Soyqirimi: tarixin qanlı salnaməsi

Azərbaycanda  mülki  əhaliyə  qarşı  terrorçu  fəaliyyətin  bila­

vasitə  Ermənistan  Respublikasının  dövlət orqanları  və separatçı 

qurum  tərəfindən  üçüncü  ölkə  vətəndaşları,  Azərbaycan  Res­

publikasının  azsaylı  xalqlarının  nümayəndələri,  hərbi  əsir  və 

girovlardan  istifadə  ilə  təşkili,  maliyyələşdirilməsi  və  reallaşdı- 

rılmasına  cəhdlər  göstərilmişdir.

Azərbaycan  Respublikası  M illi  Təhlükəsizlik  Nazirliyi  ilə 

Rusiya  Federal  Təhlükəsizlik  Xidmətinin  əməkdaşlığı  nəticə­

sində  Ermənistan  Respublikası  M illi  Təhlükəsizlik  Baş  İdarə­

sinin  şöbə  rəisi  polkovnik  Can  Ohanesyanın,  onun  müavini 

mayor  Aşot  Qalayanın,  Rusiya  Federal  Əks-kəşfiyyat  Xidməti­

nin  Terrorizmlə  mübarizə  idarəsinin  baş  əməliyyat  müvəkkili 

mayor  Boris  Simonyanın  başçılığı  ilə  Rusiya  ərazisində  fəa­

liyyət  göstərən  erməni  separatçılarından  ibarət  terrorçu  qrup 

məsuliyyətə  cəlb  olunmuşdur.  Moskvada  yerləşən  və  Valeri 

Petrosyanın  rəhbərlik  etdiyi  «TİRR»  Assosiasiyası  tərəfindən 

maliyyələşdirilən  həmin  qrup  Rusiya  və  Azərbaycan  ərazisin­

də  dəmiryol  qatarlarında  bir  neçə  partlayış  törətmişdir.  Bütün 

bu  şəxslər  Rusiya  Federasiyası  və  Azərbaycan  Respublika­

sı  məhkəmələri  tərəfindən  müxtəlif  müddətlərə  azadlıqdan 

məhrumetmə  cəzasına  məhkum  olunmuşlar.

Rusiya  Federasiyasının  Dağıstan  Respublikası  ərazisində  fə­

aliyyət  göstərən  terrorçu-separatçı  «Sadval»  təşkilatı  üzvlərinin 

1994-cü  il  martın  19-da  Bakı  Metropoliteni  stansiyalarından 

birində  törətdikləri  və  14  nəfər dinc  sakinin  ölümü,  42  nəfərin 

yaralanması  ilə  nəticələnən  partlayışın  Ermənistan  Respubli­

kası  xüsusi  xidmət  orqanları  tərəfindən  təşkil  edilməsi  faktı  da 

prosessual  qaydada tam  sübuta  yetirilmişdir.  Çoxsaylı  şahid  ifa­

dələri  və  maddi  sübutlar bu  təşkilatın  yaraqlılarının  Ermənistan 

Respublikasının  Nairi  və  Arzni  rayonlarında  yerləşən,  xüsusi 

xidmət  orqanlarına  məxsus  hərbi-təxribat  hazırlığı  bazaların­

da,  habelə  Dağıstan  Respublikasının  Məhərrəmkənd  rayonu 

ərazisində  təşkil  edilmiş  xüsusi  düşərgələrdə  təlim  keçdikləri­

258

---

ni  birmənalı  şəkildə  təsdiqləmişdir.  Məhz  Ermənistanın  xüsusi 

xidmət  orqanları  terror  aktlarının  icrası  üçün  cinayətkarları  zə­

ruri  partlayıcı  materiallar  və  texniki  vasitələrlə  təchiz  etmiş  və 

maliyyələşdirmişlər.  Azərbaycanın  milli  təhlükəsizlik orqanları 

həmin  cinayətin  43  təşkilatçısını  və  icraçısını  aşkarlamış,  on­

lardan  30  nəfəri  Azərbaycan  Respublikası  Ali  Məhkəməsinin 

hökmü  ilə  azadlıqdan  məhrum  olunmuşdur,  ölkənin  hüdudla­

rından  kənarda  gizlənənlər  barədə  isə  əməliyyat-axtarış  təd­

birləri  davam  etdirilir.

Bu  dəhşətli  terror  aktının  qeyri-adiliyi  ondadır  ki,  Azərbay­

can  torpaqlarını  işğal  edən  və  Dağlıq  Qarabağın  separatçı  reji­

minə  himayədarlıq  edən  qonşu  Ermənistanın  xüsusi  xidmət or­

qanları  həmin  cinayəti  həyata  keçirmək  üçün  terrorçuları  digər 

həmsərhəd  ölkədə -  Rusiya  Federasiyasında,  ölkəmizin  bir sıra 

şimal  rayonları  barəsində  ərazi  iddiaları  irəli  sürən  separatçı­

lar  sırasından  hazırlamışlar.  Bu  isə  müxtəlif  etnik  yönümlü  se­

paratçılar  arasında  qarşılıqlı  əlaqələrin  beynəlxalq  terrorizmin 

əsas  tərkib  hissələrindən  biri  olduğuna  daha  bir  sübutdur.

Təəssüf  ki,  bu,  yeganə  fakt  deyil.  Belə  ki,  2000-ci  ilin  əvvə­

lindən  etibarən  Azərbaycanın  şimal  rayonlarında  yaşayan  avar 

xalqının  adından  separatçılıq  hərəkatını  başlamaq  məqsədini 

güdən  bir  qrup  fəallaşmışdı.  2001-ci  ilin  iyun  ayından  Dövlət 

Yol  Polisinin  postlarına,  rayon  polis  şöbəsinə  və  hərbi  hissəyə 

bir  neçə  basqınlar,  Şeyx  Şamilin  abidəsinin  partladılması  kimi 

cinayətlərin  törədilməsi  Zaqatala  və  Balakən  rayonlarında  və­

ziyyəti  kəskinləşdirmişdi.

Həmin  cinayətlərin  istintaqı  zamanı  göstərilən  qrupun  rəh­

bəri  Hacı  Maqomedovun  və  sonradan  onun  həbs  edilmiş  si­

lahdaşı  Şaban  Buşdiyevin  erməni  xüsusi  xidmətlərinin  nüma­

yəndələri  ilə  əlaqələri  olması  faktı  aşkarlanmışdır.

1997-ci  ildə  onların  hər  ikisi  Azərbaycan  ərazisində  «Avar 

dövləti»nin  yaradılması  üçün  1  milyon  ABŞ  dolları  və  1000 

ədəd  avtomat  silahın  alınması  məsələsinin  müzakirəsi  məqsə­

259

---

di  ilə  Yerevan  və  Xankəndiyə  səfər  etmişlər.  Sonradan  onlar 

bu  danışıqları  Mahaçqalada  davam  etdirmiş  və  nəticədə  1.000 

ədəd  avtomat  silahın  və  300  min  ABŞ  dollarının  verilməsi 

barədə  razılığa  gəlmişlər.  Bundan  sonra  avar  separatçılarının 

«Car-Balakən  dövləti»nin  yaradılması  ideyası  və  bu  istiqamət­

də  fəaliyyətlərinə  dəstək  almaq  üçün  H.Maqomedov  2001-ci 

ilin  dekabrında  yenidən  Yerevana  getmişdir.  Bu  səfərin  əsas 

məqsədi  yaz-yay  mövsümündə  yerli  icra  hakimiyyətinin  bi­

nasının  zəbt  edilməsi,  həbs  olunmuş  silahdaşlarının  azadlığa 

buraxılması  şərti  ilə  vəzifəli  şəxslərin  girov  götürülməsi  və 

dövlətə  qarşı  digər cinayət əməlləri  üçün  müxtəlif növ  silah,  o 

cümlədən  istilik  raketlərinin  alınması  idi.

2001-ci  ilin  sentyabrında Zaqatala  rayonu  ərazisində  müxtə­

lif cinayət  əməlləri  törətməklə  əhalini  təsir  altında  saxlamağa, 

ərazini  nəzarətsiz  zonaya  çevirməyə  cəhd  göstərən  şəxslərin 

dindirilməsi  zamanı  məlum  olmuşdur  ki,  onların  silah  və  mad­

di  cəhətdən  təchiz  edilməsində  separatçı-terrorçu  qurumun 

«müdafiə  naziri»  və  digər  «rəhbər  işçiləri»  birbaşa  iştirak  et­

məklə  həmin  şəxsləri  separatçı  hərəkətlərə  təhrik  etmişlər.

1994-cü  il  iyulun  3-də  Bakı  metrosunun  «28  May»  və 

«Gənclik»  stansiyaları  arasında  13  nəfərin  ölümü,  42  nəfərin 

yaralanması  ilə  nəticələnən  terror  aktı  Ermənistan  xüsusi  xid­

mət  orqanları  tərəfindən  təşkil  edilmişdi.

Bu  məqsədlə  Qarabağ  uğrunda  gedən  döyüşlər  zamanı  əsir 

düşmüş  Azər  Aslanovun  anasını  aldadıb  Yerevana  çağırmış, 

oradan  Azərbaycanın  işğal  olunmuş  ərazilərinə  apararaq  gi­

rov  saxlamış  və  A.Aslanovu  həmin  cinayəti  törətməyə  sövq 

etmişlər  (bu  fakt  erməni  millətçi-separatçı  ekstremizminin  əsas 

ideoloqlarından  biri,  hazırda  İnterpol  xətti  ilə  axtarışda  olan 

Zori  Balayanın  «Cəhənnəm  və  cənnət  arasında»  kitabında  öz 

əksini  tapmışdır).

İstintaq  və  məhkəmə  prosesində  sübuta  yetirilmişdir  ki, 

A.Aslanovun  terrorçu  kimi  hazırlanmasının  «ideoloji  təmina­

260

---