www.vivo-book.com
569
oralara səfərə gedirdi. Abbat de Frilerlə aparılan həmin ağır
məhkəmə
çəkiĢməsinin bütün qayğıları da onun
boynundaydı. Abbat Pirar onu bu iĢlə tanıĢ eləmiĢdi.
Markizin özünə ünvanlanan məktubların kənarlarında
elədiyi qısa qeydlərə əsaslanan Jülyen cavablar quraĢdırır və
markiz demək olar ki, bütün məktublara qol çəkirdi.
Seminariyada müəllimlər onun dikbaĢlığından narazılıq
eləsələr də, ən yaxĢı tələbələrdən biri hesab eləyirdilər.
ġöhrətpərəstlik hissi təhqir olunmuĢ adam yanğısıyla məĢğul
olduğu bu çoxsaylı məĢğuliyyətlər onun əyalətdən özüylə
gətirdiyi bütün gözəl keyfiyyətlərini tədricən soldurdu.
Rəngi avazıdığından, seminariya yoldaĢları onun vərəm
olduğunu düĢünürdülər.
Markiz Jülyenə at bağıĢlamıĢdı, amma seminariya
yoldaĢlarının onu at belində görəcəyindən ehtiyatlanan oğlan
atla gəzintini ona həkimin məsləhət gördüyünü demiĢdi.
Abbat Pirar onu müxtəlif yansençi dairələrlə tanıĢ eləmiĢdi.
Jülyen heyrət içindəydi: onun din haqqında təsəvvürləri
mütləq saxtakarlıq və tamahkarlıqla bağlıydı. Qəlbində
Allah xofu gəzdirən, gəlir güdməyən bu qaraqabaq adamlar
www.vivo-book.com
570
onu heyran eləmiĢdi. Onlardan çoxu oğlanla dostlaĢmıĢ,
bəziləri ona məsləhətlər verirdilər. Jülyenin qarĢısında yeni
bir dünya açılırdı. Yansençilərin yanında o, qraf Altamirlə
tanıĢ olmuĢdu – bu, nəhəng boy-buxuna sahib, öz vətənində
ölüm cəzasına məhkum edilmiĢ, bununla belə içində tanrı
qorxusu olan bir liberal idi. Oğlanı ən çox heyran edən Ģey,
bu adamın olduqca mömin və eyni anda azadlıq düĢkünü
olmasıydı.
Jülyenlə gənc qraf Norberin münasibətləri soyuq idi.
Norber düĢünürdü ki, Jülyen onun dostlarının zarafatlarına
həddən artıq qudurğan cavablar verir. Jülyen yaxĢı davranıĢ
qaydalarını bir neçə dəfə pozandan sonra özünə söz verdi ki,
bir daha madmazel de La-Molla danıĢmasın. Evdə hamı ona
qarĢı olduqca nəzakətli və mədəni davransa da, oğlan özünü
onların gözündən necə saldığını hiss eləyirdi. Əyalət
adamlarına xas sağlam düĢünəbilmə bacarığı bunun izahını
bir atalar sözündə tapırdı – təzə, köhnədən yaxĢıdır.
Doğrudur, o, birinci günlərə nisbətən daha açıq gözlüydü,
amma indi ilk günlər onu heyran eləyən parissayağı
nəzakətlilik daha elə də cazibədar görünmürdü. Əlini iĢdən
www.vivo-book.com
571
çəkən kimi, oğlanı ölümcül bir darıxqanlıq bürüyürdü – bu
xeyli qüsursuz, bu qədər ölçülüb-biçilmiĢ, cəmiyyətdə
tutduğu mərtəbəyə görə belə dəqiqliklə hesablanmıĢ
nəzakətliliyin öldürücü təsiriydi. Az-çox həssas ürəyi olan
adam bunun nə qədər süni olduğunu bütün qəlbiylə hiss
eləyir.
Əlbəttə kobudluğuna, ya da kifayət qədər nəzakətli
olmağına görə əyalət adamlarını qınamaq olar, amma orada
insanlar səninlə həvəslə danıĢırlar. De La-Molların qəsrində
heç kim heç vaxt Jülyenin xətrinə dəyməsə də, günün
axırına yaxın oğlan ağlamaq istəyirdi.
Əyalətdə bir kafeyə girsəniz, orada baĢınıza nəsə gəlsə,
ofisiant o dəqiqə sizə diqqət yetirər, əgər həmin hadisədə
qürurunuzu yaralayacaq bir söz iĢlədilibsə, ofisiant
canıyananlığından həmin sözü on dəfə təkrar eləyəcək.
Amma Parisdə güləndə belə kimisə incitməmək üçün gizlicə
gülürlər, buna baxmayaraq, onlar üçün siz həmiĢə ögeysiniz.
Biz Jülyeni gülməli vəziyyətdə qoya biləcək – axı onun
tutduğu mərtəbə oğlanı məsxərəyə sala bilməyə əsas verirdi
– çoxlu sayda xırda hadisələrin təfərrüatına varmayacağıq.
www.vivo-book.com
572
Onun həssaslığı oğlanı min cür yanlıĢlığa yol verməyə
vadar eləyirdi. Jülyenin bütün əyləncələri əslində ehtiyat
tədbirləriydi – o hər gün tapançadan atəĢ açmağı öyrənirdi.
Qılıncoynatma məktəbində onu ən yaxĢı Ģagird hesab
edirdilər. BoĢ vaxt tapan kimi at sürməyə gedirdi, ən tərs
atları tələb eləyirdi – neçə dəfə atdan yıxılmağın bir
addımlığından qayıtmıĢdı.
Markiz Jülyeni özünə ən uyğun adam hesab eləyirdi –
oğlan çalıĢqan, azdanıĢan və anlayıĢlıydı. YavaĢ-yavaĢ
markiz zəhmət və üzərində baĢ sındırmaq tələb eləyən bütün
iĢlərini ona tapĢırdı. Markiz uyduğu alimənsəb, Ģöhrətpərəst
məqsədlərdən boĢ vaxt tapanda özü öz iĢlərini ağılla idarə
edə bilirdi – bütün hiyləgərlikləri bildiyi üçün birjada əla
oynaya bilir və evləri, torpaqları ucuz qiymətə satın almağı
bacarırdı. Amma o, tez hirslənən adam idi və çox boĢ
Ģeylərə görə özündən çıxa bilirdi. Bəzən yüzlərlə luidoru
havaya sovurur, bəzən də yüzcə luidorun haqq-hesabını
çəkirdi. GeniĢ ürəyi olan varlı insan ticarətdə gəlirdən daha
çox əyləncə axtarır. Markizə, doğrudan da, onun pul iĢlərini
sahmana sala biləcək, bir növ pul iĢləri müdiri lazım idi.
www.vivo-book.com
573
Özünün təmkinli xasiyyətinə baxmayaraq, xanım de
La-Moll Jülyeni məsxərəyə qoyurdu. Qeyri-ixtiyari,
hisslərlə idarə olunan bütün hərəkətlər alimənsəb xanımlara
ədəb-ərkan qaydalarına zidd bir ĢeymiĢ kimi görünür. Ġki-üç
dəfə markiz Jülyenin tərəfini saxlamıĢdı:
– O sizin qonaq otağınızda gülməli görünə bilər, amma
mənim yazı masamın arxasında oturanda bu oğlan dahi olur.
Jülyen
sə öz növbəsində markizanın kartlarını açdığını
düĢünürdü. O görmüĢdü ki, xidmətçi baron de La Jumatın
adını çəkən kimi xanım de La-Mollun çiçəyi çırtlayır və
qadın əsl mehribanlıq nümunəsi olur. Barona de La-Jumata
olduqca soyuq, quru üzlü bir adam idi. O, alçaqboy, arıq,
çirkin idi, amma əla geyinirdi. Tez-tez sarayda olduğuna
baxmayaraq, bu barədə danıĢmamaq istedadına sahib idi.
Jülyen düĢünürdü ki, xanım de La-Moll Matildanı bu
barona ərə verə bilsə, özünü dünyanın ən xoĢbəxt qadını
hesab edəcək.
Dostları ilə paylaş: |