Son Rofat kitab 3 m pdf



Yüklə 6,91 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/151
tarix20.09.2018
ölçüsü6,91 Mb.
#69520
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   151

Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində: 

 

12



məsi, hətta bir çox hallarda tamamilə dayanması, işsizliyin artması, 

inflyasiya proseslərinin güclənməsi, əhalinin yaşayış səviyyəsi göstəriciləri-

nin sürətlə aşağı düşməsi ilə səciyyələndi. Milli valyuta tezliklə qiymətdən 

düşdü. Xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 42 faiz azaldı, ölkə iqtisadiyyatına 

xarici investisiya qoyuluşu tamam dayandı. Gömrük xidməti qarşısında 

duran vəzifələri həyata keçirmək iqtidarında deyildi. 



İkinci mərhələ  – 1994-1996-cı illər – gərgin iqtisadi islahatların 

aparıldığı, iqtisadi inkişaf üçün ilkin şərtlər yaradıldığı, islahatların, onlara 

hüquqi baza yaradılmasına başlanılması dövrü oldu. Bu mərhələdə ümum-

milli lider Heydər  Əliyev xalqın tələbi ilə hakimiyyətə  gəldi. Azərbaycan 

Respublikasının Prezidenti Heydər  Əliyevin uzaqgörən siyasəti və  gərgin 

fəaliyyəti ilə böhrandan çıxış yolları müəyyən edildi. Sosial-iqtisadi 

inkişafın strateji xətti hazırlandı. Ölkədə sosial-siyasi sabitlik, vahid koman-

danlığa tabe olan ordu yaradıldı. 1995-ci ildə müstəqil Azərbaycanın ilk 

Konstitusiyası  qəbul edildi və bu sənəddə demokratik dəyərlərə  əsaslanan 

azad və liberal bazar iqtisadiyyatının qurulmasının legitimliyi təsdiq edildi. 

Əsas Qanunla xüsusi mülkiyyətin, azad sahibkarlığın, dünya iqtisadiyyatına 

inteqrasiyanın hüquqi əsasları  təsbit edildi. Ən zəruri islahatlar aparılaraq 

respublikanın sosial-iqtisadi inkişafına və iqtisadiyyatının dünya təsərrüfat 

sisteminə inteqrasiyasına başlanıldı.  İqtisadi tənəzzül dayandırıldı, iqtisadi 

inkişafa doğru meyllər gücləndi. Dövlət hakimiyyətinin  əsas qolları olan 

qanunverici, icra və  məhkəmə hakimiyyətlərinin hər birinin öz funksi-

yalarını  həyata keçirmələri, demokratik prinsiplərin formalaşması  və 

reallaşması üçün əlverişli şərait yaradıldı. Azərbaycanın iqtisadiyyatına külli 

miqdarda xarici investisiya qoyuluşları sürətlə artmağa başladı. Milli 

gömrük xidmətinin təşkilati cəhətdən formalaşdırılması üçün ilk addımlar 

atıldı. 

1991-1993-cü illərdə respublikada hökm sürən qeyri sabit vəziyyətə 

dövlət quruculuğu sahəsində böyük təcrübəyə malik Heydər  Əliyevin 

yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışı ilə son qoyuldu. Heydər  Əliyevin 

rəhbərliyi altında dövlət həyatının bütün sahələrində geniş miqyaslı 

islahatlar həyata keçirildi. Belə bir vaxtda, 1995-ci ilin yanvarında keçirilən 

müşavirədə Prezident Heydər Əliyev gömrük orqanlarının fəaliyyətini geniş 

müzakirəyə çıxardı. Heydər Əliyev müşavirədəki proqram xarakterli nitqin-

də verdiyi tövsiyə  və göstərişlər milli gömrük xidmətinin inkişafının  əsas 



Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014) 

 

13



prinsiplərini və istiqamətlərini müəyyən etdi.  

1995-ci ildən başlayaraq gömrük xidmətində aparılan kadr və struktur 

islahatları və məqsədyönlü tədbirlər öz bəhrəsini verdi. Qısa müddət ərzində 

gömrük sistemində yaranmış böhranlı  vəziyyət aradan qaldırıldı, ölkənin 

vahid gömrük siyasətinin iqtisadi, təşkilati-texniki və hüquqi mexanizminin 

əsasları yaradıldı. Gömrük xidmətində yüksək nizam-intizam, peşəkarlıq 

mühiti formalaşdı. Hər bir gömrük işçisinin öz xalqına və peşəsinə sadiqliyi, 

qanunçuluğa sözsüz riayət etməsi kimi prinsiplər əsas meyara çevrildi.  

– 1997-2002-ci illəri  əhatə edən  üçüncü mərhələ  –  əslində iqtisadi 

islahatlar və onun hüquqi bazasının yaradılmasında  ən gərgin dövrlərdən 

biridir. İqtisadi inkişafın bu tarixi mərhələsində Azərbaycanda kiçik və orta 

sahibkarlığa dövlət yardımı Proqramı (1997-2000-ci illər), Azərbaycan 

Respublikasında kiçik və orta sahibkarlığın inkişafının Dövlət Proqramı 

(2002-2005-ci illər), Azərbaycan Respublikasında aqrar bölmənin Dövlət 

Proqramı (2002-2006-cı illər), Azərbaycan Respublikasında turizmin inkişa-

fının Dövlət Proqramı (2002-2005-ci illər) və s. qəbul edildi. İqtisadi 

islahatlar ölkə iqtisadiyyatında əsaslı keyfiyyət dəyişikliklərinin baş vermə-

sinə, inflyasiyanın və büdcə  kəsirinin enməsinə  səbəb oldu. 1996-cı ildən 

başlayaraq, 2003-cü ilə  qədər inflyasiyanın səviyyəsi 1-3 faiz, büdcə 

kəsirinin ÜDM-yə nisbəti isə cəmi 1-2 faiz təşkil etmişdi. Beləliklə ölkəni 

dərin iqtisadi böhrandan xilas etmək mümkün oldu. 1996-cı ildə ÜDM-nin 

artımı 1,3 faiz, 1998-2002-ci illərdə isə orta hesabla 10 faiz olmuşdu. 

2003-cü ildən başlayan  dördüncü mərhələdə  Azərbaycanın iqtisadi 

inkişaf strategiyasının reallaşmasında keyfiyyətcə yeni bir mərhələnin - 

İlham  Əliyev mərhələsinin başlanğıcı qoyuldu. 2003-cü il Azərbaycanda 

inkişaf strategiyasının həyata keçirilməsində yeni dönüş  mərhələsi kimi 

qiymətləndirilir [63, 7]. 

Bu mərhələnin  əsas xüsusiyyətləri Azərbaycanın davamlı iqtisadi 

inkişafı, xarici maliyyə  mənbələrindən asılılığının aradan qaldırılması, 

Azərbaycanın xarici ölkələrə investisiya qoyan ölkəyə çevrilməsi, dünya 

təsərrüfat sisteminə  səmərəli inteqrasiyası, uzunmüddətli perspektivdə 

ölkədə dinamik sosial-iqtisad inkişafın təmin edilməsindən ibarətdir. 2003-

cü ildə Azərbaycan Respublikasının iqtisadi inkişaf strategiyasının reallaş-

masında keyfiyyətcə yeni bir mərhələnin – İlham Əliyev mərhələsinin baş-

lanğıcı qoyuldu. Bu mərhələnin  əsas xüsusiyyətləri Azərbaycanın davamlı 



Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində: 

 

14



iqtisadi inkişafı, xarici maliyyə  mənbələrindən asılılığının aradan qaldırıl-

ması, Azərbaycanın xarici ölkələrə investisiya qoyan ölkəyə çevrilməsi, 

dünya təsərrüfat sisteminə  səmərəli inteqrasiyası, uzunmüddətli perspek-

tivdə ölkədə dinamik sosial-iqtisad inkişafın təmin edilməsindən ibarətdir. 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham  Əliyevin imzaladığı  fərman-

larda, təsdiq etdiyi dövlət proqramlarında yerinə yetirilməsi zəruri olan 

vəzifələr müəyyən edildi.  

Ölkənin malik olduğu iqtisadi potensialdan kompleks şəkildə səmərəli 

istifadə edilməsi, o cümlədən qeyri-neft sektorunun inkişafı, regionların 

inkişafının tarazlaşdırılması, çoxlu sayda yeni iş yerlərinin açılması, yerli 

sahibkarlığın inkişafı, yoxsulluğun azaldılması prioritet məsələlər oldu. 

Prezident İlham Əliyev uzaqgörənliklə gələcəyə hesablanmış daxili və xarici 

siyasətinin tərkib hissəsi olan iqtisadiyyatın inkişaf etdirilməsi, işsizliyin 

aradan qaldırılması, ordunun gücləndirilməsi, sosial təminatın artırılması, 

ölkəmizin beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artırılması strateji və milli maraq-

larımızın beynəlxalq miqyasda və regionda qorunmasını  təmin etdi. İlham 

Əliyev prezident seçildiyi gündən müstəqil daxili və xarici siyasət 

yeritməyin açarı olan iqtisadi inkişaf strategiyasının reallaşmasına böyük 

diqqət verdi. İlham  Əliyev Heydər  Əliyev siyasətinin yalnız uğurlu 

davamçısı deyil, eyni zamanda bu siyasətinin yeni geosiyasi şəraitdə 

reallaşmasının həmmüəllifi oldu. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin ərsəyə 

gəlməsi, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərinin tikintisi və digər qlobal 

layihələrin həyata keçirilməsi buna sübut ola bilər. 

Prezident  İlham  Əliyevin həyata keçirdiyi struktur və idarəetmə 

islahatları, regionların, qeyri-neft sektorunun, informasiya-kommunikasiya 

texnologiyalarının, istehsal, sosial infrastruktur sahələrinin, turizmin, nəq-

liyyat dəhlizlərinin və s. inkişafı haqqında proqramları dinamik inkişafın 

uzunmüddətli və sabit artımına yeni impulslar gətirdi. İlham Əliyev əvvəlki 

dövrlərdən fərqli olaraq, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin paralel inkişa-

fına nail olmaq üçün tədbirlər gördü. Regionların, qeyri-neft sektorunun, 

istehsal və sosial infrastruktur sahələrinin inkişafına maddi və maliyyə 

təminatları yaradıldı. Müxtəlif sosial-iqtisadi sahələrin inkişafına dair 40-

dan çox Dövlət Proqramlarının maliyyə təminatını yaratmaq mümkün oldu. 

Təkcə Bakıdan Rusiya Federasiyasının sərhədinə kimi birinci kateqoriyalı 

yolun çəkilişinə bir milyard dollara yaxın vəsait sərf edildi.  



Yüklə 6,91 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   151




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə