Söz birləşmələri



Yüklə 39,46 Kb.
tarix28.08.2018
ölçüsü39,46 Kb.
#65018



Şagirdin soyadı və adı:_________________________________ Sinif_____

Qayda : “ Söz birləşmələri ” (1)

Verilmiş təyini söz birləşmələrini növlərinə görə qruplaşdırın.

gözlərdə qığılcım, sənin üçün, prezident sərəncamı, tarixin qan yaddaşı, dövlət rəmzi, əli silahlı, tanrı mərhəməti, ağsaqqalın göstərişi, sizlərdən ən qoçağı, nəhəng heyvan, xalq məktəbləri inspektoru, mənim oxuduğum, sizin tikinti, evə kimi, elə danışıq, ürək döyüntüsü, daxil olmaq, onun yazdığı, qocanın öyüdü, çalışqan şagird , üçdə iki, qəzetin nömrəsi, insan tərbiyəsi, şagirdlərdən beşi, böyüyə hörmət, insanların çoxu, maraqlı şəhər, elmi fikir, aydan arı, qışın gəlişi, maarifçi qadınlarımız , ananın ilki, təbiəti müşahidə,səndən ötrü, mənim biliyim, yazılmış məktub, idarə rəisi, etik problem, həyat eşqi , azərbaycanlı araşdırıcı, bahar təravəti, torpağı becərən əkinçi , yağış yağınca, şagird nailiyyəti, dərs oxuyan, dağdan ağır, işin ritmi, bizim qızlar, yaddaqalan kəlam, Azərbaycan torpağı, sənin gördüklərin, rəqs etmək, müharibənin sonu, əlində əsa, xalq mədəniyyəti , belində kəmər, əsərin ideyası, yanaqda xal, müstəqillik arzusu, heyvan dərisi, sevimli övlad, şəhid məzarı , iclasın geniş müzakirəsi.

I növ təyini söz birləşməsi

II növ təyini söz birləşməsi

III növ təyini söz birləşməsi

Qeyri-təyini ismi birləşmələr






















































































































































































































Qeyd:

Cavablar: “ Söz birləşmələri ” (1)

Verilmiş təyini söz birləşmələrini növlərinə görə qruplaşdırın.

gözlərdə qığılcım, sənin üçün, prezident sərəncamı, tarixin qan yaddaşı, dövlət rəmzi, əli silahlı, tanrı mərhəməti, ağsaqqalın göstərişi, sizlərdən ən qoçağı, nəhəng heyvan, xalq məktəbləri inspektoru, mənim oxuduğum, sizin tikinti, evə kimi, elə danışıq, ürək döyüntüsü, daxil olmaq, onun yazdığı, qocanın öyüdü, çalışqan şagird , üçdə iki, qəzetin nömrəsi, insan tərbiyəsi, şagirdlərdən beşi, böyüyə hörmət, insanların çoxu, maraqlı şəhər, elmi fikir, aydan arı, qışın gəlişi, maarifçi qadınlarımız , ananın ilki, təbiəti müşahidə,səndən ötrü, mənim biliyim, yazılmış məktub, idarə rəisi, etik problem, həyat eşqi , azərbaycanlı araşdırıcı, bahar təravəti, torpağı becərən əkinçi , yağış yağınca, şagird nailiyyəti, dərs oxuyan, dağdan ağır, işin ritmi, bizim qızlar, yaddaqalan kəlam, Azərbaycan torpağı, sənin gördüklərin, rəqs etmək, müharibənin sonu, əlində əsa, xalq mədəniyyəti , belində kəmər, əsərin ideyası, yanaqda xal, müstəqillik arzusu, heyvan dərisi, sevimli övlad, şəhid məzarı , iclasın geniş müzakirəsi.

I növ təyini söz birləşməsi

II növ təyini söz birləşməsi

III növ təyini söz birləşməsi

Qeyri-təyini ismi birləşmələr

nəhəng heyvan

prezident sərəncamı

tarixin qan yaddaşı

gözlərdə qığılcım

elə danışıq

dövlət rəmzi

ağsaqqalın göstərişi

əli silahlı

çalışqan şagird

tanrı mərhəməti

sizin tikinti

sizlərdən ən qoçağı

maraqlı şəhər

xalq məktəbləri inspektoru

qocanın öyüdü

üçdə iki

elmi fikir

ürək döyüntüsü

qəzetin nömrəsi

şagirdlərdən beşi

maarifçi qadınlarımız

insan tərbiyəsi

insanların çoxu

böyüyə hörmət

yazılmış məktub

idarə rəisi

qışın gəlişi

aydan arı

etik problem

həyat eşqi

ananın ilki

təbiəti müşahidə

azərbaycanlı araşdırıcı

bahar təravəti

mənim biliyim

dağdan ağır

torpağı becərən əkinçi

şagird nailiyyəti

işin ritmi

əlində əsa

yaddaqalan kəlam

Azərbaycan torpağı

bizim qızlar

belində kəmər

sevimli övlad

xalq mədəniyyəti

müharibənin sonu

yanaqda xal




müstəqillik arzusu

əsərin ideyası







heyvan dərisi

iclasın geniş müzakirəsi







şəhid məzarı











































Qeyd: Yağış yağınca, dərs oxuyan, sənin gördüklərin , mənim oxuduğum, onun yazdığı feili birləşmələrdir. Sənin üçün, evə kimi , səndən ötrü qoşmalı sözlər, daxil olmaq, rəqs etmək tərkibi feillər olduqları üçün söz birləşmələri sayılmır.

Şagirdin soyadı və adı:_________________________________ Sinif_____

Qayda : “ Söz birləşmələri ” (2)

Verilmiş II növ təyini söz birləşmələrini asılı tərəflərinin müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənib işlənmədiyinə görə qruplaşdırın.

qız məktəbi, saray salnaməçisi, türk dili, Salahlı kəndi, fit səsi,dövlət bayrağı, Bakı şəhəri, mədəniyyət sarayı, həyat eşqi, idrak məsələləri, məktəb məzunu, sənət əsəri, həkim məsləhəti, layihə işi, metro yolu, insan zəkası, bahar təəssüratı, “Riyaziyyat” dərsliyi, qəbilə qızları, muğam festivalı, nümayəndə heyəti, insan ağlı, tanrı sevgisi, ziyafət iştirakçıları, istrahət günü, gül ətri, yarpaq rəngi, heykəltəraşlıq sənəti, Novruz bayramı, kənd həyəti, buzlaqlar diyarı, idarə binası, musiqi dünyası, memarlıq üslubu, xalq sevgisi, Nizami rayonu, qələbə sevinci, qəzet səhifəsi, ağac yarpağı, bina mərtəbəsi, şöbə rəisi.

Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilən

Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilməyən




























































































Cavablar: “ Söz birləşmələri ” (2)

Verilmiş II növ təyini söz birləşmələrini asılı tərəflərinin müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənib işlənmədiyinə görə qruplaşdırın.

qız məktəbi, saray salnaməçisi, türk dili, Salahlı kəndi, fit səsi,dövlət bayrağı, Bakı şəhəri, mədəniyyət sarayı, həyat eşqi, idrak məsələləri, məktəb məzunu, sənət əsəri, həkim məsləhəti, layihə işi, metro yolu, insan zəkası, bahar təəssüratı, “Riyaziyyat” dərsliyi, qəbilə qızları, muğam festivalı, nümayəndə heyəti, insan ağlı, tanrı sevgisi, ziyafət iştirakçıları, istrahət günü, gül ətri, yarpaq rəngi, heykəltəraşlıq sənəti, Novruz bayramı, kənd həyəti, buzlaqlar diyarı, idarə binası, musiqi dünyası, memarlıq üslubu, xalq sevgisi, Nizami rayonu, qələbə sevinci, qəzet səhifəsi, ağac yarpağı, bina mərtəbəsi, şöbə rəisi.

Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilən

Asılı tərəfi müəyyənlik bildirən yiyəlik halda işlənə bilməyən

saray salnaməçisi

qız məktəbi

dövlət bayrağı

türk dili

məktəb məzunu

Salahlı kəndi

həkim məsləhəti

fit səsi

metro yolu

Bakı şəhəri

insan zəkası

mədəniyyət sarayı

qəbilə qızları

həyat eşqi

insan ağlı

idrak məsələləri

tanrı sevgisi

sənət əsəri

gül ətri

layihə işi

yarpaq rəngi

bahar təəssüratı

kənd həyəti

Riyaziyyat” dərsliyi

idarə binası

muğam festivalı

xalq sevgisi

nümayəndə heyəti,

qələbə sevinci

ziyafət iştirakçıları

qəzet səhifəsi

istrahət günü

ağac yarpağı

heykəltəraşlıq sənəti

bina mərtəbəsi

Novruz bayramı

şöbə rəisi

buzlaqlar diyarı




musiqi dünyası




memarlıq üslubu




Nizami rayonu







Şagirdin soyadı və adı:________________________ Sinif____
Qayda “ Söz birləşmələri ” (3)
Verilmiş söz birləşmələrini quruluşuna görə qruplaşdırın.

meyvənin ən yaxşısı, xəstə üçün narahat olmaq, sahib olmaq, Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi, mənim üçün, tapşırığı yerinə yetirmək, əcdadımızın bizə miras verdiyi, sualın cavabını bilməyəndə, bacımdan savayı, nəsihətdən nəticə çıxarmaq, həmişə tərbiyəli olmaq, müəllim kimi, bizim əhdi peymanımız, ürəklərə yol açan Füzuli, mütəmadi namaz qılmaq, mənalı həyat yolu, narazı gedərkən, savad kursunun açılması, böyüklərə hörmət etmək, xəyallara dalarkən, kənd ağsaqqalının göstərişi, əmri hazırlayası, son vaxtlar, məsələni vaxtında həll etmək, qabaqcıl olmaq, dərs oxuyan uşaq, maraqlı bir gün, qapıya qədər, uşaq tərbiyə etmək, həmişə diqqətli olmaq, mənim qədər oxumaq, əməlləri üçün peşman olmaq, mənim sevimli diyarım, şəhərdən təzəcə qayıdan, qocaya yardım etmək, təhsil almaq, ən qabaqcıl məktəbli, “Leyli və Məcnun ” əsəri, “Qız qalası” operası, xəstəni müalicə etmək.

Sadə söz birləşmələri

Mürəkkəb söz birləşmələri



























































































Qeyd:

Cavablar: Qayda : “ Söz birləşmələri ” (3)

Verilmiş söz birləşmələrini quruluşuna görə qruplaşdırın.
meyvənin ən yaxşısı, xəstə üçün narahat olmaq, sahib olmaq, Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi, mənim üçün, tapşırığı yerinə yetirmək, əcdadımızın bizə miras verdiyi, sualın cavabını bilməyəndə, bacımdan savayı, nəsihətdən nəticə çıxarmaq, həmişə tərbiyəli olmaq, müəllim kimi, bizim əhdi peymanımız, ürəklərə yol açan Füzuli, mütəmadi namaz qılmaq, mənalı həyat yolu, narazı gedərkən, savad kursunun açılması, böyüklərə hörmət etmək, xəyallara dalarkən, kənd ağsaqqalının göstərişi, əmri hazırlayası, son vaxtlar, məsələni vaxtında həll etmək, qabaqcıl olmaq, dərs oxuyan uşaq, maraqlı bir gün, qapıya qədər, uşaq tərbiyə etmək, həmişə diqqətli olmaq, mənim qədər oxumaq, əməlləri üçün peşman olmaq, mənim sevimli diyarım, şəhərdən təzəcə qayıdan, qocaya yardım etmək, təhsil almaq, ən qabaqcıl məktəbli, “Leyli və Məcnun ” əsəri, “Qız qalası” operası, xəstəni müalicə etmək.


Sadə söz birləşmələri

Mürəkkəb söz birləşmələri

meyvənin ən yaxşısı

Qazax qəzasının tanınmış xeyriyyəçisi

həmişə tərbiyəli olmaq

məsələni vaxtında həll etmək

mütəmadi namaz qılmaq

əcdadımızın bizə miras verdiyi

narazı gedərkən

sualın cavabını bilməyəndə

böyüklərə hörmət etmək

nəsihətdən nəticə çıxarmaq

xəyallara dalarkən

bizim əhdi peymanımız

əmri hazırlayası

ürəklərə yol açan Füzuli

son vaxtlar

mənalı həyat yolu

tapşırığı yerinə yetirmək

savad kursunun açılması

maraqlı bir gün

kənd ağsaqqalının göstərişi

uşaq tərbiyə etmək

dərs oxuyan uşaq

həmişə diqqətli olmaq

mənim sevimli diyarım

mənim qədər oxumaq

şəhərdən təzəcə qayıdan

əməlləri üçün peşman olmaq

Leyli və Məcnun ” əsəri

qocaya yardım etmək

Qız qalası” operası

ən qabaqcıl məktəbli




xəstəni müalicə etmək




xəstə üçün narahat olmaq












Qeyd: sahib olmaq, təhsil almaq, qabaqcıl olmaq tərkibi feillər, mənim üçün, bacımdan savayı, müəllim kimi, qapıya qədər qoşmalı sözlər olduqları üçün söz birləşmələri sayılmır.
Şagirdin soyadı və adı______________________________ Sinif___________

Qayda : Söz birləşmələri” ( 4 )

1. I növ təyini söz birləşmələrinin asılı və əsas tərəfləri nələrlə ifadə oluna bilər?

___________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. II və III növ təyini söz birləşmələrinin fərqli cəhətlərini yazın.

II növ təyini söz birləşməsindən fərqli olaraq :

__________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Hansı birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır ? Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.

___________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Mənim qaçmağım , şagirdlərin yaxşı oxuyanı tipli birləşmələr hansı söz birləmələrə aiddir. Fikrinizi əsaslandırın.

___________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Cavablar: Qayda : Söz birləşmələri ( 4 )

1. I növ təyini söz birləşmələrinin asılı və əsas tərəfləri nələrlə ifadə oluna bilər?

I növ təyini söz birləşmələrinin asılı tərəfləri sifətləşmiş isim, sifət, say, əvəzlik, bəzi zərflər və feili sifətlə ifadə oluna bilər. Əsas tərəfi , əsasən, isimdən ibarət olur. Bu birləşmələrin asılı tərəfi məsdər, feili bağlama və feilin təsriflənən formaları ilə ifadə oluna bilmir.

2. II və III növ təyini söz birləşmələrinin fərqli cəhətlərini yazın.

II növ təyini söz birləşməsindən fərqli olaraq :

a) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri arasına istənilən qədər söz daxil ola bilir:

kəndin sakini –kəndin zəhmətkeş sakini .

b) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri eyni zamanda cəmlənə bilir: şagirdlərin istəkləri.

c) III növ təyini birləşməsinin ikinci tərəfi hər üç şəxs üzrə mənsubiyyət şəkilçili ola bilir: onun baxışı, sənin fikrin, mənim bacım, sizin kitabınız,bizim nəticələrimiz, körpələrin qayğıları. Ona görə də III növ təyini söz birləşməsinin I tərəfi bütün şəxs əvəzlikləri ilə ifadə oluna bilir və II tərəfdə də həmin şəxs əvəzliklərinə uyğun mənsubiyyət şəkilçiləri gəlir.

d) III növ təyini birləşməsinin tərəfləri (istisna olsa da) ayrılıqda təhlil oluna bilir.
3. Hansı birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır ? Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.

Bəzi ismi birləşmələr də var ki, onlarda asılı tərəf əsas tərəfi izah etmir. Ona görə də bu cür birləşmələr qeyri təyini birləşmələr adlanır. Bu birləşmələrin asılı tərəfi mənsubiyyət şəkilçisi, yönlük , təsirlik, yerlik, çıxışlıq hal şəkilçisi qəbul edir, əsas tərəfi isə adlarla ifadə olunur: əli silahlı, başı papaqlı, elmə vurğunluq , bacım üçün hədiyyə, Babək kimi qoçaq və s.
4. Mənim qaçmağım , şagirdlərin yaxşı oxuyanı tipli birləşmələr hansı söz birləmələrə aiddir. Fikrinizi əsaslandırın. III növ təyini söz birləşmələrinə aiddir. Çünki “mənim qaçmağım” birləşməsinin əsas tərəfi ismin xüsusiyyətlərini daşıyan məsdərlə , “şagirdlərin yaxşı oxuyanı” birləşməsinin əsas tərəfi isimləşmiş feili sifətlə ifadə olunub.

Şagirdin soyadı və adı______________________________ Sinif______

Qayda : Söz birləşmələri ( 5 )

1. Birinci növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:

( Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.)

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2.. İkinci növ təyini söz birləşmələrinn cümlədə sintaktk təhlil qaydası:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Qeyri- təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

CAVABLAR : Qayda : Söz birləşmələri ( 5 )

1. Birinci növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:

( Fikrinizi nümunələrlə əsaslandırın.)

Birinci növ təyini söz birləşmələri, bir qayda olaraq , tərkib hissələrinə ayrılaraq , I tərəfi təyin, II tərəfi isə mübtəda, xəbər , tamamlıq və zərflik ola bilər.



İstisna: yeni il, orta əsrlər, bu saat, qədim dövr, yarım saat, Ana Vətən, hər gün, son vaxt, axır zaman , çox şey tipli brləşmələr bütövlükdə bir cümlə üzvü olur. Çünki bu birləşmələrin II tərəfi ayrıca işlənə bilmir.

2. İkinci növ təyini söz birləşmələrinn cümlədə sintaktk təhlil qaydası:

İkinci növ təyini söz birləşmələri istisnasız olaraq bütövlükdə bir cümlə üzvü olur.



3. Üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
Üçüncü növ təyini söz birləşmələri bütövlükdə bir cümlə üzvü olur. Lakin üçüncü növ təyini söz birləşmələrinin birinci tərəfi I və II şəxs əvəzliklərinin cəmi ilə ifadə olunduqda ikinci tərəfdə mənsubiyyət şəkilçisi işlənməyə də bilər: bizim şagirdlər(imiz), Sizin kənd(iniz).Belə məqamlarda I tərəf olan bizim və sizin sözlərini təyin kimi götürmək mümkündür.

4. Qeyri- təyini söz birləşmələrinin cümlədə sintaktik təhlil qaydası:
Qeyri təyini söz birləşmələrinin tərəfləri bir cümlə üzvü olur.

Böyüklərə hörmət (nə?) hamının borcudur.

Qızlardan biri ( kim?) içəri daxil oldu.



Şagirdin soyadı və adı________________________________________ Sinif_________

Qayda : Söz birləşmələri ( 6 )
Verilmiş cümlələrdəki söz birləşmələrini tapıb qarşısında başlanğıc formasını , hansı ismi və ya feili birləşmə olduğunu, quruluşca növünü qeyd edin .


  1. Qara saçları göz oxşayırdı. / ________________________________________________________________________________




  1. Sənin üzünə gülənləri yaxşı tanı. / _______________________________________________________________________



  1. Əhmədin yanında qalanlar həkimi gözləyirdi. /__________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Feili birləşmələr tərkiblər də adlanır. / _________________________________________________




  1. Oxumaq üçün gələni geri qaytarma. / ____________________________________________________________________




  1. Səliqə ilə düzülmüş əsgərlər səbirsizliklə görüşə tələsirdilər. / ____________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Arzu toyda rəqs etməyi çox xoşlayır . / __________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Dostum xaricdə təhsil almağı çoxdan planlaşdırmışdı. / __________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Bacım mənə evləri dərindən təmizləməyə kömək etdi. / __________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Tarixə nəzər saldıqca mənfur ermənilərin murdar xislətini bir daha görürük ./ ___________

_____________________________________________________________________________________________________________________


  1. Şəhid olan hərbçilərimiz dərin hüznlə yad edildi. / ______________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________


  1. Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq yaxşı keyfiyyətdir. / ______________________________________

________________________________________________________________________________________

  1. Ehtiyatlı olmaq həmişə lazımlıdır . / ___________________________________________________

  2. Əsəbdən dilə gəlməyini hamı tərəddüdlə qarşıladı. / ____________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Gəlin paltarındakı qiymətli daş-qaş kimi parıldayırdı . / ________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyinə heyran qaldıq. / _____________________________

________________________________________________________________________________________

  1. Azərbaycan memarlıq nümunələri xalqımızın nəyə qadir olduğuna əyani sübutdur. / ______

_____________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________


  1. Kənd camaatı su elektrik stansiyasına tərəf axışırdı . / ____________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________

  1. Elçin dünəndən gedəndir . / ____________________________________________________________

20. Ədəbiyyat dərsini heyranlıqla dinlədik. / _______________________________________________

CAVABLAR: Qayda : Söz birləşmələri ( 6 )
Verilmiş cümlələrdəki söz birləşmələrini tapıb qarşısında başlanğıc formasını , hansı ismi və ya feili birləşmə olduğunu, quruluşca növünü qeyd edin .


  1. Qara saçları göz oxşayırdı. / Qara saç , sadə I növ təyini söz birləşməsi .




  1. Sənin üzünə gülənləri yaxşı tanı. / Sənin üzünə gülən , mürəkkb feili sifət tərkibi.



  1. Əhmədin yanında qalanlar həkimi gözləyirdi. / Əhmədin yanında qalan , mürəkkəb feli sifət tərkibi.




  1. Feili birləşmələr tərkiblər də adlanır. / Feili birləşmə , sadə I növ təyini söz birləşməsi.




  1. Oxumaq üçün gələni geri qaytarma. / Oxumaq üçün gələn, sadə feili sifət tərkibi .




  1. Səliqə ilə düzülmüş əsgərlər səbirsizliklə görüşə tələsirdilər. / Səliqə ilə düzülmüş, sadə feili sifət tərkibi.




  1. Arzu toyda rəqs etməyi çox xoşlayır . / Toyda rəqs etmək, sadə feili sifə tərkibi.




  1. Dostum xaricdə təhsil almağı çoxdan planlaşdırmışdı. / Xaricdə təhsil almaq, sadə məsdər tərkibi.




  1. Bacım mənə evləri dərindən təmizləməyə kömək etdi. / Evləri dərindən təmizləmək, mürəkkəb məsdər tərkibi.




  1. Tarixə nəzər saldıqca mənfur ermənilərin murdar xislətini bir daha şahidi görürük./ Tarixə nəzər saldıqca, Sadə feili bağlama tərkibi. /Mənfur erməni , sadə I növ təyini söz birləşməsi. /

Erməniləin murdar xisləti Mürəkkəb III növ təyini söz birləşməsi


  1. Şəhid olan hərbçilərimiz dərin hüznlə yad edildi. / Şəhid olan hərbçi , sadə I növ təyini söz birləşməsi. / Dərin hüzn, sadə I növ təyini söz birləşməsi.


  1. Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq yaxşı keyfiyyətdir. / Diqqəti cəlb etməyi bacarmaq, mürəkkəb məsdər tərkibi. / Yaxşı keyfiyyət , sadə I növ təyini söz birləşməsi.



  1. Ehtiyatlı olmaq həmişə lazımlıdır . / Cümlədə söz birləşməsi yoxdur.

  2. Əsəbdən dilə gəlməyini hamı tərəddüdlə qarşıladı. / Əsəbdən dilə gəlmək, sadə məsdər tərkibi .




  1. Gəlin paltarındakı qiymətli daş-qaş kimi parıldayırdı . / Gəlin paltarı, sadə II növ təyini söz birləşməsi / Qiymətli daş-qaş, sadə I növ təyini söz birləşməsi.




  1. Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyinə heyran qaldıq. / Arazın üstündəki körpünün möhtəşəmliyi. Mürəkkəb III növ təyini söz birləşməsi.

  2. Azərbaycan memarlıq nümunələri xalqımızın nəyə qadir olduğuna əyani sübutdur. / Azərbaycan memarlıq nümunələri, mürəkkəb II növ təyini söz birləşməsi. / Xalqımızın nəyə qadir olduğu, mürəkkəb feil sifət tərkibi.




  1. Kənd camaatı su elektrik stansiyasına tərəf axışırdı . / Kənd camaatı , sadə II növ təyini söz birləşməsi / Su elektrik stansiyası, mürəkkəb II növ təyini söz birləşməsi.

  2. Elçin dünəndən gedəndir . / Dünən gedən , sadə feili sifət tərkibi.

  3. Ədəbiyyat dərsini heyranlıqla dinlədik. / Ədəbiyyat dərsi, sadə II növ təyini söz birləşməsi.



Yüklə 39,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə