Şagirdin soyadı və adı:_________________________________ Sinif_____
Qayda : “ Söz birləşmələri ” (1)
Verilmiş təyini söz birləşmələrini növlərinə görə qruplaşdırın.
gözlərdə qığılcım, sənin üçün, prezident sərəncamı, tarixin qan yaddaşı, dövlət rəmzi, əli silahlı, tanrı mərhəməti, ağsaqqalın göstərişi, sizlərdən ən qoçağı, nəhəng heyvan, xalq məktəbləri inspektoru, mənim oxuduğum, sizin tikinti, evə kimi, elə danışıq, ürək döyüntüsü, daxil olmaq, onun yazdığı, qocanın öyüdü, çalışqan şagird , üçdə iki, qəzetin nömrəsi, insan tərbiyəsi, şagirdlərdən beşi, böyüyə hörmət, insanların çoxu, maraqlı şəhər, elmi fikir, aydan arı, qışın gəlişi, maarifçi qadınlarımız , ananın ilki, təbiəti müşahidə,səndən ötrü, mənim biliyim, yazılmış məktub, idarə rəisi, etik problem, həyat eşqi , azərbaycanlı araşdırıcı, bahar təravəti, torpağı becərən əkinçi , yağış yağınca, şagird nailiyyəti, dərs oxuyan, dağdan ağır, işin ritmi, bizim qızlar, yaddaqalan kəlam, Azərbaycan torpağı, sənin gördüklərin, rəqs etmək, müharibənin sonu, əlində əsa, xalq mədəniyyəti , belində kəmər, əsərin ideyası, yanaqda xal, müstəqillik arzusu, heyvan dərisi, sevimli övlad, şəhid məzarı , iclasın geniş müzakirəsi.
Qeyd:
Cavablar: “ Söz birləşmələri ” (1)
Verilmiş təyini söz birləşmələrini növlərinə görə qruplaşdırın.
gözlərdə qığılcım, sənin üçün, prezident sərəncamı, tarixin qan yaddaşı, dövlət rəmzi, əli silahlı, tanrı mərhəməti, ağsaqqalın göstərişi, sizlərdən ən qoçağı, nəhəng heyvan, xalq məktəbləri inspektoru, mənim oxuduğum, sizin tikinti, evə kimi, elə danışıq, ürək döyüntüsü, daxil olmaq, onun yazdığı, qocanın öyüdü, çalışqan şagird , üçdə iki, qəzetin nömrəsi, insan tərbiyəsi, şagirdlərdən beşi, böyüyə hörmət, insanların çoxu, maraqlı şəhər, elmi fikir, aydan arı, qışın gəlişi, maarifçi qadınlarımız , ananın ilki, təbiəti müşahidə,səndən ötrü, mənim biliyim, yazılmış məktub, idarə rəisi, etik problem, həyat eşqi , azərbaycanlı araşdırıcı, bahar təravəti, torpağı becərən əkinçi , yağış yağınca, şagird nailiyyəti, dərs oxuyan, dağdan ağır, işin ritmi, bizim qızlar, yaddaqalan kəlam, Azərbaycan torpağı, sənin gördüklərin, rəqs etmək, müharibənin sonu, əlində əsa, xalq mədəniyyəti , belində kəmər, əsərin ideyası, yanaqda xal, müstəqillik arzusu, heyvan dərisi, sevimli övlad, şəhid məzarı , iclasın geniş müzakirəsi.
I növ təyini söz birləşməsi
|
II növ təyini söz birləşməsi
|
III növ təyini söz birləşməsi
|
Qeyri-təyini ismi birləşmələr
|
nəhəng heyvan
|
prezident sərəncamı
|
tarixin qan yaddaşı
|
gözlərdə qığılcım
|
elə danışıq
|
dövlət rəmzi
|
ağsaqqalın göstərişi
|
əli silahlı
|
çalışqan şagird
|
tanrı mərhəməti
|
sizin tikinti
|
sizlərdən ən qoçağı
|
maraqlı şəhər
|
xalq məktəbləri inspektoru
|
qocanın öyüdü
|
üçdə iki
|
elmi fikir
|
ürək döyüntüsü
|
qəzetin nömrəsi
|
şagirdlərdən beşi
|
maarifçi qadınlarımız
|
insan tərbiyəsi
|
insanların çoxu
|
böyüyə hörmət
|
yazılmış məktub
|
idarə rəisi
|
qışın gəlişi
|
aydan arı
|
etik problem
|
həyat eşqi
|
ananın ilki
|
təbiəti müşahidə
|
azərbaycanlı araşdırıcı
|
bahar təravəti
|
mənim biliyim
|
dağdan ağır
|
torpağı becərən əkinçi
|
şagird nailiyyəti
|
işin ritmi
|
əlində əsa
|
yaddaqalan kəlam
|
Azərbaycan torpağı
|
bizim qızlar
|
belində kəmər
|
sevimli övlad
|
xalq mədəniyyəti
|
müharibənin sonu
|
yanaqda xal
|
|
müstəqillik arzusu
|
əsərin ideyası
|
|
|
heyvan dərisi
|
iclasın geniş müzakirəsi
|
|
|
şəhid məzarı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qeyd: Yağış yağınca, dərs oxuyan, sənin gördüklərin , mənim oxuduğum, onun yazdığı feili birləşmələrdir. Sənin üçün, evə kimi , səndən ötrü qoşmalı sözlər, daxil olmaq, rəqs etmək tərkibi feillər olduqları üçün söz birləşmələri sayılmır.
Şagirdin soyadı və adı:_________________________________ Sinif_____
Qayda : “ Söz birləşmələri ” (2)
Verilmiş II növ təyini söz birləşmələrini asılı tərəflərinin müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənib işlənmədiyinə görə qruplaşdırın.
qız məktəbi, saray salnaməçisi, türk dili, Salahlı kəndi, fit səsi,dövlət bayrağı, Bakı şəhəri, mədəniyyət sarayı, həyat eşqi, idrak məsələləri, məktəb məzunu, sənət əsəri, həkim məsləhəti, layihə işi, metro yolu, insan zəkası, bahar təəssüratı, “Riyaziyyat” dərsliyi, qəbilə qızları, muğam festivalı, nümayəndə heyəti, insan ağlı, tanrı sevgisi, ziyafət iştirakçıları, istrahət günü, gül ətri, yarpaq rəngi, heykəltəraşlıq sənəti, Novruz bayramı, kənd həyəti, buzlaqlar diyarı, idarə binası, musiqi dünyası, memarlıq üslubu, xalq sevgisi, Nizami rayonu, qələbə sevinci, qəzet səhifəsi, ağac yarpağı, bina mərtəbəsi, şöbə rəisi.
Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilən
|
Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilməyən
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cavablar: “ Söz birləşmələri ” (2)
Verilmiş II növ təyini söz birləşmələrini asılı tərəflərinin müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənib işlənmədiyinə görə qruplaşdırın.
qız məktəbi, saray salnaməçisi, türk dili, Salahlı kəndi, fit səsi,dövlət bayrağı, Bakı şəhəri, mədəniyyət sarayı, həyat eşqi, idrak məsələləri, məktəb məzunu, sənət əsəri, həkim məsləhəti, layihə işi, metro yolu, insan zəkası, bahar təəssüratı, “Riyaziyyat” dərsliyi, qəbilə qızları, muğam festivalı, nümayəndə heyəti, insan ağlı, tanrı sevgisi, ziyafət iştirakçıları, istrahət günü, gül ətri, yarpaq rəngi, heykəltəraşlıq sənəti, Novruz bayramı, kənd həyəti, buzlaqlar diyarı, idarə binası, musiqi dünyası, memarlıq üslubu, xalq sevgisi, Nizami rayonu, qələbə sevinci, qəzet səhifəsi, ağac yarpağı, bina mərtəbəsi, şöbə rəisi.
Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilən
|
Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilməyən
|
saray salnaməçisi
|
qız məktəbi
|
dövlət bayrağı
|
türk dili
|
məktəb məzunu
|
Salahlı kəndi
|
həkim məsləhəti
|
fit səsi
|
metro yolu
|
Bakı şəhəri
|
insan zəkası
|
mədəniyyət sarayı
|
qəbilə qızları
|
həyat eşqi
|
insan ağlı
|
idrak məsələləri
|
tanrı sevgisi
|
sənət əsəri
|
gül ətri
|
layihə işi
|
yarpaq rəngi
|
bahar təəssüratı
|
kənd həyəti
|
“Riyaziyyat” dərsliyi
|
idarə binası
|
muğam festivalı
|
xalq sevgisi
|
nümayəndə heyəti,
|
qələbə sevinci
|
ziyafət iştirakçıları
|
qəzet səhifəsi
|
istrahət günü
|
ağac yarpağı
|
heykəltəraşlıq sənəti
|
bina mərtəbəsi
|
Novruz bayramı
|
şöbə rəisi
|
buzlaqlar diyarı
|
|
musiqi dünyası
|
|
memarlıq üslubu
|
|
Nizami rayonu
|
|
|
Şagirdin soyadı və adı:________________________ Sinif____
Qayda “ Söz birləşmələri ” (3)
Verilmiş söz birləşmələrini quruluşuna görə qruplaşdırın.
meyvənin ən yaxşısı, xəstə üçün narahat olmaq, sahib olmaq, Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi, mənim üçün, tapşırığı yerinə yetirmək, əcdadımızın bizə miras verdiyi, sualın cavabını bilməyəndə, bacımdan savayı, nəsihətdən nəticə çıxarmaq, həmişə tərbiyəli olmaq, müəllim kimi, bizim əhdi peymanımız, ürəklərə yol açan Füzuli, mütəmadi namaz qılmaq, mənalı həyat yolu, narazı gedərkən, savad kursunun açılması, böyüklərə hörmət etmək, xəyallara dalarkən, kənd ağsaqqalının göstərişi, əmri hazırlayası, son vaxtlar, məsələni vaxtında həll etmək, qabaqcıl olmaq, dərs oxuyan uşaq, maraqlı bir gün, qapıya qədər, uşaq tərbiyə etmək, həmişə diqqətli olmaq, mənim qədər oxumaq, əməlləri üçün peşman olmaq, mənim sevimli diyarım, şəhərdən təzəcə qayıdan, qocaya yardım etmək, təhsil almaq, ən qabaqcıl məktəbli, “Leyli və Məcnun ” əsəri, “Qız qalası” operası, xəstəni müalicə etmək.
Sadə söz birləşmələri
|
Mürəkkəb söz birləşmələri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qeyd:
Cavablar: Qayda : “ Söz birləşmələri ” (3)
Verilmiş söz birləşmələrini quruluşuna görə qruplaşdırın.
meyvənin ən yaxşısı, xəstə üçün narahat olmaq, sahib olmaq, Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi, mənim üçün, tapşırığı yerinə yetirmək, əcdadımızın bizə miras verdiyi, sualın cavabını bilməyəndə, bacımdan savayı, nəsihətdən nəticə çıxarmaq, həmişə tərbiyəli olmaq, müəllim kimi, bizim əhdi peymanımız, ürəklərə yol açan Füzuli, mütəmadi namaz qılmaq, mənalı həyat yolu, narazı gedərkən, savad kursunun açılması, böyüklərə hörmət etmək, xəyallara dalarkən, kənd ağsaqqalının göstərişi, əmri hazırlayası, son vaxtlar, məsələni vaxtında həll etmək, qabaqcıl olmaq, dərs oxuyan uşaq, maraqlı bir gün, qapıya qədər, uşaq tərbiyə etmək, həmişə diqqətli olmaq, mənim qədər oxumaq, əməlləri üçün peşman olmaq, mənim sevimli diyarım, şəhərdən təzəcə qayıdan, qocaya yardım etmək, təhsil almaq, ən qabaqcıl məktəbli, “Leyli və Məcnun ” əsəri, “Qız qalası” operası, xəstəni müalicə etmək.
Sadə söz birləşmələri
|
Mürəkkəb söz birləşmələri
|
meyvənin ən yaxşısı
|
Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi
|
həmişə tərbiyəli olmaq
|
məsələni vaxtında həll etmək
|
mütəmadi namaz qılmaq
|
əcdadımızın bizə miras verdiyi
|
narazı gedərkən
|
sualın cavabını bilməyəndə
|
böyüklərə hörmət etmək
|
nəsihətdən nəticə çıxarmaq
|
xəyallara dalarkən
|
bizim əhdi peymanımız
|
əmri hazırlayası
|
ürəklərə yol açan Füzuli
|
son vaxtlar
|
mənalı həyat yolu
|
tapşırığı yerinə yetirmək
|
savad kursunun açılması
|
maraqlı bir gün
|
kənd ağsaqqalının göstərişi
|
uşaq tərbiyə etmək
|
dərs oxuyan uşaq
|
həmişə diqqətli olmaq
|
mənim sevimli diyarım
|
mənim qədər oxumaq
|
şəhərdən təzəcə qayıdan
|
əməlləri üçün peşman olmaq
|
“Leyli və Məcnun ” əsəri
|
qocaya yardım etmək
|
“Qız qalası” operası
|
ən qabaqcıl məktəbli
|
|
xəstəni müalicə etmək
|
|
xəstə üçün narahat olmaq
|
|
|
|
Qeyd: sahib olmaq, təhsil almaq, qabaqcıl olmaq tərkibi feillər, mənim üçün, bacımdan savayı, müəllim kimi, qapıya qədər qoşmalı sözlər olduqları üçün söz birləşmələri sayılmır.
Şagirdin soyadı və adı______________________________ Sinif___________
Qayda : “Söz birləşmələri” ( 4 )
1. I növ təyini söz birləşmələrinin asılı və əsas tərəfləri nələrlə ifadə oluna bilər?
___________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. II və III növ təyini söz birləşmələrinin fərqli cəhətlərini yazın.
II növ təyini söz birləşməsindən fərqli olaraq :
__________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Hansı birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır ? Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.
___________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Mənim qaçmağım , şagirdlərin yaxşı oxuyanı tipli birləşmələr hansı söz birləmələrə aiddir. Fikrinizi əsaslandırın.
___________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Cavablar: Qayda : Söz birləşmələri ( 4 )
1. I növ təyini söz birləşmələrinin asılı və əsas tərəfləri nələrlə ifadə oluna bilər?
I növ təyini söz birləşmələrinin asılı tərəfləri sifətləşmiş isim, sifət, say, əvəzlik, bəzi zərflər və feili sifətlə ifadə oluna bilər. Əsas tərəfi , əsasən, isimdən ibarət olur. Bu birləşmələrin asılı tərəfi məsdər, feili bağlama və feilin təsriflənən formaları ilə ifadə oluna bilmir.
2. II və III növ təyini söz birləşmələrinin fərqli cəhətlərini yazın.
II növ təyini söz birləşməsindən fərqli olaraq :
a) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri arasına istənilən qədər söz daxil ola bilir:
kəndin sakini –kəndin zəhmətkeş sakini .
b) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri eyni zamanda cəmlənə bilir: şagirdlərin istəkləri.
c) III növ təyini birləşməsinin ikinci tərəfi hər üç şəxs üzrə mənsubiyyət şəkilçili ola bilir: onun baxışı, sənin fikrin, mənim bacım, sizin kitabınız,bizim nəticələrimiz, körpələrin qayğıları. Ona görə də III növ təyini söz birləşməsinin I tərəfi bütün şəxs əvəzlikləri ilə ifadə oluna bilir və II tərəfdə də həmin şəxs əvəzliklərinə uyğun mənsubiyyət şəkilçiləri gəlir.
d) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri (istisna olsa da) ayrılıqda təhlil oluna bilir.
3. Hansı birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır ? Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.
Bəzi ismi birləşmələr də var ki, onlarda asılı tərəf əsas tərəfi izah etmir. Ona görə də bu cür birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır. Bu birləşmələrin asılı tərəfi mənsubiyyət şəkilçisi, yönlük , təsirlik, yerlik, çıxışlıq hal şəkilçisi qəbul edir, əsas tərəfi isə adlarla ifadə olunur: əli silahlı, başı papaqlı, elmə vurğunluq , bacım üçün hədiyyə, Babək kimi qoçaq və s.
4. Mənim qaçmağım , şagirdlərin yaxşı oxuyanı tipli birləşmələr hansı söz birləmələrə aiddir. Fikrinizi əsaslandırın. III növ təyini söz birləşmələrinə aiddir. Çünki “mənim qaçmağım” birləşməsinin əsas tərəfi ismin xüsusiyyətlərini daşıyan məsdərlə , “şagirdlərin yaxşı oxuyanı” birləşməsinin əsas tərəfi isimləşmiş feili sifətlə ifadə olunub.
Şagirdin soyadı və adı______________________________ Sinif______
Qayda : Söz birləşmələri ( 5 )
1. Birinci növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
( Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.)
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.. İkinci növ təyini söz birləşmələrinn cümlədə sintaktk təhlil qaydası:
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Qeyri- təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
CAVABLAR : Qayda : Söz birləşmələri ( 5 )
1. Birinci növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
( Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.)
Birinci növ təyini söz birləşmələri, bir qayda olaraq , tərkib hissələrinə ayrılaraq , I tərəfi təyin, II tərəfi isə mübtəda, xəbər , tamamlıq və zərflik ola bilər.
İstisna: yeni il, orta əsrlər, bu saat, qədim dövr, yarım saat, Ana Vətən, hər gün, son vaxt, axır zaman , çox şey tipli brləşmələr bütövlükdə bir cümlə üzvü olur. Çünki bu birləşmələrin II tərəfi ayrıca işlənə bilmir.
2. İkinci növ təyini söz birləşmələrinn cümlədə sintaktk təhlil qaydası:
İkinci növ təyini söz birləşmələri istisnasız olaraq bütövlükdə bir cümlə üzvü olur.
3. Üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
Üçüncü növ təyini söz birləşmələri bütövlükdə bir cümlə üzvü olur. Lakin üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin birinci tərəfi I və II şəxs əvəzliklərinin cəmi ilə ifadə olunduqda ikinci tərəfdə mənsubiyyət şəkilçisi işlənməyə də bilər: bizim şagirdlər(imiz), Sizin kənd(iniz).Belə məqamlarda I tərəf olan bizim və sizin sözlərini təyin kimi götürmək mümkündür.
4. Qeyri- təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
Qeyri təyini söz birləşmələrinin tərəfləri bir cümlə üzvü olur.
Böyüklərə hörmət (nə?) hamının borcudur.
Qızlardan biri ( kim?) içəri daxil oldu.
Şagirdin soyadı və adı________________________________________ Sinif_________
Qayda : Söz birləşmələri ( 6 )
Verilmiş cümlələrdəki söz birləşmələrini tapıb qarşısında başlanğıc formasını , hansı ismi və ya feili birləşmə olduğunu, quruluşca növünü qeyd edin .
-
Qara saçları göz oxşayırdı. / ________________________________________________________________________________
-
Sənin üzünə gülənləri yaxşı tanı. / _______________________________________________________________________
-
-
Əhmədin yanında qalanlar həkimi gözləyirdi. /__________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Feili birləşmələr tərkiblər də adlanır. / _________________________________________________
-
Oxumaq üçün gələni geri qaytarma. / ____________________________________________________________________
-
Səliqə ilə düzülmüş əsgərlər səbirsizliklə görüşə tələsirdilər. / ____________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Arzu toyda rəqs etməyi çox xoşlayır . / __________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Dostum xaricdə təhsil almağı çoxdan planlaşdırmışdı. / __________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Bacım mənə evləri dərindən təmizləməyə kömək etdi. / __________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Tarixə nəzər saldıqca mənfur ermənilərin murdar xislətini bir daha görürük ./ ___________
_____________________________________________________________________________________________________________________
-
Şəhid olan hərbçilərimiz dərin hüznlə yad edildi. / ______________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________
-
Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq yaxşı keyfiyyətdir. / ______________________________________
________________________________________________________________________________________
-
Ehtiyatlı olmaq həmişə lazımlıdır . / ___________________________________________________
-
Əsəbdən dilə gəlməyini hamı tərəddüdlə qarşıladı. / ____________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Gəlin paltarındakı qiymətli daş-qaş kimi parıldayırdı . / ________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyinə heyran qaldıq. / _____________________________
________________________________________________________________________________________
-
Azərbaycan memarlıq nümunələri xalqımızın nəyə qadir olduğuna əyani sübutdur. / ______
_____________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Kənd camaatı su elektrik stansiyasına tərəf axışırdı . / ____________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
-
Elçin dünəndən gedəndir . / ____________________________________________________________
20. Ədəbiyyat dərsini heyranlıqla dinlədik. / _______________________________________________
CAVABLAR: Qayda : Söz birləşmələri ( 6 )
Verilmiş cümlələrdəki söz birləşmələrini tapıb qarşısında başlanğıc formasını , hansı ismi və ya feili birləşmə olduğunu, quruluşca növünü qeyd edin .
-
Qara saçları göz oxşayırdı. / Qara saç , sadə I növ təyini söz birləşməsi .
-
Sənin üzünə gülənləri yaxşı tanı. / Sənin üzünə gülən , mürəkkb feili sifət tərkibi.
-
-
Əhmədin yanında qalanlar həkimi gözləyirdi. / Əhmədin yanında qalan , mürəkkəb feli sifət tərkibi.
-
Feili birləşmələr tərkiblər də adlanır. / Feili birləşmə , sadə I növ təyini söz birləşməsi.
-
Oxumaq üçün gələni geri qaytarma. / Oxumaq üçün gələn, sadə feili sifət tərkibi .
-
Səliqə ilə düzülmüş əsgərlər səbirsizliklə görüşə tələsirdilər. / Səliqə ilə düzülmüş, sadə feili sifət tərkibi.
-
Arzu toyda rəqs etməyi çox xoşlayır . / Toyda rəqs etmək, sadə feili sifə tərkibi.
-
Dostum xaricdə təhsil almağı çoxdan planlaşdırmışdı. / Xaricdə təhsil almaq, sadə məsdər tərkibi.
-
Bacım mənə evləri dərindən təmizləməyə kömək etdi. / Evləri dərindən təmizləmək, mürəkkəb məsdər tərkibi.
-
Tarixə nəzər saldıqca mənfur ermənilərin murdar xislətini bir daha şahidi görürük./ Tarixə nəzər saldıqca, Sadə feili bağlama tərkibi. /Mənfur erməni , sadə I növ təyini söz birləşməsi. /
Erməniləin murdar xisləti Mürəkkəb III növ təyini söz birləşməsi
-
Şəhid olan hərbçilərimiz dərin hüznlə yad edildi. / Şəhid olan hərbçi , sadə I növ təyini söz birləşməsi. / Dərin hüzn, sadə I növ təyini söz birləşməsi.
-
Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq yaxşı keyfiyyətdir. / Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq, mürəkkəb məsdər tərkibi. / Yaxşı keyfiyyət , sadə I növ təyini söz birləşməsi.
-
Ehtiyatlı olmaq həmişə lazımlıdır . / Cümlədə söz birləşməsi yoxdur.
-
Əsəbdən dilə gəlməyini hamı tərəddüdlə qarşıladı. / Əsəbdən dilə gəlmək, sadə məsdər tərkibi .
-
Gəlin paltarındakı qiymətli daş-qaş kimi parıldayırdı . / Gəlin paltarı, sadə II növ təyini söz birləşməsi / Qiymətli daş-qaş, sadə I növ təyini söz birləşməsi.
-
Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyinə heyran qaldıq. / Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyi. Mürəkkəb III növ təyini söz birləşməsi.
-
Azərbaycan memarlıq nümunələri xalqımızın nəyə qadir olduğuna əyani sübutdur. / Azərbaycan memarlıq nümunələri, mürəkkəb II növ təyini söz birləşməsi. / Xalqımızın nəyə qadir olduğu, mürəkkəb feil sifət tərkibi.
-
Kənd camaatı su elektrik stansiyasına tərəf axışırdı . / Kənd camaatı , sadə II növ təyini söz birləşməsi / Su elektrik stansiyası, mürəkkəb II növ təyini söz birləşməsi.
-
Elçin dünəndən gedəndir . / Dünən gedən , sadə feili sifət tərkibi.
-
Ədəbiyyat dərsini heyranlıqla dinlədik. / Ədəbiyyat dərsi, sadə II növ təyini söz birləşməsi.
Dostları ilə paylaş: |