Soyqirimi: tarixin qanlı salnaməsi



Yüklə 3,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/138
tarix08.03.2018
ölçüsü3,15 Mb.
#30951
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   138

məsələnin  mahiyyətində  bəzi  dövlətlərin  ermənilərə  rəğbəti 

deyil,  daha  çox  türk  və  islam  dünyasına  olan  kin-küdurəti, 

aşkar  qərəzi  dayanır.

Patoloji  baxımdan  yalançılıqla  üzvi  surətdə  bağlı  olan  xəs­

təlik  psixologiyada  mifomaniya  kimi  səciyyələndirilir.  Məkrli 

xislətləri  ilə  yalan  və  böhtanı  dövlət  siyasətinə  çevirmiş  ermə­

nilərin  50  ildən  çox  müddətdə  dünyanı  qondarma  soyqırımı 

kampaniyası  ilə  çaşdırmaq  cəhdləri  onların  məhz  belə  bir  psi­

xoloji  vəziyyətdə  olduqlarına  şübhə  yeri  qoymur.  Uydurduq­

ları  yalanlara  sanki  özləri  də  inanmış  kimi  görünən  ermənilər 

kompakt  yaşadıqları  bütün  dövlətlərdə  «soyqırımına  məruz 

qalmış  millət»  olduqlarını  iddia  edir,  saxta  təbliğatlarını  ze- 

hinlərə  yeritmək  üçün  dəridən-qabıqdan  çıxırlar.  Tarixi  faktlar 

isə  göstərir  ki,  ötən  əsrin  əvvəllərində  ənənəvi  olaraq  hava­

darlarının  himayəsinə  sığınaraq  onlardan  hər  cür  dəstək  alan 

ermənilər  qonşu  xalqların  əzəli  əraziləri  hesabına  dövlət  qur­

maq  üçün  azərbaycanlılara  və  türklərə  qarşı  misli  görünməmiş 

soyqırımı  və  terror  aktları  törətmişlər.  Hazırda  dünyanın  bir 

çox  ölkələrinin  arxivlərində  qorunub  saxlanan  tarixi  sənədlər­

də  ermənilərin  hələ  o  zamandan  qonşu  xalqlara  qarşı  aşkar 

ərazi  iddiaları  ilə  çıxış  etmələri,  onları  kütləvi  qırğınlara  mə­

ruz  qoymaları  tam  təsdiqini  tapır.  Həmin  tarixi  sənədlər  1915- 

ci  ilin  aprelində  Şərqi  Anadoluda  1  milyon  500  min  erməni­

nin  guya  türklər  tərəfindən  qətlə  yetirilməsi  barədə  yayılan 

informasiyaların  da  cəfəngiyat  olduğunu  təsdiqləyir.

Həmin  dövrün  hadisələri  ilə  ümumi  tanışlıq  deməyə  əsas 

verir  ki,  hələ  XIX  əsrin  sonlarında  Türkiyədə  yaşayan  erməni­

lər  müxtəlif  iddialarla  bu  ölkədə  üsyanlar  təşkil  etmiş,  məkrli 

niyyətlərini  həyata  keçirməyə  çalışmışlar.  Anadolunun  şərqin­

də  sıx  şəkildə  yaşayan  ermənilərin  ilk  üsyanı  1890-cı  ildə  baş 

vermiş,  Van,  Sason,  Adana  ərazilərini  əhatə  etmişdir.  1905-ci 

ildə  hətta  türk  sultanına  qarşı  sui-qəsd  planlaşdıran  ermənilər 

çirkin  niyyətlərini  həyata  keçirməyə  müvəffəq  olmamışlar.

83



Həmin  vaxt  bölgədə  fəallaşan  və  təşkilatlanan  erməni  komitə- 

əri  mülki  əhaliyə  qarşı  xüsusi  zorakılıq  və  amansızlıq  nümayiş 

etdirmişlər.

1914-cü  ildə  Birinci  dünya  müharibəsinin  başlanması  ilə 

ermənilərin  Türkiyə  əleyhinə  daha  geniş  və  fəal  iş  aparması­

na  əlverişli  tarixi  şərait  yaranmışdı.  1915-ci  ilin  əvvəllərində 

Çar  Rusiyası  Türkiyəyə  müharibə  elan  edərkən  məhz  ermə­

nilərdən  vasitə  kimi  yararlanmış,  Anadolu  vilayətinin  şərqində 

yaşayan  erməni  əhalisini  yağlı  vədlərlə  aldadıb  öz  tərəfinə 

çəkməyə  nail  olmuşdu.  Çar  II  Nikolay  türklərə  qarşı  vuruşmaq 

istəyən  erməni  əsgərlərinin  digər  cəbhələrdən  ayrılıb  Qaf­

qaz  cəbhəsinə  gəlmələri  üçün  xüsusi  dekret  də  imzalamış­

dı.  Türkiyədə  yaşayan  erməniləri  silahlandırıb  müharibəyə 

hazırlamaq,  bu  ölkənin  daxilində  üsyanlar  təşkil  etmək,  türk 

ordusunun  arxa cəbhə  ilə  əlaqəsini  kəsmək,  rus ordusunun  ge­

riyə  hərəkətini  asanlaşdırmaq  üçün  daşnak  ideoloqlarına  külli 

miqdarda  maliyyə  vəsaiti  ayrılmışdı.  Çar  Rusiyası  Osmanlı  im­

periyasını  diz  çökdürüb  hakimiyyəti  ələ  alacağı  təqdirdə  ermə­

niləri  ali  vəzifə  kürsülərində  əyləşdirəcəyi,  onlara  azadlıq  və 

geniş  səlahiyyətlər  verəcəyi,  habelə  regionda  müstəqil  erməni 

dövlətinin  yaranmasına  kömək  göstərəcəyi  ilə  bağlı  üzərinə 

müəyyən  öhdəliklər  də  götürmüşdü.  Bu  vədlərdən  şirniklənən 

Anadolu  erməniləri  isə  sürətlə  silahlanaraq  dinc  əhaliyə  qarşı 

kütləvi  qırğınlara  başlamış,  Çar  Rusiyasının  Türkiyə  ilə  müha­

ribədə  qalib  gəlməsinə  çalışmışlar.  Erməni  terror  təşkilatların­

dan  xüsusi  təlimat  almış,  silahlanmış  ermənilər  həmin  dövrdə 

Türkiyənin  bir  çox  yaşayış  məntəqələrini  dağıtmış,  türklərlə 

yanaşı,  kürdləri  də  qətlə  yetirmiş,  dinc  insanlara  divan  tutmuş­

lar.

Anadoludan  və  Qafqazın  bəzi  vilayətlərindən  gətirilmiş  5 



diviziyalıq  könüllülər dəstəsi  Andronikin  rəhbərliyi  altında  yüz 

min  nəfərdən  çox  günahsız  türkü  öz  doğma  ata-baba  torpaq­

larında  ağır  işgəncələrlə  qətlə  yetirmişdir.  Türkiyədə  fəaliy­

84



yət  göstərən  müxtəlif  erməni  partiyalarının  liderləri,  çoxsaylı 

özək  rəhbərləri,  həmçinin  Eçmiədzin  kilsəsinin  din  xadimləri 

bu  qətliamlar  zamanı  öz  soydaşları  olan  daşnaklara  hər  cür 

kömək  göstərmişlər.

Yaranmış  ağır  vəziyyətdə  Ənvər  paşanın  rəhbərlik  etdiyi 

Türkiyə  hökuməti  ölkədə  azğınlıq  edən  bəzi  erməni  dəstə­

lərinin  Rusiya  ilə  işbirliyinin  qarşısını  almaq  və  tərksilah  et­

mək,  habelə  dinc  əhalinin  təhlükəsizliyini  qorumaq  üçün  on­

ları  müharibə  zonalarından  uzaqlaşdırmaq  qərarına  gəlmişdi. 

Osmanlı  dövlətinin  1915-ci  il  27  may  tarixli  «Köç»  qərarı  da 

ermənilərin  müharibə  olan  bölgələrdən  sabit  regionlara  kö­

çürülməsinin  şərtlərini,  qaydalarını,  mal-mülkün  haqqının 

ödənilməsini,  köçürülmə  karvanlarının  hərəkət  istiqamətlərini, 

onların  yollarda  qorunmasını,  dayanma  məntəqələrini,  hərə­

kət  xəttini  və  digər  məsələləri  özündə  əks  etdirmişdir.

Həmin  dövrdə  Osmanlı  dövləti  ermənilərlə  müsəlmanlar 

arasında  müəyyən  toqquşmaların  qarşısını  almaq  üçün  müva­

fiq  tədbirlər  də  görmüşdü.  Ermənilərin  ağlasığmaz  vəhşili­

yindən  dəhşətə  gəlmiş  Osmanlı  dövlətinin  daxili  işlər  naziri 

Tələt  paşa  dövlətçilik  əleyhinə  təxribatla  məşğul  olan  2.345 

nəfər  cinayətkar  erməninin  həbsi  barədə  sərəncam  vermişdir. 

Bundan  sonra  türk  təhlükəsizlik  qüvvələri  ermənilərin  ruslarla 

işbirliyinə  son  qoymaq  məqsədi  ilə  1915-ci  il  aprelin  24-də 

2.345  nəfər erməni  təxribatçısını  -   «Qnçaq»,  «Daşnaksütyun», 

«Ramqavar»  kimi  terrorçu  təşkilatlarının  fəallarını  həbs  etmiş­

di.  Həmin  şəxslərə  qarşı  milli-etnik  zəmində  hər  hansı  soy­

qırımı  aktı  həyata  keçirilməmiş,  onlar,  sadəcə,  xəyanətlərinə 

və  dinc  əhaliyə  divan  tutduqlarına  görə  qanun  qarşısında  ca­

vab  vermişlər.  Ermənilərin  dünyaya  car  çəkərək  «soyqırımı» 

adlandırdıqları  bu  hadisə,  əslində,  Osmanlı  dövlətinin  fərmanı 

əsasında  ruslarla  işbirliyinə  gedən  2.345  nəfər  erməni  terror­

çusunun  tutulub  saxlanmasıdır.

85



Yüklə 3,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   138




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə