www.vivo-book.com
549
DoğuluĢdan sadə bir burjua olan abbat, belə əyanların
süfrəsində nahar etmək Ģərəfini olduqca yüksək
qiymətləndirirdi. O bu hissi Jülyenə də təlqin etməyə
çalıĢdığı ərəfədə astadan eĢidilən bir səs onların ikisini də
çaĢdırdı. Jülyen qapı arxasında dayanıb, onlara qulaq asan
madmazel de La-Mollu gördü. O, qıpqımızı qızardı. Qız
bura kitab götürmək üçün gəlmiĢdi, bütün söhbəti eĢidəndən
sonra içində Jülyenə qarĢı nəsə bir hörmət hissi baĢ
qaldırmıĢdı.
“Bu adam dizi üstə sürünmək üçün yaranmayıb, – qız
düĢündü. – O, bu kaftar abbat kimi deyil! Ġlahi, o necə
axmaqdır!”
Nahar vaxtı Jülyen baĢını qaldırıb madmazel de La-
Mollun üzünə də baxa bilmədi. Amma qız özü ona müraciət
elədi. Həmin gün onlar nəsə çoxlu qonaq gözləyirdilər və
qız ona qalmağı təklif elədi.
Cavan paris qızları yaĢlı adamları elə də sevmirlər,
xüsusilə onlar öz əyin-baĢlarına fikir vermirlərsə.
Madmazel de La-Mollun cənab Le-Burqinyonun
həmkarlarına qarĢı amansız və sərt davrandığını görmək
www.vivo-book.com
550
üçün Jülyendən çox da böyük uzaqgörənlik tələb
olunmurdu. Bu dəfə də qız qəsdənmi, ya da nədənsə, bu
darıxdırıcı cənablara qarĢı xüsusilə amansız idi.
Madmazel de La-Moll hər axĢam markizanın oturduğu
yumĢaq kürsünün ətrafında sıx birləĢən dar çevrənin diqqət
mərkəzində olurdu. Bu adamların arasında markiz de
Kruazenua, qraf de Kelyus, vikont de Lyuz və qraf Norberlə
bacısının dostları olan baĢqa iki-üç cavan zabit vardı. Bütün
bu dəstə böyük mavi divanın üstündə özünə yer eləyirdi.
Divanın yanında, par-par yanan Matildanın düz qarĢısındakı
həsir oturacaqlı yastı kətilin üstündə Jülyen oturmuĢdu. Bu
sadə yer Matildanın bütün pərəstiĢkarlarının həsədinə səbəb
olmuĢdu. Norber atasının katibini hörmətlə bu yerdə
oturtmuĢ və axĢam uzunu onunla bir neçə kəlmə kəsib, onu
oturanların yadına salmıĢdı.
Həmin axĢam madmazel de La-Moll oğlana müraciət
elədi:
– Bezanson qalasının yerləĢdiyi dağın hündürlüyü nə
qədərdir?
www.vivo-book.com
551
Jülyen nə qədər çalıĢsa da, bu dağın Monmartrdan,
alçaq yoxsa hündür olduğunu deyə bilmədi. O, bu dar
çevrədəki zarafatlara ürəkdən gülə bilsə də, özü bu
söhbətlərə uyğun nəsə fikirləĢib danıĢa bilmirdi. Bu onun
üçün baĢa düĢdüyü, amma danıĢa bilmədiyi xarici dil kimi
bir Ģey idi.
Bu axĢam Matildanın dostları geniĢ qonaq otağının
qapılarında peyda olan hər kəsi ayaq üstə qarĢılayırdılar.
Hamıdan çox evin dostları zərər çəkdi – onları daha yaxĢı
tanıyırdılar.
Jülyenin bütün bunları necə maraqla dinlədiyini
təsəvvür etmək çətin deyildi: onun üçün hər Ģey maraqlıydı.
Bu zarafatların gizli mənası da, acılamaq tərzi də ona
maraqlı gəlirdi.
– A-a! Bu da cənab Dekuli! – Matilda dedi. – O artıq
parik də gəzdirmir, yəqin ki, özünün ələdüĢməz ağlı
sayəsində prefekt olmaq istəyir, buna görə də özü demiĢ,
“dahi fikirlərini” gəzdirdiyi daz baĢını hamıya göstərir.
– Bu adam bütün bəĢəriyyəti ovcunun içi kimi tanıyır, –
markiz de Kruazenua dedi – o mənim kardinal əmimin də
www.vivo-book.com
552
yanına gəlir. Bu adam dostları barədə ağzına gələni
uydurmağa və uydurduqlarını illərlə danıĢmağa qadirdi –
dost-tanıĢının da ki, sayı iki-üç yüzü keçib. O, dostlarını
ovcunun içində saxlamağı bacarır – bu da bir növ istedaddır.
QıĢda da indi olduğu kimi, saatlarla dostlarının birinin evini
yağır eləyir. Arabir də biriylə sözü çəp gəlir, həmin adamı
özündən daha da uzaqlaĢdırmaq üçün oturub, yeddi-səkkiz
məktub yazır. Sonra o adamla barıĢır və barıĢığı
möhkəmləndirmək üçün daha yeddi-səkkiz məktub yazıb,
əbədi dostluğu tərənnüm eləyir. Amma onun əsas istedadı,
əsl ulduz kimi parladığı əsas məsələ – özünü ürəyini hamıya
açan vicdanlı adam kimi göstərəndə elədiyi çılğın
etiraflardır. Bu istedadından kimdənsə bir xahiĢ eləyəndə
istifadə edir. Əmimin vikarilərindən biri cənab Dekulinin
Quruculuq dövründəki həyatından çox Ģeylər danıĢır. Sizi
bir dəfə onunla tanıĢ edərəm.
– Mən belə söhbətlərə o qədər də inanmıram. Məncə
bu, balaca adamların nifrətindən savayı bir Ģey deyil – qraf
de Kelyus dedi.
www.vivo-book.com
553
– Cənub Dekuli tarixə düĢəcək, – markiz etiraz elədi. –
O, Quruculuq dövründə abbat Pradt, cənab Taleyran, Potso
di Borqoyla iĢləyib.
– Bir vaxtlar bu adamın əlində milyonlar oynayıb –
Norber dedi, – və mən baĢa düĢə bilmirəm ki, o niyə bura
gəlib atamın hərdən dözülməz dərəcədə zəhərli olan acı
sözlərini udur? Bir dəfə atam ona masanın o biri baĢından
qıĢqırdı: – Əziz Dekuli, siz öz dostlarınıza neçə dəfə xəyanət
etmisiniz?
– O, doğrudan da dostlarına xəyanət eləyib? –
madmazel de La-Moll soruĢdu. – Amma bir tərəfdən də
baxanda kim öz dostlarına xəyanət eləməyib ki?
– Bu nədi?! – qraf de Kelyus Norberdən soruĢdu. – Bu
məĢhur liberal cənab Senkler də sizə gəlir? Onun burada nə
iti azıb? Gərək ona yaxınlaĢıb, bir az danıĢdıraq, deyirlər o,
nadir hallarda ələ düĢən ağıllı adamlardandı.
– Amma necə olur ki, ananız onu evində qəbul edir? –
cənab de Kruazenua soruĢdu.
– Axı onun qeyri-adi, cəsarətli, müstəqil fikirləri olur...
Dostları ilə paylaş: |