22
baxır.
Həkim Əlinin qolundan tutub həyətə düşür. Kamil onların dalınca
gəlib söhbətlərini dinləyir.
Həkim:
—Halı ağırdır, səndən nə gizlədim. Yaza çətin çıxa. Mən dərman-
zad verərəm, nə lazımdır eləyəcəm. Amma… (başını bulayır,
köksünü ötürür) yazıq kişi əməyinin bəhrəsini görə bilmədi.
Ağaclara bu qədər qulluq elədi, üzdü özünü. İndi bu tumurcuqlar
açanda ölüb gedəcək… Eh dünya, dünya.
Kamil son cümlələrə diqqət yetirir. Nə barədə isə gərgin düşünür.
Sonra babası yatan otağa gedir. Çarpayıya yanaşır. Kərim baba
çətinliklə əlini qaldırıb Kamilin başını sığallayır. Kamil pəncərəyə
yanaşır, nə isə götürür, həyətə düşür, alma ağaclarına yanaşır. O yan
bu yana baxır. Sonra əlindəki qayçı ilə alma ağacının tumurcuqlarını
kəsməyə başlayır.
Arxadan Əlinin yanaşdığını hiss etmir.
Əli:
—(təəccüblə) Neylirsən, Kamil?
Kamil diksinib sıçrayır, atasına tərəf çevrilir: — Tumurcuqları
kəsirəm.
—Niyə?
—Ki… babam ölməsin (əlinin anlamadığını görüb izah edir)
həkim əmi dedi ki, tumurcuqlar açanda babam öləcək, mən onları
kəsəcəm ki, açılmasınlar, babam ölməsin. Mən istəyirəm ki, babam
ölməsin.
Əli Kamilin başını sığallayır. Qayçını ehtiyatla ondan alır.
—Yox, ay bala, sən düz başa düşmədin.
Bax, sən bu tumurcuqları kəssən, onda baban ölər, amma
kəsməsən ölməz. Sən həkimə inanma, baban ölməyəcək. Amma, sən
də bunları kəsmə. Qoy açılsınlar. Qoy ağaclar çiçəkləsinlər. Onda
baban heç vaxt, heç, heç vaxt ölməz. Başa düşdün?
—Hə.
—Ay sağ ol. Gəl gedək eyvana qalxaq.
Kamili qucağına alır, öpür. Nərdivanla ikinci mərtəbədəki yeni
eyvana qalxırlar. Əli dənizi göstərir.
—Ora bax, dənizi görürsən?
Kamil və Əli dənizə tərəf baxırlar.
Uzaq üfüqdən dəniz get-gedə yaxınlaşır, bütün ekranı tutur.
23
Dənizin fonunda ekran da yazı görünür.
Dəniz boyu
Açıq dənizin hududsuzluğu.
Yay günü. "Torpaq boyuUndakı hadisələrdən bir il keçib.
Açıq dənizdə böyük balıqçı qayığı. Qayıqda torlar, duz torbası,
balıqlarla dolu qutular.
Qayıqda dörd balıqçı var. Onlardan biri Əlidir. Əli tordan böyük
ağ balıq çıxarır. Üç cüt avar suları yarır.
Çılpaq adamsız sahil. Qumlar. Böyük qayalar. Sahildə kiçik bir
fiqur. Bu, Kamildir. Kamil üfüqə tərəf baxır. Qayığı gözləyir.
Qayıq sahilə yaxınlaşır.
Kamil (sahildən qışqırır): Dədə, ay dədə. Murad dayımgil gəlib.
Qayıq sahilə yan alır. Balıqçılar sahilə çıxırlar, qayığı dartıb
quruya çəkirlər, boşaltmağa başlayırlar.
Əliylə Kamil evə tərəf addımlayır. Əlinin çiynində balıqla dolu
qutu var.
Balıq böyük tavanın içində. Gülsüm balıq qızardır.
—Gəlin yeməyə — deyə çağırır.
Hamı masanın ətrafında əyləşib. Masanın üstündə tavanın içində
qızardılmış balıq.
Murad:
—Əli, deyirəm vallah, dünyada başqa belə dəniz tapılmaz ki, bu
cür balığı olsun. Can dərmanıdır. Mən ölüm, elə deyil?
Əli:
—Elə olmağına elədir. Amma heyf ki, (balığı göstərir) bunun da
axırına az qalıb.
Murad:
(Təəccüblə) Niyə?
Əli:
—Özün demirdin ki, Moskvanın, Bakının böyük-böyük alimləri
dənizin dibində neft axtarırlar.
Murad:
—Hə, hə. Nə olar ki?
Əli:
—Neftlə balığınkı tutmaz. Neft çıxan kimi balıq tələf olub
24
gedəcək.
Murad:
—Əşi nə danışırsan? Dənizdən neft çıxarmağın fəndini
tapmayacaqlar?
Əli:
—Nə bilim? Mən bir təhər başımı girrəyib, ailəmi dolandıracam.
Amma bax, buna hayıfım gəlir (qutudan nərə balığı çıxarır). Dünya
gözəldi e… İnişil Moskvadan bir adam gəlmişdi. Balıqlardan kitab
yazıb. Deyir, bilirsiz bu nədir. Dünyada ən qədim balıqdır, deyir.
Belə balığı tutanda adamın ürəyi dağ boyda olur.
Murad:
—Yadındadır, keçən yay söz vermişdin ki, məni də özünlə dənizə
aparacaqsan.
Əli:
—İstəyirsən lap sabah çıxaq…
Kamil:
—Mən də, mən də…
Gülsüm:
—Otur yerində, sən hələ balacasan…
Murad:
—Niyə? Daha yekə kişidir, maşallah…
Kamil:
—Hə.
Əli:
—Bu saat bilərik. Bura gəl görüm (qutudan iri bir balıq çıxarıb
Kamilə uzadır). Qaldır bunu başının üstünə.
Kamil bir qədər çətinliklə də olsa, balığı başından yuxarı qaldırır.
Əli:
—Bir də.
Bu dəfə daha böyük çətinliklə qaldırır.
—Bir də.
Kamil hiss edir ki, bu son sınaqdır, var gücünü toplayıb, balığı
lap yuxarı qaldırır, bir müddət bu vəziyyətdə donub qalır.
Əli:
—Hə, oldu. İndi səni dənizə çıxarmaq olar.
Kamil Solmazın yanında qürrələnir.
Səhərin erkən çağı. Əli, Murad, Kamil başqa balıqçılarla birlikdə
iri qayıqda açıq dənizə çıxırlar. Sahildən iki başqa qayıq da aralanır.
25
Murad:
—(Əliylə) Deməli, sən də balıqçı olacaqsan.
Kamil:
—Hə.
Əli gülür.
Qayıq açıq dənizdədir. Avarlar aram-aram suyu yarır. Göz
işlədikcə işləyən açıq dəniz, əngin səma. Açıqlıq, sakitlik, genişlik…
Kamil ovcundakı alışqanı gizlincə Murada göstərir.
Murad: (Təəccüblə) hələ itirməmisən? Ay sağ ol. Özünlə dənizə
də götürmüsən.
Əli (Ayağa durur): Yaxşı vaxtdır. Toru sağdan atın.
Balıq ovu başlayır. Əsas işləyən Əli və iki başqa kişidir. Murad
onlara kömək edir. Kamil maraqla tamaşa edir.
Balıqçılar toru çəkirlər, balıqları iri qutuya boşaldırlar.
Taxta qutuda saysız-hesabsız xırda balıqların sayrışan gümüşü
pulcuqları. Onlar hələ çabalayırlar, gümüşləri günəşin şüaları altında
bərq vurur. Balıqçılardan biri duz torbasının ağzını açır. İki əliylə
duz götürüb ovuc-ovuc qutuya səpir. Və dərhal da qutunun içində
çırpınan, çabalayan həyat əbədi bir hərəkətsizliyə, yoxluğa qərq olur,
yatır…
Sahil: Gülsüm evdədir.
Qəflətən külək qopur. Gülsüm eyvana çıxır. Külək şiddətlənir.
Gülsümün gözlərində həyəcan artır, güclənir.
Dəniz: Şahə qalxmış dalğalar qayığı adicə bir taxta parçası kimi
ora-bura atır.
Balıqçılar mətanət və təmkinlə avar çəkir, sahilə çatmağa cəhd
edirlər.
Kamilin halı lap xarabdır. Murad bir əliylə onu sinəsinə sıxıb, o
biri əliylə avar çəkir.
Külək get-gedə şiddətlənərək əməlli-başlı fırtınaya çevrilir.
Qadınlar, uşaqlar, qocalar, dənizdəkilərin ailələri axışıb sahilə
tərəf gəlirlər. Gülsüm də sahilə tərəf tələsir.
Qayıqda balıqçılar nəhəng dalğaları yarıb keçməyə çalışırlar.
Çılpaq sahil. Güclü dalğalar zərblə qayalara çırpılır, çiling-çiling
olub dağılırlar. Qaya üstündəki rəsm aydın görünür: avarçılar
qayıqda. Qumlar havaya sovrulub.
Sahildə adamlar həyəcanla dənizə tərəf baxırlar. Külək qadınların
çadralarını dartıb aparmaq istəyir, saçlarını qarışdırır.
Dostları ilə paylaş: |