SokratöNCƏSİ yunan fəLSƏFƏSİ
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mövzu ilə əlaqəli suallar
- “platonçular”
193 əldə etmiş olsa belə bədbəxt həyat sürür. Çünki o, ruhun yüksəlişinə aparan yollarını aça bilməmişdir. Xoşbəxt insanın ruhu isə küləksiz havada bir dənizə bənzərdir ki, onu heç nə sakit durumdan çıxarda bilməz. Belə insan təbiətinə uyğun yaşayır, ehtiraslarını cilovlayır. (2, 257) Hər şeyin əxlaqı var və hər şeyin yaxşısı əxlaqlı olanıdır. Ərdəmli və xoşbəxt insan hər şeyi əxlaqla edir. O, həyatını və davranışlarını elə qurur ki, heç nədən utanmasın, heç nəyə ehtiyacı olmasın və heç nədən qorxmasın. Onun elədiyi hər şey gözəl, yüngül və ürəklərə yatan tərzdə alınır. (2, 265-266) Siseronun əxlaqi problemlərinin mərkəzində insanpərvərlik (humanizm) ideyası dururdu. Bunun da sonralar Avropada humanist fəlsəfələrin yaranmasında böyük təsiri olmuşdur. Ümumiyyətlə, onun fəlsəfi fikirləri Qərb fəlsəfəsinin inkişafında böyük rol oynamışdır. Mövzu ilə əlaqəli suallar: 1. Stoaçılığın hansı tarixi mərhələləri olmuşdur və onların ümumi səciyəsi nədədir? 2. Zenonun və onun ardıcıllarının etik fəlsəfəsinin məzmunu nə olmuşdur? 3. Hrisippusun stoaçılığın tarixində rolu nə olmuş, o hansı məsələlərə önəm vermişdir? 4. Hrisippusun məntiq nəzəriyyəsinin əsasında hansı müddəalar durmuşdur? 5. Kleantes hansı fəlsəfi fikirlərlə çıxış etmişdir? 194 6. Stoaçıların məntiq nəzəriyyəsinin əsas müddəaları nədən ibarətdir? 7. Stoa fəlsəfəsində dünyanın insan tərəfindən dərk edilməsi necə baş verir? 8. Yanlış təsəvvürlər necə yaranır? 9. Katalepsis nədir? 10. Stoa fəlsəfəsində “Loqos” nədir? 11. Stoaçıların fizikası və tanrılar haqqında təsəvvürləri necə olmuşdur? 12. Stoaçılar ruh haqqında nə düşünürdülər? 13. Stoaçıların taleyə və əxlaqa münasibətləri necə olmuşdur? 14. Orta stoaçılar qədim stoaçılardan nə ilə fərqlənirdilər? 15. Panetiusun fəlsəfi fikirlərinin ümumi məzmunu nədən ibarət idi? 16. Posidonius dünya, tanrı, ruh, tale, insan və əxlaq haqqında hansı fikirlərlə çıxış etmişdir? 17. Senekanın fəlsəfəsi ilə həyat tərzi arasındakı ziddiyyətli məqamlar nə ilə izah edilir? 18. Senekanın etik təliminin əsasları hansılar idi? 29. Senekanın əxlaqi fəlsəfəsi ilə xristian ilahiyyatının hansı bənzər cəhətləri vardır? 20. Seneka tale haqqında nə düşünürdü? 21. Senekaya görə insan çevrəni necə dərk edir? 22. Senekanın tanrı və dünya quruluşu haqqında fikirləri necə olub? 24. Epiktetusun əxlaqi fikirləri hansı müddəalardan ibarət idi? 195 25. Epiktetus fəlsəfəni neçə hissəyə bölürdü? 26. Epiktetusun tanrı, tale və insan həyatının məqsədi haqqında fikirləri necə olmuşdur? 27. Markus Aureliusun əxlaq fəlsəfəsinin əsas müddəaları nədən ibarət olmuşdur? 28. Siseronun fəlsəfənin inkişafında nə kimi rolu olmuşdur, onun əsərlərinin fəlsəfə tarixində əhəmiyyəti nədədir? 29. Siseronun siyasi fikirləri nədən ibarət olmuşdur? 30. Siseronun əxlaqa dair fikirləri hansı kitabında açıqlanmışdır? 31. Sisero ehtiraslar, ölüm və ağrı haqqında nə düşünmüşdür? 32. Sisero fəlsəfənin əhəmiyyəti haqqında hansı fikirlər irəli sürmüşdür? 33. Sisero tanrılarla bağlı məsələlərə hansı əsərində toxunmuşdur? Ədəbiyyat: 1. Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915. 2. Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886. 3. Hamm U. Dictionary of Early Christian Literature. New York: The Crossroad Publishing Company, 2000. 196 4. Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896. 5. Posidonius // Encyclopædia Britannica Eleventh Edition, 1911. 6. Асмус В.Ф. Античная философия. М.: Высшая школа, 1976. 7. Беседы Эпиктета. М.: Ладомир, 1997. 8. Корнелий Тацит. Сочинения в двух томах. Том I. // Анналы. Малые произведения / Перевод А. С. Бобовича. М.: Ладомир, 1993. 9. Луций Анней Сенека. Нравственные письма к Луцилию / Перевод С. А. Ошерова. М.: Наука, 1977. 10. Маковельский А. О. Мораль Эпиктета. Казань: Типо-литография императорского университета, 1912. 11. Марк Аврелий Антонин. Размышления / Перевод А. В. Добровольского. Л.: Наука, 1985. 12. Маркс К. и Энгельс Ф. Сочинения. Изд. 2. Т.19. М.: Государственное издательство политической литературы, 1955-1981. 13. О государстве // Цицерон М.Т. Диалоги: О государстве - о законах / Перевод В. О. Горенштейна. М.: Наука, 1966. 14. О Законах // Марк Туллий Цицерон. Диалоги / Перевод В. О. Горенштейна. М., Научно-издательский центр “Ладомир” – “Наука”, 1994. 15. Об обязанностях // Марк Туллий Цицерон. О старости. О дружбе. Об обязанностях / Перевод В. О. Горенштейна. М.: Наука, 1993. 197 16. Посидоний// Москва. Философская Энциклопедия. В 5-х т. М.: Советская энциклопедия. 1960—1970. 17. Сенека. О счастливой жизни / Перевод С. Ц. Янушевского // Древнеримские мыслители. Свидетельства. Тексты. Фрагменты. Киев, 1958. 18. Хрисипп // Новейший философский словарь. Сост. Грицанов А. А. Минск, 1998. 19. Цицерон // Плутарх. Сочинения / Перевод Е. Петуховой. М.: Художественная литература, 1983. 2.6. Akademiklər Ellinizm dövrünün ən məşhur fəlsəfi məktəblərindən biri Akademiya (yun. 'Ακαδήμεια) idi. Bu məktəb Afinada Platon tərəfindən m. ö. 380-ci illərdə yaradılmış və m. 529-cu ildə Bizans imperatoru Yustinianın (lat. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus) bütün antik məktəblərin bağlanması haqqında fərman verməsinə qədər fəaliyyət göstərmişdir. Platon məktəbinin ardıcılları olduqları üçün akademikləri həm də “platonçular” da adlandırırlar. “Akademiya” sözü tanrılaşdırılmış igid Akademin adı ilə bağlıdır. Uzun müddət fəaliyyət göstərməsinə görə Akademiyanın (platonçuluğun) tarixini qədim, orta və yeni (neoplatonçu) dövrlərə bölürlər. Qədim akademiklər Platon irsinin sistemləşdirilməsi və ona şərhlərin verilməsi ilə məşğul olmuşdurlar. Bundan başqa onlar bir çox elmləri də inkişaf etdirmiş, özəlliklə də riyaziyyat və astronomiya sahələrində uğurlar Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|