SiNİr sistemi histoloji ders notlari siNİr sistemi

   (Ross,Hist. Text

  and

Atlas)

  2. Funiküler nöronlar: Arka   boynuzda bulunurlar. Bunların hem nöron gövdeleri

hemde   aksonları   merkezi   sinir   sistemi   içinde   kalır.  Bunlar   duyusal   bağlantı   (ara   duyusal

bağlantı) nöronlarıdır.

  

Arka   boynuz’da   bulunan   funiküler   hücreler   duyusaldır.   Bunlar,   periferik   spinal

ganglion’lardaki duyusal nöronların aksonlarıyla  arka kökler içinde medulla spinalise gelen

uyartıyı; dendritleriyle alıp , aksonlarıyla ileten duyusal ara nöronlardır 

(not: esas duyusal

nöronlar   spinal   ganglionlardaki   nöronlardır,   psöydoünipolar   tiptirler;   periferden

dendritleriyle   aldıkları   uyarımları   aksonlarıyla   merkeze   aktardıklarından   dolayı   bunlara

afferent nöronlar da denir. Bu psöydoünipolar nöronların terminal uçları  reseptörler olarak

bilinirlerler,  ortak   genel   özellikleri;   bir   sitimülasyona   bağlı   olarak   uyarım   üretmeleridir.

Uyarımın   orijinine   bağlı   olarak   reseptörler   üç   gruba   ayrılırlar:   1.   Exteroceptors;   ısı,

dokunma,   koku,   ses,   görüntü   gibi   sitümülasyonlarla   uyarılırlar,  2.   Enteroceptors;   vücut

içinden   kaynaklanan   sindirim   tüpü   ,   mesane,   damar   içi   dolgunluğu   gibi   basınç

sitimülasyonlarıyla uyarılırlar, 3. Proprioceptors; vücut pozisyonu, kas tonusu, denge gibi

işlevleri   sağlamak   üzere   yine   vücut   içinden   üretilen   sitimülasyonlara   karşı   cevap   veren

reseptörler )

Funiküler hücreler arka boynuz içinde iki belirgin nukleus yaparlar. Bir tanesi arka

boynuz   tabanının   iç   kısmında   bulunan  nukleus   dorsalis   (Clarke)   dir.  Nöronların   çapı   70

mikron   civarında,   şekilleri   yuvarlağımsı/poligonaldir.   Diğeri   arka   boynuzun   uc   kısmında

yerleşik  olan  nukleus proprius'dur. Bunun nöronlarının  çapı yaklaşık  15 mikron,  şekilleri

üçgenimsi/yıldız/mekik’tir. 

8

---

Bu funiküler nöronların aksonları aynı taraf veya karşı taraf   substansiya alba’sına

geçerek  (N.   Clarke   aksonları   aynı   taraf,   n.   proprius   aksonları   ise   karşı   tarafa   geçerek

ensefalona   çıkan   traktusları   yaparlar)  miyelin   kılıfı   ile   sarılır,  funikulus   antero-lateralis

içinde belirgin demetler (traktus’lar) yaparlar. Bu aksonların sonlandığı yere göre funiküler

nöronlar   ikiye   ayrılır:     1.   Aksonları   funikulus   lateralis   içinde   ansefalon’a   çıkanlara

suprasegmenter bağlantı nöronları denir.  2. Aksonları substansiya alba içinde, T şeklinde

inen ve çıkan   iki dala ayrılıp, her dal   2-6 segment boyunca (fasikulus proprius’u yapıp)

medulla spinalis’in gri maddesine geri dönen nöronlar, komşu segmentler arasında bağlantı

kurduklarından bunlara; intersegmenter bağlantı nöronları denir. Bunlar ulaştıkları komşu

segmentin motor nöronlarıyla sinaps yapar. 

3. Golgi   II  tipi  nöronlar:  Özellikle  arka  boynuzda,  az  sayıdada  diğer  gri  madde

içinde dağılmış küçük nöronlardır.  Bunların hücre gövdeleri, dendrit ve aksonları gri madde

içinde kalır, albaya  geçmezler.   Bu hücrelere intrasegmenter bağlantı nöronları adı verilir.

Bunlar duyusal ve motor nöronlar arasında bağlantı sağlarlar. 

Bu açıklamalara  göre fizyolojik  olarak medulla  spinalis grizea’sının  ön boynuzları

somatomotor, yan boynuzları vejetatif (visceral) motor, arka boynuzları duyusaldır. 

SUBSTANSİYA ALBA

Grizeayı   çepeçevre   sarmıştır.   Esas   itibariyle   myelinli   sinir   liflerinden,   nöyrogliya

dokusundan   ve   kapillarlardan   oluşmuştur.   Substansiya   alba’da   gliya   hücrelerinin   çoğunu

fibröz astrositler oluşturur.  

Medulla   spinalis’in   substansiya   alba’sında   bulunan   myelinli   sinir   liflerinin   yapısal

organizasyonun   iyi   kavranması,   medulla   spinalis-ansefalon   arasındaki   iletişimin   ve   bu

organların fonksiyonel işlevlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Bu amaçla aşağıdaki

bilgileri şekil 2 ile birlikte takip ediniz:

Medulla   spinalis   substansiya   albasındaki   sinir   tellerinin   bazıları     ansefalondan   medulla

spinalise bilgi iletir, bazılarıda medulla spinalisden ansefalona bilgi iletir.   Bunların tümü, önce üç

funikulus  (  funiculus:   kordon,   şerit,   huzme   )  yaparlar.  Bunlar   her   iki   tarafta   birer   tane   funikulus

anterior (a), funikulus lateralis (b) ve funikulus posterior (c)’dur.

Funikuluslar içindeki aynı işi yapan sinir lifleri belirgin demetler yaparak  medulla spinalis 

uzunluğuna paralel traktus (tractus: bir yerden başlayıp bir yere uzanan liflerin teşkil ettiği demet, yol, 

band)’lar oluştururlar. 

9

---

Bu demetlerden bazıları medulla spinalis içinde kalan intersegmenter bağlantı demetleridir

( fasikulus proprius (o)’u oluştururlar ). Bu demetler medulla spinalis grizeası içine geri dönerek,

ulaştıkları motor nöronlarla veya bağlantı nöronlarıyla sinaps yaparlar.

Diğer   demetler   ansefalona   çıkan   veya   ansefalondan   medulla   spinalise   inen

demetlerdir. 

Çıkan  traktuslar   duyu  yollarıdır. Bunlar   funikulus posterior’un   tümünde,  funikulus

lateralis ve funikulus anterior’un dış kısımlarında yer alırlar. Funikulus posterior’da yer alan

fasikulus grasilis (1) ve fasikulus kuneatus (2) arka köklerin liflerinden oluşur ve bilinçli derin

duyu   uyartılarını   bulbus’a   iletirler.   Funikulus   lateralis’in   dış   kısımlarında   yerleşik   olan

traktus   spinoserebellaris   posterior   (3)   ve     traktus   spinoserebellaris   anterior   (4),   traktus

spinotalamikus   posterior   (5)   ile   funikulus   anterior’un   dış   kısımlarında   yerleşik   traktus

spinotalamikus   anterior   (6)   arka   boynuzda   yerleşik   nöronların   aksonlarından   oluşurlar.

Bunlar   arka   köklerle   spinal   ganglionlardan   gelen   bilinçsiz   derin   duyuyu   ilgili   ansefalon

kısımlarına iletirler. 

Şekil -2

 Medulla spinalis. Grizea’daki nukleuslar ve alba’da sinir demetlerini gösteren şekil. 

10

---