Soyqirimi: tarixin qanlı salnaməsi
Yüklə 3,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
həmçinin araşdırılmalı olan xüsusatların sayının çoxluğu, eyni zamanda, həmin cinayətlərin törədilmə üsul və vasitələri, xa rakteri nəzərə alınaraq soyqırımı, işgəncə və icraatı təzələn miş işlər üzrə üç əsas istiqamət müəyyənləşdirilib. Qanun suz erməni silahlı birləşmələri tərəfindən Dağlıq Qarabağ və işğal olunmuş digər ərazilərdə törədilən cinayət əməlləri 1 oktyabr 2000-ci il tarixdə qüvvəyə minmiş Azərbaycan Res publikası Cinayət Məcəlləsinin 16-cı fəslində nəzərdə tutul muş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlərə aid edilib. Cinayət işinin istintaqı hərbi prokurorluq orqanlarında keçirilən islahat lardan sonra daha da sürətlənib. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 27 sentyabr 2008-ci il tarixli sərən camı ilə təsdiq edilmiş «Azərbaycan Respublikası Prokurorlu ğunun fəaliyyətinin müasirləşdirilməsinə dair 2009-2011-ci illər üçün Dövlət Proqramı»na müvafiq olaraq respublika pro kurorunun 30 mart 2009-cu il tarixli əmrinə əsasən, respubli ka Hərbi Prokurorluğunun Ağır Cinayətlərə dair İstintaq İda rəsinin tərkibində Xüsusi istintaq şöbəsi yaradılıb, yuxarıda göstərilən cinayət işinin istintaqı həmin şöbəyə həvalə edilib. Bundan sonra beynəlxalq hüquq normalarına uyğun soyqırımı, deportasiya, işgəncə və digər epizodlar üzrə hərtərəfli istintaq hərəkətləri aparılıb, nəticədə 1 yanvar 2011-ci il tarixədək sülh və insanlıq əleyhinə müharibə cinayətləri törətmiş 239 nəfər, habelə ümumi cinayətlər kateqoriyasına aid banditizm, qəsdən adamöldürmə və digər cinayətlər törətmiş 48 nəfər - cəmi 287 nəfər barəsində təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb- etmə qərarları çıxarılıb. Məhkəmə qərarlarına əsasən, onla rın barələrində həbs qətimkan tədbiri seçilib, axtarışları elan edilib, bununla bağlı müvafiq sənədlərin aidiyyəti orqanlara göndərilməsi təmin olunub. Cinayət işi üzrə keçirilmiş kompleks məhkəmə tikinti-texniki və əmtəəş.ünaslıq ekspertizasının rəyindən isə belə məlum olur ki, qanunsuz erməni silahlı birləşmələri tərəfindən Xocalı 316
şəhərinin işğal edilməsi ilə əlaqədar dövlət əmlakının və xüsu si mülkiyyətdə olan əmlakın məhv edilməsi, talan edilməsi ilə bağlı Azərbaycan dövlətinə və vətəndaşlarına 140 milyon ma natdan və ya 170 milyon ABŞ dollarından artıq ziyan vurulub. İş üzrə istintaq tədbirləri davam etdirilir. Aparılan istintaqla o da müəyyən edilib ki, beynəlxalq hu manitar hüquq normalarını, insan hüquqları üzrə ən müxtəlif konvensiyaları ayaq altına atan erməni hərbi birləşmələri dinc əhalini qətlə yetirmək məqsədi ilə insanlığa ləkə olan ən qəd dar üsullara əl atıblar. Xocalıda mülki əhalinin planlı şəkildə qətlə yetirilməsini sübut edən çoxsaylı faktlardan biri də məhz budur ki, həmin gün əhalinin zorakılıqdan qaçıb qurtarmaq istəyən hissələri ərazidən çıxış yollarında əvvəlcədən xüsusi hazırlanmış pusqularda güllələniblər. Xocalıdan çıxan əhali nin Naxçıvanik kəndi ərazilərində pulemyot, avtomat və baş qa atıcı silahlardan gülləbaran edilməsi bunu bir daha təsdiq ləyir. Bütün bunlar ermənilərin 1992-ci ildə Xocalı şəhərində törətdikləri qeyri-insani hərəkətlərin kökündə məhz soyqırımı niyyətinin dayandığını aşkar surətdə üzə çıxarır. İstintaqla bu da müəyyən edilib ki, ermənilər beynəlxalq humanitar hüquqda yolverilməz sayılan soyqırımı cinayətinə şüurlu, məqsədli şəkildə, bilərəkdən əl ataraq misli görünmə miş qətliamlar törədiblər. BMT Baş Məclisinin 1946-cı il 11 dekabr tarixli 96 saylı Qətnaməsində qeyd olunur ki, geno- sid, insan qruplarının yaşamaq hüququnu tanımamaqla insan mənliyini təhqir edir, bəşəriyyəti insanlar tərəfindən yaradılan maddi və mənəvi dayaqlardan məhrum edir. Belə bədnam əməllər BMT-nin məqsəd və vəzifələrinə tam ziddir. BMT Baş Məclisinin 9 dekabr 1948-ci il tarixli 260 saylı Qətnaməsi ilə qəbul edilmiş və 1961-ci ildə qüvvəyə minən «Genosid ci nayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında» Konvensiyada genosid cinayətinin hüquqi əsası təsbit olunub. Konvensiyaya qoşulan dövlətlər sülh və yaxud müharibə döv 317
ründə törədilməsindən asılı olmayaraq, genosidin beynəlxalq hüquq normalarını pozan cinayət olduğunu təsdiq edərək onun qarşısının alınması və səbəbkarlarının cəzalandırılması üçün tədbirlər görməyi öhdələrinə götürüblər. Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü zamanı həmin konvensiyada təs bit olunmuş genosid cinayətini təşkil edən bütün əməllər tət biq olunub. Ermənistanın müharibə zamanı davranış normalarını müəy yənləşdirən beynəlxalq hüquq normalarına məhəl qoymaması ilə bağlı faktlar yalnız bütün bunlarla məhdudlaşmır. Beynəl xalq humanitar hüququn tələblərinə əsasən, müharibə yal nız silahlı münaqişədə olan tərəflərin silahlı qüvvələri ara sında aparılmalıdır. Mülki əhali döyüşlərdə iştirak etməməli və onlarla hörmətlə davranılmalıdır. «Müharibə zamanı mülki şəxslərin müdafiəsinə dair» IV Cenevrə Konvensiyasının 3-cü maddəsinə əsasən, mülki əhalinin həyatına və təhlükəsizliyinə qəsd, o cümlədən onların hər cür öldürülməsi, şikəst edilmə si, onlarla qəddar davranış, onlara əzab və işgəncə verilməsi, insan ləyaqətinə qəsd, təhqir və alçaldıcı hərəkətlər qadağan edilir. Konvensiyanın 33-cü maddəsində qeyd olunur ki, heç bir mülki şəxs törətmədiyi hüquq pozuntusuna görə cəzalan dırıla bilməz. Mülki əhaliyə qarşı kollektiv cəza tədbirlərinin görülməsi, mülki əhalini qorxuya salmaq, onlara qarşı terror hərəkətləri, onların repressiyaya məruz qoyulması birmənalı qadağan edi lir. Həmin konvensiyanın 34-cü maddəsinə görə, mülki əha linin girov götürülməsi də qadağandır. Lakin təkcə Xocalıda mindən artıq insanı girov götürən ermənilər bu prinsipə aşkar sayğısızlıq nümayiş etdiriblər. Ermənistan silahlı qüvvələri bu hüquq normalarına məhəl qoymayaraq Xocalıda dinc əhalinin məhvi üçün qəddar üsula əl atıb. «Soyqırımı cinayətinin qarşı sının alınması və onun cəzalandırılması haqqında» 1948-ci il 9 dekabr tarixli Konvensiyasında və Azərbaycan Respublikası 318
Yüklə 3,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|