iqtisodiy nafning yalpi tushimi bo’lib, ushbu tushim mulk egalarining kapitalga
69
qo’yilmalari bilan bog’liq bo’lmagan kapitalning ko’payishiga olib keladi.
Daromad tashkilotning faqat o’zi uchun olingan yoki olinadigan iqtisodiy
nafning yalpi tushimini qamrab oladi. Uchinchi tomonlar nomidan undirib olingan
summalar, masalan sotishdan soliqlar, tovarlar va xizmatlardan olinadigan soliqlar,
qo’shilgan qiymat solig’i, tashkilotga kelib tushadigan iqtisodiy naf bo’lib xizmat
qilmaydi va kapitalning ko’payishiga olib kelmaydi. Shu bois, ular daromadga
kiritilmaydi. Shunga o’xshash, vositachilik munosabatlarida, iqtisodiy nafning yalpi
tushimi buyurtmachi nomidan undiriladigan summalarni qamrab oladi, lekin
tashkilotning kapitali oshishiga olib kelmaydi. Buyurtmachi nomidan undirilgan
summalar daromad bo’lib hisoblanmaydi. Aksincha, daromad bo’lib vositachilik haqi
hisoblanadi.
Tushum – bu hisob davrida kompaniyaning odatdagi faoliyati davomida
yuzaga kelgan iqtisodiy naflarning yalpi tushumi bo’lib, qachonki uning natijasi
aktsionerlarning badallari hisobiga kapitalning o’sishidan farq qiladigan kapitalning
o’sishi hisoblansa.