SokratöNCƏSİ yunan fəLSƏFƏSİ

---

1 
 
AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI 
FƏLSƏFƏ VƏ HÜQUQ İNSTİTUTU 
 
 
 
AYDIN ƏLİZADƏ 
 
 
ANTİK  
FƏLSƏFƏ TARİXİ 
 
Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti 
 
 
 
AMEA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun  
Elmi Şurasının 23 dekabr 2015-ci il tarixli 
qərarı ilə ali məktəblərin tələbələri üçün 
dərs vəsaiti kimi çapa buraxılmışdır 
 (protokol 12). 
 
 
 
 
 
Bakı – 2016 
 
 

---

2 
 
Müəllif kitabın çap olunmasında göstərdiyi köməyə görə  
“Safi Care” şirkətinin təsisçisi Səbinə Rəhimovaya  
öz dərin təşəkkürünü bildirir. 
 
Elmi redaktor:  
 
fəlsəfə üzrə elmlər doktoru  
İlham Məmmədzadə 
 
Məsul redaktor:  
 
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru 
Elsevər Səmədov 
 
Rəyçilər: 
fəlsəfə üzrə elmlər doktorları: 
 Adil Əsədov, Lalə Mövsümova;  
 fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru 
Radif Mustafayev 
 
 
Əlizadə  A.A.  Antik  fəlsəfə  tarixi.  Ali  məktəblərin 
tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı-2016, 288 s.  
 
Fəlsəfənin  əsasını  və  bünövrəsini  antik  dövrün  fəlsəfəsi  təşkil 
edir.  Antik  dövr  fəlsəfəsini  öyrənmədən  fəlsəfə  haqqında  ümumi 
təsəvvür  yarana  bilməz.  Sonrakı  əsrlərdə  formalaşan  fərdi  və  ictimai 
şüur  tarixi  bu  və  ya  digər  dərəcədə  antik  fəlsəfəyə  bağlıdır.  Bu 
mövzuya  həsr  olunmuş  “Antik  fəlsəfə  tarixi”  kitabı  Ali  məktəblərdə 
təhsil  alan  tələbələr  üçün  dərs  vəsaiti,  eləcə  də  fəlsəfi  problemlərlə 
maraqlanan  geniş  oxucu  kütləsi  üçün  məlumat  xarakterli  ədəbiyyat 
kimi nəzərdə tutulmuşdur. 
 
 
 
İSBN –5-89968-061-X  
                                                   
© A. Əlizadə 

---

3 
 
İÇİNDƏKİLƏR 
 
GİRİŞ ...................................................................................... 5 
 
I. QƏDİM YUNAN FƏLSƏFƏSİ 
 
1.1. Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü ............................................. 8 
1.2.Müstəqil filosoflar .......................................................... 22 
1.3. Milet məktəbi ................................................................. 30 
1.4. Elea məktəbi ................................................................... 35 
1.5. Pifaqorçular məktəbi ..................................................... 42 
1.6. Qədim yunan atomçuları .............................................. 55 
1.7. Sofistlər ........................................................................... 60 
1.8. Klassik yunan fəlsəfəsi .................................................. 67 
1.9. Sokratçı məktəblər ....................................................... 100 
1.9.1. Kinik məktəbi .................................................. 100 
1.9.2. Kirena məktəbi ................................................ 105 
1.9.3. Meqara məktəbi ............................................... 110  
1.9.4. Eretriya məktəbi .............................................. 115 
 
II. ELLİNİZM VƏ ROMA DÖVRLƏRİNİN FƏLSƏFƏSİ 
 
2.1. Ellinizm və Roma dövrünün ümumi səciyyəsi ........ 119 
2.2. Skeptisizm .................................................................... 122 
2.3. Epikürçülük  ................................................................ 131 
2.4. Peripatetizm ................................................................. 144 
2.5. Stoaçılıq ........................................................................ 161 
2.5.1. Qədim stoa ....................................................... 161 
2.5.2. Orta stoa ........................................................... 170 

---

4 
 
2.5.3. Roma stoaçılığı ................................................ 176 
2.6. Akademiklər ................................................................ 195 
2.6.1. Qədim platonçuluq ......................................... 196 
2.6.2. Orta platonçuluq ............................................. 202 
2.7. Ellinizm və Roma dövrlərində dini-fəlsəfi təlimlər. . 229 
2.7.1. Hermetizm ....................................................... 230 
2.7.2. Yeni pifaqorçuluq ............................................ 233 
2.7.3. Qnostisizm ....................................................... 241 
2.7.4. Mitraizm ........................................................... 244 
2.8. Yeni-platonçuluq ......................................................... 249 
2.8.1. Roma məktəbi .................................................. 252 
2.8.2. Apameya məktəbi ........................................... 261 
2.8.3. Perqama məktəbi ............................................. 264 
2.8.4. Afina məktəbi .................................................. 268 
2.8.5. İskəndəriyyə məktəbi ...................................... 273 
2.9. Antik fəlsəfənin sonu .................................................. 279 
Qədim Yunan əlifbası ........................................................ 287 
 
 
 
 

---