544
QIŞ GECƏSİ
Bütün yer üzündə
Hər bir tərəfdə
Külək sovururdu
Qarı bu axşam
Masanın üstündə bir şam yanırdı
Yanırdı bir şam.
Yay vaxtı mığmığalar alova uçan təkin
Qarlar uçub gəlirdi üstünə pəncərənin.
Çovğun şüşənin üstə
Bəzək vururdu müdam
Amma bir şam yanırdı,
Amma yanırdı bir şam.
Şölələnən tavanda
Kölgələr dolaşırdı.
Qollar çarpazlaşırdı,
Qıçlar çarpazlaşırdı
Tale çarpazlaşırdı
Çəkmələr də düşürdü
Taqqatan yerə
Elə bu zaman
Çıraqdan da mum idi
Göz yaşı kimi
Paltara daman.
Yox olurdu hər şey
Bu ağ zülmətdə
Bu çal zülmətdə
Bu qarlı axşam
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
545
Otağın küncündən düz şama sarı
Vururdu külək
Ehtiras odu
Xaç tək gərirdi
İki qanadın
Sanki bir mələk.
Bütün fevral da
Çovğunlu keçdi
Amma elə hey
Hər qarlı axşam
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
1946
Yaxşı deyil məşhur olmaq, tanınmaq
Yüksəklərə bu qaldırmır adamı
Nə lazımdır arxiv yığmaq, toplamaq
Matah bilib hər bir cızma-qaranı.
Yaratmaqda məqsəd — fədakarlıqdır
Haray-həşir deyil, deyil şöhrət də.
Ayıbdır heç nəyə qadir olmadan
Hey adın çəkilə sözdə, söhbətdə.
Özündən müştəbeh yaşamaq olmaz
Ayrı cür dolanıb durasan gərək.
Elə cür ki, səni məkan bəyənsin,
Elə ki, səsləsin səni gələcək.
Yazısız boş yeri kağızda deyil
Taledə, ömürdə saxlamaq olar
Ömrün fəsilləri, parçalarıyla
Bir gün bu boş yerlər yazılar, dolar.
Atıb gizli-gizli addımlarını
Mübhəmliyə qərq olasan sən gərək
546
Göz-gözü görməyən dumanda bəzən
Hər tərəf gizlənib birdən itən tək.
Canlı izlərinlə bir-bir gedərək
Özgələr keçəcək çənin yolundan
Amma qələbəni məğlubiyyətdən
Ayırmamalısan özün heç zaman.
Gərək sifətini dəyişməyəsən
Bircə dilim belə, heç vaxt, heç səfər
Ancaq diri qalmaq, ancaq — yaşamaq,
Ancaq diri qalmaq ta sona qədər.
1956
OSİP MANDELŞTAM
(1891-1938, rus şairi)
Şəhərimə döndüm bəlkə son kərə
Hər vəzi, damarı, uşaq səsiylə
Gözümün yaşı tək tanış şəhərə.
Leninqrada döndün tez tələs, iç sən
Gecə fənərinin çaylarda üzən
Balıq yağı təkin sarı işığın.
Dekabr gününü tez tanı barı
Müdhiş qara rəngə qarışıb sarı.
Ölmək istəmirəm Peterburq belə
Telefon nömrələrin məndədir hələ
Hələ ünvanların yaddaşımdadır
Ölüb itənlərin səsin andırır.
Zülmət pilləkəndə yaşayıram mən
Gicgahıma vurur qoparılmış zəng.
Hər gecə, hər gecə səhərə qədər
547
Qapı zəncirini qandal tək tutub
"Əziz qonaqları" gözləyəcəyəm
Ta mənm qapım da döyülənəcən.
Dekabr 1930
MARİNA SVETAYEVA
(1892-1941, rus şairəsi)
Yaxşı ki, dərdimdən dəli deyilsiniz siz
Yaxşı ki, dərdinizdən dəli deyiləm mən də
Ayaqlarımız altda torpaq heç vaxt qaçmayır
Qürub çağı qəflətən hardasa görüşəndə
Sizinlə oluram ərköyün, şıltaq
Sözlə oynamaqdan qorxmuram heç vaxt
Əlim əlinizə toxunan zaman
Titrəyib əsmirəm heç həyəcandan
Özünüz bilmədən məni sevirsiz
Yoxsa belə rahat yata bilərdim?
Aylı gecələrdə gəzmədiyimiz
Anlar, saatlarçün — sizə təşəkkür
Günəşin altında birgə deyilik
Buna da təşəkkür, buna da şükur.
Bir daha sağ olun, neyləyək, nə qəm
Əfsus ki, mənimçün dəli deyilsiz
Əfsus ki, sizinçün dəli deyiləm.
3 may 1915
VLADİMİR MAYAKOVSKİ
(1893-1930, rus şairi)
LİLİÇKAYA
(məktub yerinə)
Tütün, papiros tüstusü
Havanı yeyib, udub
548
Şair Kruçenıx yazan
Gəhənnəm — bu otaqdı.
Yadına sal — burada,
Bu pəncərə ardında
Əlini dəli kimi
Oxşadığım o vaxtı.
İndi oturmusan
Ürəyin — dəmir
Sabah bəlkə hələ
Məni qovdun da.
Qaranlıq dəhlizdə düşə bilmədi
Paltomun qoluna
Bəlkə qolum da
Gedərəm, küçəyə atıb cismimi,
Doğranar həsrətdən qəlbim, baxışım…
Bu nəyə lazım ki…
Ondansa indi
Sakitcə ayrılaq
Əzizim, yaxşım.
Onsuz da bu eşqin
Ağır bir yükdür
Boynumdan asılıb, hara getsəm də.
Qoy bu son fəryadla,
Son hıçqırıqla
Şikayət eləyim özünə səndən.
Öküzü ölüncə işlətsən əgər
Gedib su yanında
Uzanar, qalar
Dəniz yoxdu mənə
Eşqindən qeyri
Eşqin dinclik verməz
Ha yalvar, yaxar.
Dincəlmək istəsə
Yorulmuş bir fil
Şahanə uzanar
qızmar qumlarda
Dostları ilə paylaş: |