Sofi HƏMİd qəBİrstanliğI: solğun rənglər və Əks olunmuş ÖMÜR

Bu kitabla bağlı  səmimi təbriklərimi qəbul edin. Mən bunu yalnız 
nəzakət xatirinə demirəm. Sadəcə tədqiqatınızın keyfiyyət və hərtərəfliliyini 
etiraf edirəm. Müxtəlif  əlifbalar, qədim  əlyazmalar... Bunların hamısı bir 
yerdə qədim mətnlərin tədqiqi və tərcüməsi prosesində çətinliklər yaradır.   
 
Səmimi hörmətlə,  
Mariya-Elvira  
  
Maria-Elvira Sagarzazu, Professor of Literature, University of Rosario, 
 Argentina, Sunday, August 31, 2008 7:03 AM 
 
______________________________________________ 
 
RİKARDO KRUZ-KOKE (Çili) 
Professor, Çili Universitetinin Milli Tibb  
Muzeyinin direktoru  
 
 
Hörmətli Prof. Ələkbərli,  
 
Keçən həftə aldığımız «Azerbaijan: Medieval Manuscripts, History 
of Medicine, Medicinal Plants” (“Azərbaycan: orta əsr  əlyazmaları, tibb 
tarixi, dərman bitkiləri”) tarixi kitabınız üçün Sizə Çili Universitetinin Milli 
Tibb Muzeyi adından böyük təşəkkürümü bildirirəm.   
Hesab edirəm ki, kitabınız həddindən artıq maraqlıdır, çünki qədim 
Azərbaycanda təbabət tarixinin tam mənzərəsini yaradır. Azərbaycan  ən 
mühümm mədəniyyətlərin mərkəzində  və  qədim dünya sivilizasiyaların 
kəsişdiyi bir yerdə yerləşir. Burada, Çilidə, planetimizin o biri tayında, biz 
tarix boyunca çətinliklərlə üzləşmişik, və ölkəmizi viran edən dəhşətli 
müharibələrdən əziyyət çəkmişik. Sizin ölkə də rusların, farsların, türklərin 
və  ərəblərin böyük imperiyaları arasında yerləşir Sizin indiyə  kimi  öz  milli 
simanızı  və müstəqilliyinizi qoruyub saxlaya bilməniz olduqca təsiredici 
faktdır. Azərbaycan kimi Çili də dinc bir ölkədir, və XX əsrin bütün 
müharibələri zamanı neytral  mövqe tutmuşdur. Ümid edirəm ki gələcəkdə 
siz, dünya ictimaiyyəti və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının yardımı ilə öz 
müstəqilliyinizi daha da möhkəmləndirə bilərsiniz.  
Sizin  əsəriniz bizim tarixi kitabxanamızı  zənginləşdirəcək. Bizdə 
qədim təbabətin bir çox klassik kitabları vardır, onların ən qiymətlisi isə İbn 
Sinaya məxsus XVIII əsrdə köçürülmüş  əlyazmadır.  Hədiyyənizə görə 
həddsiz təşəkkürlər bildirirəm. 
 
Səmimiyyətlə Sizin, 
Prof. Rikardo Kruz-Koke,    
                 
Prof. Ricardo Cruz-Coke, MD, Director Museo National de Medicina, 
Universidad de Chile, Santiago, Chile, April 20, 2006 
 
 
9

---

AKSEL HELMŞTADTER (ALMANİYA) 
 Marburq Universitetinin professoru, Beynəlxalq  
Əczaçılıq  Tarixi Cəmiyyətinin Baş Katibi.  
 
Hörmətli Dr. Ələkbərli,  
 
 Asudə vaxtı  mən bütün konfrans iştirakçılarına paylanan Sizin 
"Medical Manuscripts of Azerbaijan" (“Azərbaycanın tibbi əlyazmaları”) 
kitabınızla tanış oldum. Zənnimcə, o, Qərb dünyasına məlum olmayan 
məlumatlarla zəngindir, və gələcək tədqiqatlar üçün böyük əhəmiyyət kəsb 
edir. Bundan əlavə, mən hiss edirəm ki, alimlər sizin əlyzmalar kolleksiyası 
haqqında xəbər tutandan sonra bir çox dərs vəsaitləri yenidən yazılmalı 
olacaq.  
Mən bu yaxınlarda Bakıda keçirilmiş konfrans və sizin əlyazmalar 
kolleksiyanız haqqında «Pharmazeutische Zeitung» jurnalı üçün bir məqalə 
yazmaq istəyirəm. PZ Almaniyada əczaçılar üçün ən qabaqçıl jurnaldır. 
Mən məqaləmə sizin kitabınızdan 2-3 şəkil  əlavə etmək istəyirəm, o 
cümlədən 240-cı səhifədə verilmiş distilyasiya apparatının şəklini. Zənnim-
cə, hələ heç kim VIII əsrə aid su ilə soyudan distilyasiya apparatını gör-
məmişdir.  Şəkillərdən istifadə etməyi icazə verirsinizsə, zəhmət olmasa, 
mənə  xəbər verin. Mən məqaləmdə sizin kitabınıza dəqiq istinad edə-
cəyəm.  
Ondan  əlavə, istəyərdim sizdən xahiş edim ki, əgər mümkün-
dürsə, kitabınızın əlavə bir nüsxəsini də mənə göndərəsiniz – o,  Marburq 
Universitetinin  Əczaçılıq  İnstitutunun kitabxanasına gedəcək. Orada, orta 
əsrlər sahəsində çalışan bir neçə  alim  var,  və onlar sizin əsərinizlə 
maraqlana bilərlər....  Siz kitabı mənə göndərə bilərsiniz, mən isə onu dərs 
dediyim Marburq universitetinə apararam.  
 
Hörmətlə, 
Dr. Aksel Helmştadter 
 
Dr. Axel Helmstädter, 20 June 2006
 
___________________________________ 
 
LUİS SEZAR POVOA (Braziliya) 
Endokrinologiya professoru, Braziliya Milli 
 Elmlər Akademiyasının üzvü. 
 
KALORİLƏR: SAĞLAM KALORİLƏR? 
 
Bu yaxınlarda Dr. Fərid Ələkbərli özünün  «Nutrition for Longevity» 
(«Pəhriz və uzunömürlülük») məqaləsində Azərbaycan xalqının qidalanma 
strukturunun təhlilini vermişdir. Azərbaycanlıların  ən çox rəğbət bəslədiyi 
 10

---

yeməklərdən biri kəbab (od üstündə  qızardılmış  ət tikələrə) və, eləcə  də, 
çoxsaylı  ət, tərəvəz xörəkləri və süd məhsullarıdır. 1981-ci ildə Azərbay-
canda hər  100.000 adam başına yaşı 100-ü ötmüş 48.3 insan düşürdü.  
Uzunömürlülərin sayına görə Azərbaycan dünyada aparıcı yerlərdən birini 
tutur. Fərid Ələkbərli professor Yudkinlə həmfikir olaraq hesab edir ki: “yağ 
deyil, şəkər ürək-damar xəstəliyiklərinə   gətirib çıxarır”.   
 
Luiz Cesar Póvoa (Brasilia). Calorias são calorias? Arquivos Brasileiros de 
Endocrinologia & Metabologia, vol.48 no.2  São Paulo Apr. 2004 
_______________________ 
 
 
HÜSEYN NAQAMİYA (ABŞ) 
Şimali Amerika Tibbi Assosiasiyası yanında Beynəlxalq  
İslam Təbabəti İnstitutunun sədri.  
 
Hörmətli Dr. Fərid Ələkbərli,  
 
Biz Sizin «Scents that heal» (“Qoxular müalicə edir”) məqalənizi 
məmnunluqla oxuduq. Sizə  tədqiqatlarınıza və  əməyinizə görə  təşəkkür 
edirik, və Sizin bu məqalənizi öz jurnalımızda və bülletenimizdə    nəşr et-
mək üçün Sizin icazənizi istəyirik. Biz həmçinin Sizin rus dilində olan “Şər-
qin min bir sirri” kitabınızı, əgər mümkünsə, ingilis dilinə tərcüməsi ilə bilr-
likdə, əldə etmək istəyirik.  
 
Səmimiyyətlə, 
Hüseyn Naqamiya,  
 
Husain Nagamia M.D., F.R.C.S. (Eng. & Edin.), Chaiman, IIIM,  
September 7, 2004
 
_________________________ 
  
 
JEFFRİ DANN (ABŞ) 
PhD, yapon və çin təbabətləri üzrə mütəxəssis.  
 
Hörmətli Fərid Ələkbərli,   
 
İnternetdə sizin “çıldaq” terapiyası haqqında məqalənizi böyük 
maraq və  məmnunluqla oxudum. O, iki il bundan əvvəl yazılmışdı. Ümid 
edirəm ki, sizin işləriniz yaxşıdır və səhhətiniz əladır.  
Siz gözəl tibb tarixçisisiz. Ondan əlavə, mən sizi hətta tibbi etnoq-
raf adlandırara bilərdim. Mən özüm də tibbi etnoqrafam, və iki həftə ərzində 
İstanbulda (Türkiyə) mühazirələr oxuyacağam. Sizin məqalənizi oxuyandan 
sonra mən və  həyat yoldaşım 11-14 sentyabr radələrində Bakını ziyarət 
etmək qərarına gəldik.  Əgər mümkünsə, həddən ziyadə sizinlə görüşmək 
 11

---