«Tayms» qəzeti (London), 4 mart 1992-ci il: «Çoxları ey
bəcər hala salınmışdır, körpə qızın ancaq başı qalmışdır».
«İzvestiya» (Moskva), 4 mart 1992-ci il: «Videokamera
qulaqları kəsilmiş uşaqları göstərdi. Bir qadının sifətinin yarısı
kəsilmişdir. Kişilərin skalpları götürülmüşdür».
«Faynənşl Tayms» qəzeti (London), 14 mart 1992-ci il:
«General Polyakov bildirmişdir ki, 366-cı alayın 103 nəfər er
məni hərbiçisi Dağlıq Qarabağda qalmışdır».
«Le Mond» qəzeti (Paris), 14 mart 1992-ci il: «Ağdamda
olan xarici jurnalistlər Xocalıda öldürülmüş qadın və uşaqlar
arasında skalpları götürülmüş, dırnaqları çıxarılmış 3 nəfəri
görmüşlər. Bu, azərbaycanlıların təbliğatı deyil, bu, reallıqdır».
«İzvestiya» (Moskva), 13 mart 1992-ci il: «Mayor Leonid
Kravets: Mən şəxsən təpədə yüzə yaxın meyit gördüm. Bir oğ
lanın başı yox idi. Hər tərəfdə xüsusi qəddarlıqla öldürülmüş
qadın, uşaq, qocalar görünürdü».
«Valer aktuel» jurnalı (Paris), 14 mart 1992-ci il: «Bu
«muxtar regionda» erməni silahlı dəstələri Yaxın Şərqdən çıx-
mışlarla birlikdə müasir texnikaya, o cümlədən vertolyotlara
malikdirlər. ASALA-nın Suriya və Livanda hərbi düşərgələri
və silah anbarları vardır. Ermənilər yüzdən artıq müsəlman
kəndlərində qırğınlar törədərək Qarabağdakı azərbaycanlıları
məhv etmişlər».
R.Patrik, İngiltərənin «Fant men nyus» teleşirkətinin ju r
nalisti (hadisə yerində olmuşdur): «Xocalıdakı vəhşiliklərə
dünya ictimaiyyətinin gözündə heç nə ilə haqq qazandırmaq
olmaz».
Xocalı faciəsi ilə bağlı həmin şəhərin 5.379 nəfər əhalisi
deportasiyaya məruz qalmış, 613 nəfər, o cümlədən 63 nəfər
azyaşlı uşaq, 106 nəfər qadın vəhşicəsinə qətlə yetirilmiş, 8
ailə bütünlüklə məhv edilmiş, 487 nəfər müxtəlif dərəcəli bə
dən xəsarətləri almış, 1.275 nəfər əsir və girov götürülmüşdü.
Girov götürülənlərdən 150 nəfərinin, o cümlədən 68 qadın və
310
26 uşağın taleyi bugünədək məlum deyil. Qətlə yetirilənlərin
cəsədlərinin əksəriyyətini şəhərdən çıxarmağa ermənilər im
kan verməyib, ona görə də yalnız az sayda insanın meyitini
dəfn etmək mümkün olub.
Xocalı soyqırımının əsl siyasi-hüquqi qiymətini verən
lider
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Xocalıda baş
verənlər Azərbaycan xalqının yaddaşına əbədilik həkk olun
du. Lakin xalq Xocalı kədəri, hüznü yaşadığı vaxtda faciənin
ağırlığı o zamankı Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən lazı
mi şəkildə qiymətləndirilmədi. O vaxtkı dövlət başçısı Ayaz
Mütəllibov və rəhbərliyi təmsil edən digər vəzifəli şəxslər qor
xaqlıq və qətiyyətsizlik nümayiş etdirərək XX əsrdə bəşəriyyəti
heyrətə salan bu müdhiş cinayət barədə ilk günlərdə xalqa
məlumat verməkdən belə çəkindi. Sonralar - AXC-Müsavat
*
hakimiyyəti dövründə də insanlıq əleyhinə yönələn cinayətə
lazımi siyasi və hüquqi qiymət verilməsi üçün heç bir tədbir
görülmədi.
Yaşanan bu mənzərə belə bir həqiqəti də aydın göstərdi ki,
ölkədaxili hakimiyyət mübarizələri dövlət üçün nə qədər təh
lükəli və fəlakətli xarakter daşıyır. O zaman həm Azərbaycanın
rəsmi rəhbərliyi, həm də ölkədə vəziyyətə təsir etmək imkanı
olan siyasi qüvvələr xalqın taleyinə tam biganəlik nümayiş et
dirdilər. Dövlət rəhbərliyi bu dəhşətli cinayət haqqında dünya
ictimaiyyətinə tam və operativ məlumat vermək üçün heç bir
addım atmadı, müxalifət isə qanlı faciədən xalqın narazılıq
dalğası üzərində hakimiyyətə gəlmək məqsədi ilə istifadə etdi.
Yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayı
dışından sonra Xocalı faciəsi özünün əsl siyasi-hüquqi qiymə
tini aldı, soyqırımı haqqında həqiqətlərin dünya dövlətlərinə
və beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması üçün təsirli tədbirlər
311
görüldü. Beləliklə, erməni şovinist millətçilərinin azərbaycan
lılara qarşı törətdiyi cinayətlər, o cümlədən Xocalı soyqırımı
nın dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, faciənin soyqırımı kimi
tanınması üçün məqsədyönlü və ardıcıl fəaliyyətə start verildi.
Bu siyasət indi Azərbaycan dövləti tərəfindən davam etdi
rilir. Burada əsas məqsəd tarixi ədalətin bərpasına nail olmaq,
soyqırımı cinayətkarlarını dünya ictimaiyyətinin mühakiməsi
nə verməkdir. Sözügedən siyasətin əsası isə məhz ulu öndər
tərəfindən qoyulub. Belə ki, Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə
1994-cü il fevralın 24-də M illi Məclis «Xocalı Soyqırımı Günü
haqqında» qərar qəbul edib, BMT-yə, dünya dövlətlərinə bu
qətliamın gerçək mahiyyətini açıqlayaraq beynəlxalq ictimaiy
yəti erməni terrorizminə qarşı təsirli tədbirlər görməyə çağırıb.
Qəbul edilmiş qərara əsasən 1992-ci il fevralın 26-da erməni
təcavüzkarları tərəfindən törədilmiş, Azərbaycan xalqının milli
faciələrindən və bəşər tarixinin qanlı səhifələrindən biri olan
Xocalı hadisələri hər il fevralın 26-sı Xocalı Soyqırımı Gü
nü kimi elan olundu. Xocalı Soyqırımı Gününün beynəlxalq
miqyasda keçirilməsi üçün dünya azərbaycanlılarına müraciət
ünvanlandı. Həmin il martın 1-də Heydər Əliyevin bunun
la bağlı xüsusi fərmanı oldu. Bununla ulu öndərin sayəsində
Xocalı soyqırımının dünyaya tanıdılması istiqamətində xeyli iş
• •
• • I
I • •
goruldu.
Ümummilli lider hər il faciənin ildönümündə Xocalı soyqırı-
' mı ilə bağlı xalqa müraciət edərək faciənin bütün azərbaycan-
ılarin qan yaddaşına çevrildiyini söyləyirdi. Bu müraciətlərdə
faciə, onun səbəbləri, nəticələrinə də ulu öndər Heydər Əliyev
hər zaman xüsusi olaraq toxunurdu. Məsələn, belə müraciət
lərinin birində ümummilli lider qeyd edirdi: «...1992-ci ilin o
qanlı fevral gecəsində ən müasir texnika ilə silahlanmış Er
mənistan hərbi birləşm ələri keçmiş Sovet ordusunun 366-cı
motoatıcı alayının köməyi və bilavasitə iştirakı ilə Azərbay
canın Xocalı şəhərini yerlə yeksan edərək yüzlərlə kömək-
312
Dostları ilə paylaş: |