Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
499 liberalların tərəfinə keçirəm, elə bu vaxt da o lənətə gəlmiĢ seçkilər baĢlayır: məndən tələb eləyirlər ki, səs verim. – Tanımadığınız namizədin xeyrinə? – Yoox, onu çox yaxĢı tanıyıram! Mən dəhĢətli bir səhvə yol verərək imtina elədim! Bu vaxt bütün liberallar mənə hücum elədi və buradakı vəziyyətim dözülməz hala çatdı. FikirləĢirəm ki, əgər bizim kilsə rahibi məni öz qulluqçumu doğramaqda ittiham etsəydi, həndəvərdə bu hadisəni öz gözləriylə görən iyirmi nəfər tapılardı. – Bəs sən nə istəyirdin – əyalətdə yaĢayasan və qonĢularının xırım-xırda çəkiĢmələrindən kənarda qalasan? Bu nə sadəlövhlükdü! – Neynək, indi gözüm açılıb. Monfleri qəsrini satıram; qoy lap arada əlli min frank itirim, eybi yoxdu, mən o riyakarlıq və
murdarlıq cəhənnəmindən canımı qurtarmağıma görə çox xoĢbəxtəm. Ġndi mən tənhalığı və kənd dincliyini Fransada bunları tapmağın mümkün olduğu yeganə yerdə axtaracam – pəncərələri Yelisey Çöllərinə baxan o beĢinci mərtəbədə. Bilirsən, mən hətta fikirləĢirəm ki, Rul məhəlləsindəki www.vivo-book.com
500 kilsəyə ianə verməklə burada öz siyasi mərtəbəmi möhkəmləndirim. – Həə, Bonapartın vaxtında sənin baĢına belə Ģeylər gəlməzdi! – Falkozun gözləri qəzəb və təəssüflə parladı. – Salam-əleyküm!!! Sənin o Bonapartın niyə burnunu hər yerə soxurdu ki? Mənim indi bütün çəkdiklərim Bonaparta görədir. Bayaqdan diqqətlə söhbətə qulaq kəsilən Jülyen bir az da ehtiyatlandı. Oğlan o dəqiqə baĢa düĢmüĢdü ki, bonapartçı Falkoz cənab Renalla yolları 1916-cı ildə ayrılan uĢaqlıq dostudu, filosof Sen-Jirosa yəqin ki, prefekturadakı dəftərxana iĢləri müdirinin həmin qardaĢıydı... ictimai binaları hərrac vaxtı ucuz qiymətə ələ keçirməyi bacaran adam.
Sen-Jiro sözünə davam elədi: – Bunlar hamısı sənin Bonapartının iĢləkləridi. Cibində beĢ yüz min frank olan qırx yaĢlı adam nə qədər ziyansızın bir olsa da, əyalətdə yerləĢib orada dinc həyat sürə bilməz – əyalət rahibləri və yerli əyanlar onu həmin yerdən qaçaq salarlar. www.vivo-book.com
501 – Eh, onun haqqında belə danıĢma! – Falkoz dedi. – Onun hakimiyyətdə olduğu həmin on üç il ərzində Fransanın xalqlar arasında necə böyük hörməti vardı. Onun gördüyü hər iĢ, hər iĢ böyük bir hadisəydi. – Sənin o lənətə gəlmiĢ imperatorun, – qırx dörd yaĢlı cənab etiraz elədi, – ancaq döyüĢ meydanlarında, bir də min səkkiz yüz ikinci ildə maliyyə islahatları aparanda əzəmətli olub. Bunlardan sonrakı davranıĢı nə olub ki? O kamergerlər, Tyulridəki qəbullar – hamısı monarxiya zir- zibilinin təkrarından baĢqa bir Ģey deyildi. Sadəcə, həmin zir-zibili təzələmiĢ, əl gəzdirmiĢdilər və bu düzəliĢlər bəlkə hələ bir-iki əsr davam gətirə bilərdi. Əyanlar və rahiblər köhnə vaxtlara qayıtmaq istəyirlər, amma xalqın iradəsini qıracaq dəmir əlləri yoxdu. – Həə, bu əsl köhnə qəzetçi nitqidi! – Məni doğma torpaqlarımdan kim qovub? – qəzəblənmiĢ qəzetçi söhbətinə davam elədi. – Həmin o rahiblər. Napoleon onlara baĢqa iĢ sahibləri – həkimlər, vəkillər, münəccimlər kimi sıradan vətəndaĢ yerini göstərmək yerinə mənsəblərini özlərinə qaytardı. Sənin www.vivo-book.com
502 Bonapartın bunlardan baronlar və knyazlar düzəltməsəydi, indiki qudurğan əyanlar necə yaĢayardı? Yox, onlar öz əsrlərini baĢa vurmuĢdular. Rahiblərdən sonra məhz elə bu əyalət kübarcıqları mənim həyatımı zəhərləyərək liberal olmağa məcbur elədi. Bu söhbətin axırı gəlmirdi; onsuz də Fransa xalqı bu söhbətləri hələ yarım əsr də eləyəcəkdi. Sen-Jiro iddia eləyirdi ki, əyalətdə yaĢamaq mümkünsüzdü; bu yerdə Jülyen ehtiyatla cənab Renalı ona nümunə göstərdi. – Siz də adam tapdınız misal çəkməyə! Ah, cavan oğlan! – Falkoz dilləndi. – Renal özü körüyə yatmamaq üçün çəkic olmağa tələsdi, özü də necə çəkic oldu! Amma mən görürəm ki, Valnonun onu taxtdan salmağına az qalıb! O fırıldaqçını tanıyırsınız da? Həə, bu ayrı hərifdi! Gözəl günlərin birində düĢdüyü kürsüyə cənab Valnonun oturduğunu görəndə sizin cənab Renalınız neyləyəcək? – Onda öz cinayətləriylə baĢ-baĢa qalacaq, – Sen-Jiro dedi. – Siz Veryeri yaxĢı tanıyırsınız, cavan oğlan? Deməli belə. Bonapart – Allah bu monarxiya hoqqalarına görə onun o dünyada bəlasını versin – Renal və ġelan kimilərə www.vivo-book.com
503 hakimiyyət verdi, bunlar da Valno və Malon kimilərinə hakimiyyət verdilər. Siyasət barədə uzanıb gedən bu söhbət Jülyenə maraqlı gəlir və Ģirin xatirələrdən uzaqlaĢdırırdı. Üfüqdə Paris görünəndə oğlan həyəcanlanıb eləmədi. QarĢısında peyda olan Ģəhərin əzəmətli qəsrləri Veryerdə keçirdiyi axırıncı iyirmi dörd saatın xatirəsinin yanında ölgün görünürdü. O and içirdi ki, sevgilisinin uĢaqlarını heç vaxt atmayacaq, rahiblərin murdar inadları ölkəni respublikaya çevirsə və zadəganların təqibi baĢlasa, onları qorumaq üçün hər Ģeydən imtina edəcək. Ġlahi, həmin gecə o, Veryerə gedəndə, xanım Renalın pəncərəsinə nərdivan söykəyəndə otaqdakı adam cənab Renal olsaydı, nə baĢ verəcəkdi? Sevgilisinin onu qovmağa, onunsa qaranlıqda qadını dilə tutmağa çalıĢdığı həmin iki saatı xatırlamaq necə də gözəl idi! Jülyen kimi adamların ürəyində belə xatirələr əbədi qalır. GörüĢün sonusa hələ bir il əvvəl, sevgilərinin ilk günlərində yaĢadıqları ehtirasla keçmiĢdi. Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|