SiNİr sistemi histoloji ders notlari siNİr sistemi


Spinal sinirlerin numaralanışı



Yüklə 213,45 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/9
tarix24.04.2018
ölçüsü213,45 Kb.
#40088
1   2   3   4   5   6   7   8   9

Spinal sinirlerin numaralanışı:  Os occipitale ile atlas arasından çıkan spinal sinir

birinci;   yedinci   servikal   vertebra   ile   birinci   torakal   vertebra   arasından   çıkan   spinal   sinir

sekizinci servikal spinal sinir olarak değerlendirilir. Diğer bütün spinal sinirlere kendilerinden

önceki vertebranın sayısı verilir.

Medulla spinalis’ten çıkan,  ön kök (radix ventralis)  ile  arka kök (radix dorsalis)

foramen   intervertebrale   hizasında   birleşerek   spinal   sinirleri   oluştururlar.   Ön   kök   motor

liflerden, arka kök de sensitif (duyusal) liflerden meydana gelir. Arka kök üzerinde gangilon

spinale adı verilen bir ganglion vardır ve iki kökün birleşmesi bu gangliondan sonra oluşur.

Foramen intervertebrale’den geçen spinal sinirler  ön  ve  arka dallara  ayrılırlar. Arka dallar

diğerlerinden daha kısa olup gövdenin arkasındaki kaslarda ve deride dağılırlar. Ön dallar ise

torakal spinal sinirler hariç birbirleriyle birleşerek bir takım sinir ağları (pleksuslar) yaparlar

ve vücudun diğer bölümlerinde dağılırlar. Torakal spinal sinirler ise kendi segmentlerinde

dağılırlar. 



Bu periferik sinirleri myelinizasyon durumuna gore değerlendirirsek durum şudur:

Afferent (duyusal ) sinirler → myelinlidir ( n. olfaktorius hariç)

Efferent (motor) sinirler :

Somatomotor sinirler → myelinli

Otonommotor   sinirler   →  preganglionik   lifler   myelinli,   postganglionik   lifler

myelinsiz’dir). 

Duyusal   lifler   özel   duyu   organlarında   ve   kranio-spinal   ganglionlarda   yerleşmiş

nöronların     uzantılarıdır.     Motor   lifler   beyin,   beyincik   ve   omurilikte   bulunan   motor

nukleuslardaki nöronların uzantılarıdır. 

Vejetatif   motor   liflerden   sempatik   olanların   nöron   gövdeleri   omuriliğin   kornu

laterale’sinde  (nukleus intermediolateralis  içinde)  bulunur. Parasempatik  olanlarının  nöron

gövdeleri   ise   beyin   gövdesinin   parasempatik   ganglionlarında   ve   sakral   omuriliğin   lateral

kornusunda (nukleus intermediomedialis içinde) bulunur. 

Somatik sinir sistemine dahil sinir telleri  merkezi sinir sisteminden ilgili birime kadar

kopuntusuz uzanır ( örneğin iskelet kasına giden motor lifler).  Otonom sinir sisteminde ise

sinir telleri merkezden ilgili organa kadar direkt olarak gidemezler. İlgili birimlere ulaşma

ikinci, bazen üçüncü nöyronlarla olur. İkinci ve üçüncü bağlantı nöronlarının  hücre gövdeleri

ganglionlarda yerleşmiştir. Buna göre: Hücre gövdesi merkezi sinir organlarında uzantıları

ganglionlarda olan nöronlara preganglionik nöronlar, bunların liflerine de preganglionik lifler

26



adı verilir. Diğer taraftan; hücre gövdesi ganglionlarda uzantıları effektor doku ve organlarda

olan   nöronlar  postganglionik   nöronlar,   bunların   lifleri   ise  postganglionik   lifler  olarak

isimlendirilirler. Genelde, preganglionik lifler myelinli olduklarından beyaz renkte görülürler,

postganglionik lifler ise myelinsiz olduklarından gri renkte görülürler. 



2. Ganglionlar :

Merkezi sinir sistemi dışında bulunan sinir hücresi gövdesi topluluklarına ganglion adı

verilir.  Daha  önce  değinildiği  gibi,   MSS içindeki  sinir  hücresi  gövdesi  topluluklarına  ise

nukleus adı verilir.  

Ganglionların   boyutları   oldukca   farklılıklar   gösterir.   Birkaç   sinir   hücresi   gövdesi

içeren   büyüklükte   ganglionlar   olduğu   gibi,   50000   veya   daha   fazla   sinir   hücresi   içeren

büyüklükte ganglionlar da vardır. Her ganglion bağ dokudan bir kapsüla ile sarılmıştır, bu

kapsül büyük ganglionlarda kuvvetli ve sıkı, küçük ganglionlarda ince ve gevşek olabilir.

Kapsülden ayrılan bağ doku ağı sinir hücreleri arasını doldurur. Kollagen ve retikülin lifleri

içeren bu bağ doku içinde kan damarları da bulunur. 

Gangliyonlar   sinirsel   uyarımların   aktarımında   dağıtım   istasyonu   olarak   iş

gördüklerinden,   her   gangliyona   bir   sinir   girerken   diğeri   çıkar.   Sinir   uyarımının   yönü

gangliyonun duyusal veya otonom olmasını belirler. 

Morfoloji ve fonksiyonları gözönüne alınarak iki tip ganglion ayırt edilir: 1.Cranio-

spinal ganglion’lar (duyusal), 2. Otonom ganglion’lar (visceral, motor ganglionlar) 



1. Kranio-spinal ganglionlar (Duyusal): 

Merkezi sinir sistemine giden getirici uyarıları alırlar. Bunlar ilgili oldukları sinirin

duyusal   kökü   üzerinde   yerleşmiş   afferent   nöron   kümeleridir.  Spinal   ganglionlar   spinal

sinirlerin dorsal kökleri üzerinde nodüler genişleme şeklinde görülürler. Kranial ganglionlar

ise bazı kranial sinirlerin ( 5,7,9,10 nolu sinirler) duyusal köklerinde bulunurlar. 

Dıştan belirgin bir bağ doku kapsülü ile sarılmışlardır. Kapsüladan ayrılan trabeküller

ganglion   içindeki   nöronları   düzensiz   gruplara   ayırır.  Nöronların   çok   sayıda,   fibrillerin   az

sayıda olduğu ganglionun periferik kısmı korteks adını alır. Medulla adı verilen iç kısımda ise

nöronlar seyrektir, buna karşın sinir fibrilleri boldur. 

Kranio-spinal ganglionların nöronları pseudounipolar tiptir. Hücre gövdesinden çıkan

tek uzantı T harfi şeklinde ikiye ayrılır, dendrit olan uç bir duyu reseptöründe sonlanır, akson

olan uç ise merkezi sinir sistemine gider. Ganglion içinde sinaps yoktur. Buradaki dendrit

terimi fonksiyonel açıdan kullanılır, morfolojik yapısı ise aksondur.  

Nöronların bazıları küçük (50 mikron), bazıları ise büyüktür (100 mikron). Çekirdek

merkezidir. Nisll maddesi çekirdek çevresinde sentrik olarak yerleşmiştir. Nöronların etrafını

27



Yüklə 213,45 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə