2008 yılı sonuna kadar sağlık çalışanında bırakma oranlarını %50’nin üzerine çıkarmak
Bırakma girişimini motive eden anahtar faktör bir hekimin sigarayı bırakmak üzerine belirteceği tavsiyedir Bırakma girişimini motive eden anahtar faktör bir hekimin sigarayı bırakmak üzerine belirteceği tavsiyedir Sigara içenler hekimleri tarafından sigarayı bırakmaları için uyarılmayı istemektedir Sigara bırakmada kısa müdahaleler dahi etkindir Diğer sağlık müdahaleleriyle kıyaslandığında sigara bırakma müdahaleleri maddi açıdan çok daha değerlidir Sağlığa yapacağı katkıdan dolayı sigara bırakmadaki küçük başarılar bile klinik olarak çok önemlidir Tüm sigara içenlere bırakması tavsiye edilmelidir ve bırakmaya motive olanlar ilaç tedavisi uygulamaları konusunda cesaretlendirilmelidir
Mezuniyet Öncesi Eğitim Mezuniyet Öncesi Eğitim - İçerik
- Çağdaş eğitim yöntemleri
- Erişkin eğitimi teknikleri
- Sürekli yenileme
- Ulaşılabilirlik
Mezuniyet Sonrası eğitim
Sigara içmekten vazgeçmek hastalıkları önlemede en önemli adım Sigara içmekten vazgeçmek hastalıkları önlemede en önemli adım İçenlerin % 70 sigarayı bırakmak istiyor Her yıl % 40’ ı bırakma girişiminde bulunuyor Desteksiz bırakma girişimlerinin 6 ay bırakmış kalabilme başarısı % 3 - 5 Girişimlerinin % 80’i ilk 1 ay içinde relaps (nüks) ile sonlanıyor
Öğren Öğren - Sigara içme durumunu öğreniriz
Öner - Bırakma önerisinde bulunuz
Ölç - Bırakma kararlılığını, nikotin bağımlılık düzeyini değerlendiriz
Önderlik et - Bırakma sürecinde hastaya destek olur, yol gösterir, tedavi veririz
Örgütle - Bırakma sonrası dönemi düzenleriz
- Toplumsal düzeydeki müdahalere katılır, aktif olur ve örgütleriz
Sigara içenler hekime başvurdukları sağlık sorunu ile bağlantı kurulduğunda sigarayı bırakma önerisine daha açıklar Sigara içenler hekime başvurdukları sağlık sorunu ile bağlantı kurulduğunda sigarayı bırakma önerisine daha açıklar Hastaya mutlaka sigarayı bırakması önerilir Öneri net, güçlü, kişiye özeldir
Bırakma isteğinin sorgulanması Bırakma isteğinin sorgulanması Bırakmak isteyen hastanın kararlılığının belirlenmesi Nikotin bağımlılığının ölçümü Geçmiş bırakma deneyimlerinin değerlendirilmesi
Sigara bağımlılığının psikolojik, fiziksel ve davranışsal yönleri var Sigara bağımlılığının psikolojik, fiziksel ve davranışsal yönleri var Psikolojik olarak duygulanım durumu ile nikotine bağımlı Olumsuz duygulanım relapsı çağırır
Davranışsal olarak günlük yaşamda tekrarlayan birliktelikler var - Sigara içenleri görmek
- Kahve içmek
- Alkol almak
- Yemek yemek
- Ders çalışmak
- Araba sürmek
Fizik bağımlılığın nedeni nikotin Fizik bağımlılığın nedeni nikotin Nikotin yarı ömrü 2 saatten kısa Nucleus accumbensden dopamin salınımı azalınca yoksunluk semptomları başlar - Konsantrasyon güçlüğü, irritabilite, anksiyete, depresyona eğilim, iştah artışı
İlk 7 gün en yoğun hissedilir, haftalar aylar sürebilir
Bırakma sürecine önderlik etme Bırakma sürecine önderlik etme Sigara bırakmaya yardım eden farmakoterapi seçeneklerini sunmak
Birincil Seçenekler Birincil Seçenekler - Nikotin yerine koyma tedavileri
- Bupropion
- Vareniklin
İkincil Seçenekler Gelecekteki seçenekler
Nikotin bandı Nikotin bandı Nikotin nazal sprey Nikotin oral formları - Nikotin sakızı
- Nikotin sublingual tablet
- Nikotin pastil
- Nikotin inhaler
Deriden uzun süreli devamlı salınım Deriden uzun süreli devamlı salınım 16 - 24 saatlik formları var 16 saatlik form uykusuzluk için
Günde 10 adet sigaradan fazla içenlerde - 21 mg/ gün 6 - 8 hafta
- 14 mg/ gün 2 - 4 hafta
- 7 mg/ gün 2 - 4 hafta
Günde 10 adet sigara veya daha azını içenlerde - 14 mg/ gün 6 hafta
- 7 mg/ gün 2 - 4 hafta
Uygulama yerinde allerjik reaksiyon Uygulama yerinde allerjik reaksiyon Aritmi Taşikardi Baş ağrısı Soğuk algınlığı benzeri semptomlar Uykusuzluk Kas ağrısı, eklem ve sırt ağrısı
Çabuk etkili NYT Çabuk etkili NYT 4 ve 2 mg dozları var Ağır içicilerde 4 mg doz daha başarılı Kilo alımını azaltır veya geciktirir
Günde 25 sigara üstünde içenler 4 mg’lık sakız, günde 25 sigaranın altında içenlerde 2 mg’lık sakız Günde 25 sigara üstünde içenler 4 mg’lık sakız, günde 25 sigaranın altında içenlerde 2 mg’lık sakız Kullanım: - 1. günden 6. haftaya kadar 1 sakız /1-2 saat
- 7. haftadan 10. haftaya kadar 1 sakız /2-4 saat
- 10. haftadan 12. hafta sonuna kadar
- 1 sakız /4-8 saat
İlk 6 hafta günde 9 ve üstü sakız kullanımı önemli
Nikotin sakızlarının yan etkileri ağız, boğaz ve midede nikotin yutulmasına bağlı olarak ortaya çıkar Nikotin sakızlarının yan etkileri ağız, boğaz ve midede nikotin yutulmasına bağlı olarak ortaya çıkar - Bulantı
- Kusma
- Hazımsızlık
- Hıçkırık
Nikotinin vücuda en hızlı alınış şekli Nikotinin vücuda en hızlı alınış şekli Farmakokinetik profili sigaranınkine benzer Her püskürtmede 0.5 mg nikotin veren pompa Her burun deliğine birer kez püskürtülür Yüksek bağımlılığı olan olgular için uygun seçenek
1 – 2 defa / saat 1 – 2 defa / saat 3 - 6 ay kullanımdan sonra 4 - 6 haftada doz azaltılır Tedavi süresi 3 - 12 ay arası değişmektedir Nikotin nazal spreyin yan etkisi - mukozal irritasyona bağlı nazal sekresyonlarda artış
- mukozada konjesyon
- gözlerde yaşarma
- öksürük
- burun çekme ve aksırık
Nikotinin dilaltı tablet formunda, 2 mg’lık tabletler dilaltında çözünür Nikotinin dilaltı tablet formunda, 2 mg’lık tabletler dilaltında çözünür Oral mukozanın her tarafından emilebilir Etkinliğin iyi olabilmesi için her saat bir tablet kullanılması önerilir Tabletler 20 dakika kullanıldıktan sonra atılmalıdır
Nikotin pastillerinin 1mg, 2 mg ve 4 mg’lık formlarda Nikotin pastillerinin 1mg, 2 mg ve 4 mg’lık formlarda Pastilin ağzın içinde çevrilerek yavaş yavaş çözülmesi sağlanır Pastil 30 dakika kullanılıp atılır Amaçlanan saatte bir pastil, günde 15 ve üstü pastil kullanılması - 1 pastil /1-2 saat/ 6 hafta
- 1 pastil /2-4 saat/ 3 hafta
- 1 pastil /4-8 saat/ 3 hafta
İsmi inhalator İsmi inhalator Akciğerlere nikotin ulaşmaz Oral mukozadan absorbe olur İnhalasyon kartuşlarından oluşur Etkin kullanım 6 inhalatör kartuşu/gün Sigara ağızlığına benzer şekilde Sigara ile ilgili el ve ağız alışkanlığının yerini doldurur
Nikotin içermeyen, tedavi rehberlerine girmiş ilk ilaç Nikotin içermeyen, tedavi rehberlerine girmiş ilk ilaç Aslında eski bir antidepresan Sigara bıraktırmadaki etkinliği antidepresan etkisinden bağımsız Depresyon öyküsü olan ve olmayan sigara içicilerinde etkinliği eşit olarak bulunmuş
Nikotin bağımlılığında noradrenerjik ve dopaminerjik etki Nikotin bağımlılığında noradrenerjik ve dopaminerjik etki Nikotin yoksunluğunda artan dopamin aktivitesi, nucleus accumbens’te keyif yanıt alanının uyarılmasını sürdürür Bupropion norepinefrin ve dopaminin sinaptik geri alınımının inhibitörü Nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasına neden olmaktadır
31 çalışmanın metaanalizi bupropionun sigara bırakma olasılığını 1.94 kat arttırır (31 çalışma O.R: 1.94, 95% [CI] 1.72 - 2 .19) 31 çalışmanın metaanalizi bupropionun sigara bırakma olasılığını 1.94 kat arttırır (31 çalışma O.R: 1.94, 95% [CI] 1.72 - 2 .19) Nikotin yoksunluk semptomlarını aşırı içme isteğini azaltır NYT benzer sigara bırakma başarısı sağlar Relapsı geciktirir
NYT ile kombine edilebilir Kadınlarda ve erkeklerde benzer etkili Bırakma ile ilgili kilo alımını baskılar Kardiovasküler hastalarda emniyetle kullanılabilir
Sigara bırakılmadan Sigara bırakılmadan 1 - 2 hafta önce başlanır 3 gün 150 mg günde tek doz 7 - 12 hafta 150 mg günde 2 doz
Vareniklin α4, β2 subüniteleri içeren nöronal nikotinik reseptörlerin parsiyel agonisti Vareniklin α4, β2 subüniteleri içeren nöronal nikotinik reseptörlerin parsiyel agonisti Vareniklin α4 β2 reseptörleri uyararak nikotinik agonist etkileri ile nucleus accumbensden dopamin salınımını sağlar
Nucleus accumbensden dopamin salınımı nikotin kadar güçlü değil ( etkisinin %32-45 kadar) Nucleus accumbensden dopamin salınımı nikotin kadar güçlü değil ( etkisinin %32-45 kadar) Dopamin sürekli orta dozda salınır Yoğun sigara içme isteği ve yoksunluk semptomlarının ortaya çıkmasını engeller Vareniklin kullanırken nikotin alınsa bile dopamin salınımında artış olmaz (antagonist etki)
Vareniklin agonist ve antagonist fonksiyonları ile nikotin bağımlılığını azaltırken yoksunluk semptomlarının ortaya çıkmasını engeller Vareniklin agonist ve antagonist fonksiyonları ile nikotin bağımlılığını azaltırken yoksunluk semptomlarının ortaya çıkmasını engeller Vareniklin tedavisine başladıktan bir hafta sonra sigarayı bırakmaya çalışmalıdır Etkinliği belirlemek için tedavi en az 12 hafta uygulanmalı İlacın tok karnına su ile beraber alınması - 3 gün boyunca 0.5 mg tablet
- 4 gün boyunca günde iki defa 0.5 mg tablet
- 7. günden itibaren 1 mg tablet günde iki defa
Vareniklin ile yapılan faz II ve III klinik çalışmalar tamamlandı Vareniklin ile yapılan faz II ve III klinik çalışmalar tamamlandı İlacın 9-12 hafta sigarayı bırakmış kalmada etkinliği % 43.9, 9-52 hafta için % 23 bulundu İlacın en sık bildirilen yan etkisi bulantı (% 28 ) Emniyetli, etkin ve iyi tolere edilebilir
Faz II- Faz III klinik çalışmalar Faz II- Faz III klinik çalışmalar Uzatılmış tedavi ile ilgili çalışmalar
Genellikle iyi tolere edilir Genellikle iyi tolere edilir Kadın ve erkekde benzer etkili Nikotin yoksunluk semptomlarını aşırı içme isteğini azaltır Relapsı geciktirir
Birincil Seçenekler Birincil Seçenekler - Nikotin yerine koyma tedavileri
- Bupropion
- Vareniklin
İkincil Seçenekler Gelecekteki seçenekler
Noradrenerjik trisiklik antidepresan Noradrenerjik trisiklik antidepresan Sigara bırakırken ortaya çıkan nikotin yoksunluk semptomlarından irritabilite, öfke, anksiyete, konsantrasyon güçlüğü ve huzursuzluk üzerine etkili ancak açlık ve yemede artışı etkileyemiyor Nikotin transdermal bant ile birlikte kullanımının tek başına bant kullanımına göre daha etkin Yüksek hasta populasyonlu araştırmalara ihtiyaç vardır
Nortriptilinin en sık belirtilen yan etkileri Nortriptilinin en sık belirtilen yan etkileri - taşikardi,
- bulanık görme,
- idrar retansiyonu,
- ağız kuruması,
- kabızlık,
- hipotansiyon.
Alfa-2 nonadrenerjik agonist Alfa-2 nonadrenerjik agonist Hipertansiyon tedavisinde kullanılır Opoid ve alkol yoksunluk semptomlarını azalttığı görülmüş Sigara bırakma tedavisinde etkinliği tartışmalı Ağır sigara içicilerde, sigara içmeden kalınan gün sayısını, plaseboya göre belirgin oranda arttırmakta NYT ve bupropion ile başarısız olgularda ve çoklu ilaç kötü kullanımlarında (multiple drug abuse) kullanılabilir
Yan etkileri var Yan etkileri var - sedasyon
- postdural hipotansiyon
- başdönmesi, halsizlik,
- ağız kuruması
Günlük doz 100 mg 2x1, makimum 400 mg Kullanım süresi 3-4 hafta Azaltılarak kesilmeli, rebound hipertansiyona neden olabilir Geniş çalışmalara ihtiyaç vardır
Kannabinoid reseptör antagonisti Kannabinoid reseptör antagonisti Beyinde iştah ve sigara içme isteğine neden olan spesifik reseptörlere bağlanarak bunları bloke eder Hayvan deneylerinde kannaboid reseptör sisteminin nikotinin santral sinir sistemi etkilerini kısmen etkilediği gösterilmiş
Kannaboid reseptör sisteminin aktivasyonu nikotinin motivasyonal ve dopamin salgısı üzerine etkilerini aktive edebilir Kannaboid reseptör sisteminin aktivasyonu nikotinin motivasyonal ve dopamin salgısı üzerine etkilerini aktive edebilir Nikotin replasman tedavilerine benzer etkinliği olmakla birlikte kilo alımının engellenmesinde daha etkili En sık görülen yan etkisi bulantı ve üst solunum yolu infeksiyonu
Nikotin aşısı geliştirmeye yönelik çalışmalar sürüyor; Xenova (TA-NIC), Nabi ( NicVAX) ve Cytos (Nicotine – Qbeta) Nikotin aşısı geliştirmeye yönelik çalışmalar sürüyor; Xenova (TA-NIC), Nabi ( NicVAX) ve Cytos (Nicotine – Qbeta) Aşı nikotine karşı antikorların oluşmasını sağlar Nikotinin neural reseptörlere ulaşıp sigara içimi ile ilgili etkilerini göstermesini engeller Sigara içiminin etkilerini hissedemeyen olguda, sigarayı tekrar içme isteği yönündeki nikotin etkileri azalır Sigara içme davranışında değişikliğe neden olur Bağışıklanan olgularda, nucleus accumbensden nikotin ile indüklenen dopamin salınımının engellendiği görülmüş
Ön çalışma sonuçları aşının emniyetli, tolere edilebilir ve immuniteyi uyarıcı etkisi olduğu şeklindedir Ön çalışma sonuçları aşının emniyetli, tolere edilebilir ve immuniteyi uyarıcı etkisi olduğu şeklindedir Aşının immunite üzerindeki etkisi kişisel değişkenlikler gösterir Antikor yanıtının yüksek olduğu olgularda, plasebo ile karşılaştırıldığında, sigara bırakmış kalma başarısını arttırdığı ve sigara tüketim miktarının anlamlı oranda azaldığı görülmüştür Antikor yanıtının orta ve az düzeyde olduğu olgularda bu yanıtlar plasebodan farklı değil Nikotin aşısının sigara içmeye tekrar başlanmasını (relaps) engelleyebileceği yönünde bulgular vardır
Sigara bırakıldıktan sonra tek bir sigara içilmesi: ayağın kayması (slip) Sigara bırakıldıktan sonra tek bir sigara içilmesi: ayağın kayması (slip) Sigara bırakıldıktan sonra bir kaç sigara içilmesi veya birkaç gün az miktarda sigara içme: hata (laps) Sigara bırakıldıktan sonra eskisi gibi sigara içilmeye başlanması: nüks (relaps) olarak kabul edilir
Yoksunluk semptomları Yoksunluk semptomları Aşırı sigara içme dürtüsü Olumsuz ruh hali Depresyon Motivasyonun azalması Tedaviye uyumun azalması Aşırı kendine güven
FARMAKOTERAPİ FARMAKOTERAPİ - Nikotin yerine koyma tedavileri
- Bupropion
- Vareniklin
DAVRANIŞ DESTEĞİ
Grup terapiler Grup terapiler Yazılı ve diğer materyallerin sağlanması Telefon desteği (proaktif veya reaktif)
Nikotin sakızları nüks önlemede etkili bulunmuş Nikotin sakızları nüks önlemede etkili bulunmuş n= 2661, OR : 1.30, CI 1.06-1.61
Çok merkezli randomize plasebo kontrollü çalışma Çok merkezli randomize plasebo kontrollü çalışma 7 ülke 1927 hasta 52 hafta izlem Açık fazda hastalar vareniklin kullanıyor Çift kör fazda 1210 - Vareniklin 602
- Plasebo 604
Nikotin yerine koyma tedavileri, bupropion ve vareniklin sigara bırakmada öncelikle kullanılan farmakolojik ajanlar Nikotin yerine koyma tedavileri, bupropion ve vareniklin sigara bırakmada öncelikle kullanılan farmakolojik ajanlar Nikotin yerine koyma tedavileri birbirlerine eşdeğer etkili Nikotin yerine koyma tedavilerinin kombine kullanımı daha etkili olabilir Nikotin yerine koyma tedavileri ve bupropionunun birlikte kullanımı ağır sigara içicilerde daha etkili olabilir Uzun süreli izlem sigara bırakma tedavisinin başarısını arttıracaktır
Dostları ilə paylaş: |