Spinoza Cele lekcji

Spinoza

1. Cele lekcji

   1. Wiadomości

Zapoznanie uczniów z życiem, twórczością, poglądami w dziedzinie filozofii Benedykta Spinozy. Omówienie jego poprzedników (metafizyka panteistyczna Plotyna, Eriugeny, kartezjańska teoria poznania i mechanistyczne poglądy nowożytnego przyrodoznawstwa, poglądy Hobbesa, metafizyka panteistyczna jako oś jago poglądów). Omówienie jego poglądów związanych z przezwyciężeniem dualizmu kartezjańskiego (panteizm, jako przezwyciężenie dualizmu Boga i świata – jedynie istniejącą substancją w świecie jest Bóg, substancja i Bóg to dwie nazwy tej samej rzeczy, świat może istnieć tylko w Bogu). Przedstawienie metody jaką zastosował Spinoza aby przezwyciężyć dualizm świata idealnego i realnego, wolności i mechanizmu (determinizm – własności świata wywodzą się z natury Boga, wszystko co dzieje się w świecie jest konieczne, nie ma więc przypadku ani wolności). Omówienie teorii paralelizmu (jako teorii przezwyciężenia dualizmu duszy i ciała) i etyki (dzięki której miał zostać przezwyciężony dualizm moralności i natury).

2. Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. 
   Przedstawić ramy czasowe omawianych zagadnień.
   
2. 
   Krótko omówić życie i twórczość Benedykta Spinozy.
   
3. 
   Krótko omówić jego poprzedników.
   
4. 
   Przedstawić jego próbę przezwyciężenia dualizmu Boga i świata (panteizm).
   
5. 
   Omówić teorię determinizmu Spinozy, jako przezwyciężenie dualizmu świata idealnego i realnego, wolności i mechanizmu.
   
6. 
   Przedstawić teorię paralelizmu jako teorii przezwyciężenia dualizmu duszy i ciała.
   
7. 
   Omówić teorię etyki Spinozy, dzięki której miał zostać przezwyciężony dualizm moralności i natury.
   

2. Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu.

3. Środki dydaktyczne

   1. 
      W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2003.
      
   2. 
      A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
      
   3. 
      Karta pracy ucznia.
      

4. Przebieg lekcji

   1. Faza przygotowawcza

      1. 
         Sprawdzenie obecności.
         
      2. 
         Sprawdzenie zadania domowego.
         
      3. 
         Metodą pogadanki przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem poprzedniej lekcji.
         

(10 min.)

2. Faza realizacyjna

1. 
   Metodą opisu omówienie przez nauczyciela życia i twórczości Benedykta Spinozy (1632 – 1677, nauki pobierał w szkole żydowskiej, studiował dzieła scholastyki chrześcijańskiej oraz rozkwitające wówczas nauki przyrodnicze, całe swoje życie poświęcił zdobywaniu wiedzy).
   
2. 
   Metodą opisu przedstawienie uczniom poprzedników Benedykta Spinozy (metafizyka panteistyczna Plotyna, Eriugeny, kartezjańska teoria poznania i mechanistyczne poglądy nowożytnego przyrodoznawstwa, poglądy Hobbesa, metafizyka panteistyczna jako oś jago poglądów).
   
3. 
   Metodą opisu przedstawienie uczniom jego teorii mającej za zadanie przezwyciężyć dualizm Boga i świata – panteizmu (jedynie istniejącą substancją w świecie jest Bóg, substancja i Bóg to dwie nazwy tej samej rzeczy, świat może istnieć tylko w Bogu, świat rzeczy i myśli nie są samoistne lecz są objawami tego, co samoistne, tj. Boga).
   
4. 
   Metodą opisu omówienie teorii Spinozy, która miała przezwyciężyć dualizm świata idealnego i realnego, wolności i mechanizmu – determinizmu (własności świata wywodzą się z natury Boga, wszystko co dzieje się w świecie jest konieczne, nie ma więc przypadku ani wolności).
   
5. 
   Metodą opisu omówienie przez nauczyciela teorii paralelizmu, jako teorii mającej za zadanie przezwyciężyć dualizmu duszy i ciała (dusza i ciało nie mogą na siebie oddziaływać, a jeśli są w zgodzie to tylko dlatego, że są objawami tej samej substancji).
   
6. 
   Metodą opisu przedstawienie racjonalistycznej i mistycznej etyki, teorii Spinozy, która miała przezwyciężyć dualizm moralności i natury (wszelkie czyny i afekty ludzkie są tak są wytworem konieczności jak i wszystko inne i one również nie są wolne).
   

(25 min.)

3. Faza podsumowująca

Metodą pogadanki usystematyzowanie wiadomości zdobytych na lekcji.
(10 min.)

5. Bibliografia

1. 
   W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2003.
   
2. 
   A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
   

1. Załączniki

   1. Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Spinoza.