www.vivo-book.com
599
Biz onun fəlsəfə sistemini sizə açıqlamayacağıq, çünki
bu, hər Ģeyə barmaqarası baxan adamın fəlsəfəsiydi.
Jülyen Ġngiltərədən qayıdanda cənab de La-Moll ondan
soruĢdu:
– Deyə bilərsinizmi, Ġngiltərədən mənə hansı sevindirici
təəssüratı hədiyyə gətirmisiniz?
Jülyen susdu.
– YaxĢı, sevindirici, ya xoĢ olmayan, fərqi yoxdur,
amma yəqin ki, nəsə təəssüratlarınız var? – markiz
səbirsizliklə soruĢdu.
– Birincisi, – Jülyen dedi, – ən ağıllı ingilis günortaya
yaxın dəli olur: ölkənin tanrısı olan ölüm mələyi onun
yanına gəlir. Ġkincisi, Ġngiltərəyə qədəm basan kimi adam
ağlının və dahiliyinin iyirmi beĢ faizini itirir. Üçüncüsü,
dünyada Ġngiltərə mənzərələri qədər gözəl, təsiredici və
heyrətamiz heç nə yoxdur.
– Ġndisə növbə mənimdi, – markiz dedi. – Birincisi, siz
rus səfirinin verdiyi ziyafətdə Fransada müharibə arzusunda
olan üç min gəncin olduğunu nəyə əsaslanaraq deyirdiniz?
DüĢünürdünüz ki, bu hakimiyyətin xoĢuna gələ bilər?
www.vivo-book.com
600
– Bizim böyük diplomatlarla nəyi danıĢmağın mümkün,
nəyi danıĢmağın lazımsız olduğunu heç vaxt baĢa düĢmək
olmur – Jülyen dedi. – Onlarda ciddi siyasi söhbətlər
baĢlamaq azarı var. Yerli cəmiyyətə və qəzetlərə istinad
eləsən, sənə axmaq kimi baxırlar. Özünə nəsə təzə fikir
söyləməyə icazə verib, həqiqəti deyəndə onlar heyrətə gəlir,
nə deyəcəklərini bilmir, səhər saat yeddidəsə səfirliyin
birinci katibinə xəbər verirlər ki, dünən axĢam özünüzü
ədəbsiz aparmısınız.
– Maraqlıdır, – markiz gülərək dedi. – Bura baxın,
cənab dərin düĢüncəli adam, sizinlə mərc gəlirəm ki,
Ġngiltərəyə niyə getdiyinizi hələ də baĢa düĢməmisiniz.
– BağıĢlayın, – Jülyen cavab verdi. – Mən ora ona görə
getmiĢdim ki, həftədə bir dəfə zati-aliləri səfirin, dünyadakı
ən nəzakətli adamın evində nahar eləyim.
– Siz ora, bax bu ordeni almaq üçün getmiĢdiniz! –
markiz dedi. – Mən sizi qara paltarınızdan ayrılmağa
məcbur eləmək istəmirəm, amma mavi fraklı adamla olan
söhbətlər daha çox xoĢuma gəlir. Yeni tapĢırıq alana qədər
istəyirəm bunu yadda saxlayasınız: bu orden sizin yaxanızda
www.vivo-book.com
601
olanda, siz mənim üçün dostum hersoq Retsin, özü
bilmədiyi halda, yarım ildi ki, diplomatik xidmətdə olan
kiçik oğlu olacaqsınız. Özü də yadınızda saxlayın – markiz
oğlanın minnətdarlıq cəhdlərinə etiraz edərək, ciddi səslə
əlavə elədi. – Mən istəmirəm ki, siz öz iĢinizə, mənsəbinizə
xəyanət edəsiniz. Bu – əbədi yanılma və həm hamilik edən,
həm də hamiliyə götürülən üçün bədbəxtlikdir. Mənim
iĢlərimin ağırlığı sizi bezdirəndə, ya da siz artıq mənə uyğun
gəlməyəndə, sizin üçün abbat Pirar üçün tapdığım kimi
yaxĢı bir kilsə təĢkil edəcəyəm, vəssalam. – Sonuncu sözləri
markiz çox quru tərzdə dedi.
Bu orden axır ki, Jülyenin qürurunu sakitləĢdirdi: indi o
daha əvvəlki kimi qaraqabaq olmur, özünü təhqir olunmuĢ
hesab etmir və qızğın söhbət zamanı hər kəsin ağzından çıxa
bilən, yaxĢı fikir verəndə çox da nəzakətli görünməyən
sözləri ürəyinə yaxın buraxmırdı.
Bu ordenin sayəsində onun olduqca qəribə bir qonağı
da peyda oldu: yenicə aldığı titula görə nazirə təĢəkkür
etmək və onunla bəzi Ģeyləri danıĢmaq üçün Parisə gələn
www.vivo-book.com
602
baron Valno Jülyenə də baĢ çəkdi. Valnonu cənab Renalın
yerinə Veryer meri təyin etməyə hazırlaĢırdılar.
Cənab Valno deyəndə ki, sən demə cənab Renal
yakobinçiymiĢ və bu məsələ təzəcə hamıya məlum olub,
Jülyen az qaldı gülməkdən ölsün. ĠĢ burasındaydı ki,
qarĢıdan gələn deputat seçkilərində yeni baronun
namizədliyini nazirlik irəli sürmüĢdü, departamentin əslində
ultraroyalçılardan ibarət olan böyük seçki kollegiyasındasa
cənab Renalın namizədliyini liberallar irəli sürmüĢdülər.
Jülyen xanım Renal haqda nəsə öyrənməyə çalıĢdı.
Amma baron keçmiĢ rəqabətlərini yadına salıb, onun
barəsində bircə kəlmə də demədi. O ayrılanda Jülyendən
xahiĢ elədi ki, oğlanın atası da ona səs versin. Jülyen söz
verdi ki, atasına məktub yazacaq.
Baron dedi:
– Cənab Ģevalye, məni markiz De La-Molla təqdim
etməyiniz pis olmazdı.
– Niyə də olmasın? – Jülyen düĢündü. – Amma bu
fırıldaqçını ona necə təqdim eləyim?
www.vivo-book.com
603
– Bilirsiniz, – oğlan barona dedi, – De La-Molların
qəsrində mən çox balaca adamam və markizə kimisə təqdim
etmək imtiyazım yoxdur.
AxĢam Jülyen hər Ģeyi markizə danıĢdı. Valnonun
onunla görüĢmək istəyini danıĢanda, baronun 1814-cü ildən
üzü bu yana törətdiyi bütün hoqqaları da nağıl elədi.
– Onu nəinki sabah mənə təqdim eləyin – Markiz de
La-Moll əminliklə oğlana dedi. – Həm də birigünə nahara
dəvət eləyin. O bizim yeni prefektlərdən biri olacaq.
– Onda, – Jülyen soyuqqanlılıqla dedi, – kimsəsizlər
evinin direktorluğu yerini də atama verin.
– Əla, – markiz birdən həvəsləndi. – Açığı, sizin ifrat
ədəbliliyiniz məni qorxudurdu. Görürəm ki, siz yavaĢ-yavaĢ
düzəlirsiniz.
Cənab Valno Jülyenə dedi ki, Veryerdəki lotereya
kontorunun rəhbəri dünyasını dəyiĢib. Jülyen düĢündü ki, bu
yeri qoca əclaf cənab ġolenə – oğlan bir dəfə markiz De La-
Mollun otağının döĢəməsindən onun xahiĢ məktubunu
tapmıĢdı, – vermək əyləncəli olardı. O həmin xahiĢ
Dostları ilə paylaş: |