Standartlari
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4-misol.
Pochta reklamasi bilan shug’illanuvchi marketing kompaniyasi mijozlar ro’yxatini tayyorladi va undan kamida bir yil ko’pi bilan uch yil foydalanishni mo’ljallayati. Bu nomoddiy aktivga kompaniya raxbariyati belgilagan foydali muddatda masalan 18 oyda amortizatsiya hisoblashi mumkin. Mijozlar ro’yxati 36 BHXS ga
123 asosan qadrsizlanib boradi. 5-misol. Kamida 15 yil davomida foyda keltirishi kutilayotgan patent sotib olingan. Uni boshqa kompaniya 5 yildan so’ng uning haqqoniy qiymanining 60 % ga sotib olishni rejalashtirmoqda va kompaniya uni 5 yildan so’ng sotishni rejalashtirmoqda. Kompaniya patentni 5 yil davomida haqqoniy qiymanining 60 % ni amaortizatsiya qiladi. Har yili patentning qadrsizlanishi 36 BHXS ga asosan hisoblab boriladi. “Aniqsiz” atamasi “cheksiz” ma’nosini anglatmaydi. Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati faqatgina aktivni uning foydali xizmat muddatini baholash paytida hisoblangan ishlash standartida saqlash uchun talab etilgan kelgusi saqlash sarflari darajasini hamda tadbirkorlik sub’ektining bunday darajaga erishishdagi imkoniyati va hohishini aks ettiradi. Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati aniqsizligi to’g’risidagi xulosa aktivni ushbu ishlash standartida saqlash uchun talab etilgandan ortiq rejalashtirilgan kelgusi sarflarga asoslanmasligi kerak. Texnologiyadagi tez o’zgarishlar tarixini inobatga olganda, kompter dasturiy ta’minoti va ko’pgina boshqa nomoddiy aktivlar texnologik eskirishlarga uchraydilar. Shu tufayli, ularning foydali xizmat muddati qisqa bo’lish ehtimoli mavjud. Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati juda uzoq yoki hattoki aniqsiz bo’lishi mumkin. Noaniqlik nomoddiy aktivning foydali xizmat muddatini ehtiyotkorlik bilan hisoblashni ta’kidlaydi, biroq u noreal qisqa muddatni tanlashni ta’kidlamaydi. Shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlardan kelib chiqadigan nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati shartnomaviy yoki yuridik huquqlarning muddatidan oshmasligi lozim, biroq tadbirkorlik sub’ekti aktivdan foydalanishining kutilayotgan davriga bog’liq holda qisqaroq bo’lishi mumkin. Agarda shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlar yangilanishi mumkin bo’lgan cheklangan muddatga takdim etilsa, nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati yangilanadigan davrni qamrab olishi lozim, faqatgina qachonki yangilashni tadbirkorlik sub’ekti tomonidan ahamiyatsiz xarajatlar evaziga amalga oshirish dalili mavjud bo’lsa. Biznes birlashuvidagi nomoddiy aktiv sifatida tan olingan qayta sotib olingan huquqning foydali xizmat muddati huquq taqdim etilgan bitimning qolgan shartnomaviy davri bo’ladi va yangilanadigan davrlarni o’z ichiga olmasligi lozim. Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddatiga ta’sir etadigan ham iqtisodiy ham yuridik omillar mavjud bo’lishi mumkin. Iqtisodiy omillar tadbirkorlik sub’ekti tomonidan olinadigan kelgusi iqtisodiy manfaatlarning davrini aniqlashi mumkin. Yuridik omillar ushbu manfaatlardan foydalanish huquqi bo’yicha tadbirkorlik sub’ekti nazorat qiladigan davrni cheklashi mumkin. Foydali xizmat muddati ushbu omillar asosida aniqlangan davrlarning qisqarog’idir. Shu o’rinda, quyidagi omillarning mavjudligi shuni ta’kidlaydiki, tadbirkorlik sub’ekti shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlarni ahamiyatsiz xarajatlar evaziga yangilay oladi: (a)
ehtimol tajribaga asoslangan holda,
shunday dalil
mavjudki, shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlar yangilanadi. Agarda yangilash uchinchi
124 tomonning roziligi sharti ostida bo’lsa, uchinchi tomon o’z roziligini taqdim etishi bo’yicha dalil mavjud; (b)
shunday dalil mavjudki, yangilashga erishish uchun zarur bo’lgan har qanday shartlar qanoatlantiriladi; va (v) yangilashdan tadbirkorlik sub’ektiga oqimi kutilgan kelgusi iqtisodiy manfaatlar bilan solishtirilganda, tadbirkorlik sub’ekti uchun yangilash xarajati ahamiyatli emas. Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|