www.vivo-book.com
67
– Kitabı bəxtəbəxt açın – Jülyen dedi. – Sonra da
istənilən Ģeirin birinci kəlməsini deyin. Mən hər kəsin
həyatında özü üçün nümunə götürəcəyi bu kitabı sizə
əzbərdən deyəcəm. Siz məni dayandırana qədər
susmayacam.
Adolf kitabı açıb, birinci sözü oxudu. Jülyen bircə
kəlmə də çaĢmadan bütün səhifəni əzbər dedi. O, elə səlis
danıĢırdı ki, elə bil bu Ģeirləri latınca deyil, öz doğma dilində
söyləyirdi.
Cənab Renal qürurla arvadına baxdı. Valideynlərinin
təəccüblərini görən uĢaqlar ağızlarını ayırıb, heyrətlə
Jülyenə baxırdılar. Xidmətçi qonaq otağının qapısının
ağzına gəldi: Jülyen hələ də latınca danıĢırdı. Xidmətçi
əvvəlcə heyrətdən donub qaldı, sonra harasa yox oldu. Bir
dəqiqədən sonra qulluqçu və aĢpaz qızlar da qapıda
göründülər.
Adolf artıq kitabı səkkiz yerdən açmıĢdı və Jülyen
kitabı hələ də bayaqkı rahatlıqla əzbərdən deyirdi.
www.vivo-book.com
68
– Ġlahi! Rahib nə qəĢəngdi?! Özü də çox cavandı! –
mehriban və imanlı bir qız olan aĢpaz özündən asılı
olmayaraq qıĢqırdı.
Cənab Renal nə qədər heyrətə gəlsə də, bir az
həyəcanlanmıĢdı: o, təzə mürəbbini imtahan etmək istədi,
yaddaĢında iliĢib qalan, bir vaxtlar bildiyi bütün latın
kəlmələrini yadına salmaq istədi. Axır ki, Horatsinin
13
Ģeirlərindən bir neçə kəlmə yada sala bildi. Amma Jülyen
Bibliyada yazılanlardan baĢqa latınca heç nə bilmirdi. Buna
görə də o, qaĢlarını çatıb dedi:
– Mənim hazırlaĢdığım dini mərtəbə elə natəmiz bir
Ģairin yazdıqlarını oxumağı qadağan edir.
Cənab Renal guya ki, Horatsinin yazdığı daha bir
neçə Ģeirdən bir-iki parça dedi. UĢaqlarına bu Horatsinin
kim olduğunu izah etməyə çalıĢsa da, onlar ağızlarını açıb
heyrətlə Jülyenə baxır və atalarının izahlarına qulaq
asmırdılar.
13
Horatsi – eramızdan əvvəl 1-ci əsrdə yaşamış Roma şairi
www.vivo-book.com
69
Qulluqçuların qapı ağzında dayanıb, baxdığını görən
Jülyen düĢündü ki, imtahanı bir az da uzatmağa dəyər.
– Ġndisə, – o uĢaqlardan ən balacasına dedi – qoy
Stanislav-Ksavye də mənə bu müqəddəs kitabdan nəsə
desin.
Stanislav elə qürurlandı ki, üzünə iĢıq gəldi. O,
Ģeirlərdən birinin ilk kəlməsini yarım-yarımçıq tələffüz edər-
etməz, Jülyen bütün səhifəni əzbərdən dedi. Elə bil qəsdən,
cənab Renal öz iftixar hissini doyunca yaĢasın deyə, Jülyen
həmin səhifəni əzbər dediyi vaxt əla normand atlarının
sahibi cənab Valno, onun ardıncasa bələdiyyə rəisinin
köməkçisi cənab ġarko de Mojiron içəri girdilər.
Bu səhnə Jülyenin “cənab” titulunu bir daha
təsdiqləmiĢ oldu və bundan sonra hətta qulluqçular belə bu
müraciətə ciddi yanaĢdılar.
AxĢam bu möcüzəyə baxmaq istəyən bütün Veryer
əhli merin evinə yığıĢdı. Jülyen həmsöhbətləriylə aralarına
məsafə qoyan tutqun bir sifət almıĢdı. Onun Ģöhrəti cəmi bir
neçə gün ərzində həndəvərə elə yayıldı ki, cənab Renal
www.vivo-book.com
70
kiminsə oğlanı onun əlindən alacağından qorxaraq Jülyenə
ikiillik müqavilə bağlamağı təklif elədi.
– Yox, cənab, – Jülyen soyuq-soyuq dedi. – Deməli,
siz istədiyiniz vaxt məni qovacaqsınız. Ancaq mənim əl
qolumu bağlayan, sizinsə boynunuza heç bir öhdəçilik
qoymayan sənəd ədalətli ola bilməz. Mən imtina edirəm.
Jülyen özünü elə yaxĢı aparırdı ki, heç bir ay da
keçməmiĢ hətta cənab Renal da ona ehtiramla yanaĢmağa
baĢladı. Küre nə cənab Renalla, nə də cənab Valnoyla heç
bir əlaqə saxlamadığı üçün Jülyenin Napoleona olan
çoxdankı heyranlığını heç kim onlara deyə bilməzdi. Jülyen
özüsə Napoleon barədə az qala ikrahla danıĢırdı.
VII
SEÇKĠ VASĠTƏSĠ
Onlar ürəyi ağrıtmadan kövrəldə bilməzlər...
www.vivo-book.com
71
Müasir müəllif
UĢaqlar ona pərəstiĢ eləyirdilər. Jülyeninsə bu
uĢaqlara qarĢı heç bir sevgisi-filanı yox idi. Onlar gənc
oğlana ögey idilər. UĢaqlar nə eləyir eləsin, Jülyen
hövsələdən çıxmazdı. Soyuq, ədalətli, tərəfsiz, amma bütün
hallarda olduqca sevimliydi. O peyda olan kimi evdəki
darıxdırıcı hava yoxa çıxırdı. O, yaxĢı tərbiyəçiydi.
Özüsə bu yüksək cəmiyyətə – ancaq bir küncündə
özünə yer eləyə bildiyi (bəlkə də səbəb elə bu idi) yüksək
cəmiyyətə nifrət eləyir və ikrahla baxırdı. Arada elə olurdu
ki, ziyafətin ortasında o ətrafındakılara olan nifrətini güclə
boğa bilirdi. Bir dəfə necə oldusa, müqəddəs Lüdovik
bayramı zamanı süfrə arxasında cənab Valnonun çılğın
nitqini dinləyən Jülyen az qala özünü ələ vermiĢdi. O,
uĢaqlara baxmaq bəhanəsiylə qəfildən qalxıb, otağı tərk
elədi.
“Ġlahi, bu adam necə də özündən razıdı! – o öz-özünə
düĢünürdü. – Adama elə gəlir ki, dünyada xeyir əməl sahibi
təkcə budu. Amma gör yoxsulların varidatını idarə eləyə-
Dostları ilə paylaş: |