Avstriyada nəşr olunan «Vohenpress» jurnalının baş redak
tor müavini və xarici şöbənin rəhbəri Luspan Meyzels 1988-ci
ildə Yerevana gedib qayıtdıqdan sonra jurnalın 22-ci sayın
da erməni kilsəsinin ən yüksək vəzifəli xadimlərindən biri ilə
müsahibəsinin məzmunu haqqında geniş məqalə dərc etmişdi.
Həmin din xadimi ilə görüş Vyanadakı erməni yepiskopu, pro
fessor Mesrop Krikoryanın yazılı tövsiyəsi ilə baş tutmuşdu. Bu
söhbət indiki münaqişədə erməni ruhanilərinin strategiyasını
və taktikasını açıq şəkildə nümayiş etdirir. O, Avstriya jurnalis
tinə demişdi: «Erməni kilsəsi rəsmən indiki münaqişə barəsin
də öz mövqeyini şərh edə bilməz, amma əmin ola bilərsiniz
ki, qardaşlarımıza ürəyimiz yanır». «Əgər kilsə öz münasibə
tini elan etmirsə, Ermənistan hökuməti yerində sayırsa, onda
Qarabağ ermənilərinin hüquqlarını kim müdafiə edə bilər»
sualına cavabı isə belə oldu: «Biz yalqız deyilik. Xaricdəki
qardaşlarımız siyasi cəhətdən heç bir məhdudiyyət görmürlər.
Onlar bizim haqq işimizin müdafiə olunmasını öz hökumətlə
rindən tələb edə bilərlər və bu təzyiq, şübhəsiz, az sonra öz
təsirini göstərəcək».
Belə də oldu. Stepanakertdə kütləvi mitinq və tətillər, Li
vandan və Suriyadan göndərilən ilk silahlar, Əsgəranda iki
azərbaycanlı gəncin öldürülməsi, Sumqayıtda törədilən faciə
bunlara əyani sübutdur.
Azərbaycana qarşı ən böyük təbliğat kampaniyasını aparan
lardan biri də «Vatikanın səsi» radiostansiyasıdır. Bu radiostan
siya ilk dəfə 1931-ci ildə efirə çıxmışdır. Əsas məqsədi islam
dinini parçalamaq, təriqətlərə bölmək, nüfuzdan salmaqdır.
Radiostansiya getdikcə öz maddi-texniki bazasını gücləndir
məyə başladı, onun ətrafına ermənilər və ermənipərəst alim
lər, ilahiyyatçılar, təbliğatçılar, politoloqlar toplaşdılar. Hazır
da «Vatikanın səsi» 37 dildə efirə çıxır. Onun verilişlərində
221
Dağlıq Qarabağ problemi öndə durur. Demək olar ki, hər gün
bu mövzuda müxtəlif verilişlər səsləndirilir.
Əfsuslar olsun ki, «Vatikanın səsi» öz həmvətənlərinə bir
tərəfli informasiyalar'verir, dinləyiciləri çaşdırır. Radiostansiya
geniş şəkildə «Şuşanın dirçəlişi fondu»nun fəaliyyətini işıqlan
dırır. Bu işdə onlara erməni diasporunun nümayəndələri kö
mək edir. Bunlar, əsasən, Sos Sarkisyan, Levon Ananyan, Flora
Naxşkaryan, Zori Balayan, Bakur Karapetyan və arxiyepiskop
Parqev Martirosyandır.
Ermənilərin apardığı təbliğat mexanizminin çürük özüllər
üzərində qurulduğu hamıya bəllidir. Yalan, böhtan, oğurluq
onların xarakterini müəyyən edən cəhətlərdir. Sumqayıtda
baş verən hadisələrdə azərbaycanlıların «vəhşiliklərini» təb-
iğ edir, erməni ailələrinin azərbaycanlılar tərəfindən xilas
olunduqlarını dillərinə belə gətirmirlər. Bakılı yəhudi 23 iyul
1989-cu ildə Təl-Əvivdə nəşr olunan «Kruq» məcmuəsində
yazır: «Sumqayıt o şəhərdir ki, azərbaycanlılar erməniləri qəh
rəmancasına ölümdən xilas edirdilər».
Rus yazıçısı Aleksandr Proxanov «Literaturnaya qazeta»da
yazırdı ki, ilk qanı ermənilər tökmüşlər və davamı Sumqayıtda
baş verdi.
Con Hopkins adına Orta Asiya və Qafqaz Tədqiqatlar İnsti
tutunun baş direktoru Sventa Kornell yazır: «Sumqayıtda yer-
əşən sovet əsgərləri və daxili qoşunlar hadisəyə qarışmadılar.
Onlar sakitcə kənardan hadisələri izləyirdilər. Sovet hökuməti
nəinki qanlı qarşıdurmanın qabağını almaq istəmədi, əksinə,
•
•
iki millət arasında münaqişə yaratmaq istəyində idi».
Türkiyədə nəşr olunan «Cümhuriyət» qəzeti 1967-ci ildə
yazırdı: «Sovet Rusiyasının xarici işlər naziri Molotov 1945-ci
il iyunun 7-də Türkiyəyə nota verdi. Bu notada Qafqazın şərq
vilayətlərindən Qars, Ərdəhan geri istənilir və boğazlarda rus
üstünlüyünü təmin etmək üçün bir sıra tələblər irəli sürülürdü.
222
O zaman Türkiyə xarici işlər naziri Nurulla Sümər ilə sovet
səfiri Vinoqradov arasında baş vermiş aşağıdakı söhbət maraq
lıdır:
Nurulla Sümər: - Dünya üzünün böyük bir parçasına sahib
olan Rusiyanın doğrudanmı daha artıq torpağa ehtiyacı var?
Vinoqradov: - Torpağa ehtiyacı olan Rusiya deyil, Ermənis
tan Sovet Sosialist Respublikasıdır».
Yaxın tarixdən başqa bir misal: SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik
Komitəsi sədrinin birinci müavini Filip Bobkov Moskvada çap
dan çıxmış «DTK və hakimiyyət» kitabında yazır: «Sumqayıtda
baş verən dəhşətli gecələrdən sonra mən tikinti kombinatının
fəhləsi olan bir erməni qadınla söhbət etdim. Onun gəlini ağır
gün keçirmiş, oğlu isə yaralanmışdı.
- Siz elə bilirsiniz ki, Yerevanda olan ziyalılar biz ermənilər
haqqında düşünürlər? - deyə qadın bildirdi. - Xeyr. Onlar tor
paq haqqında düşünürlər. Dağlıq Qarabağ da onlara bu məq
səd üçün lazımdır».
Həmin kitabdan daha bir misal: «Mən bir neçə aydan sonra
Moskvada Ermənistan Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini
Kirakosyanla görüşdüm. Təqaüddə idi. O, uzun müddət mənə
izah edirdi ki, Dağlıq Qarabağ onlara nə üçün lazımdır.
- Bizə torpaq lazımdır, - dedi.
- Niyə? - təəccüblə soruşdum.
- Çünki ermənilər Ermənistandan çıxıb gedirlər, ona görə
ki, torpaqları yoxdur.
- Hara?
- Stavropol vilayətinə, Sibirə, Mərkəzi Rusiyaya.
- Burada pis nə var ki?
- Necə yəni? M illət dağılır. Rusiyanın müxtəlif rayonlarına
köçmənin qarşısını almaq üçün bizə mütləq torpaq lazımdır».
Bizcə, əlavə şərhə ehtiyac yoxdur.
Sumqayıtda baş verən hadisələrdə ermənilərin əli olduğu
hamıya bəllidir. Bu, təkcə ermənilərin yox, Amerikada, Fran
223
Dostları ilə paylaş: |