Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
770 qətiyyən belə düĢünmür ki, həmin xanımlardan hansısa biri Matilda obrazına xas olan çılğınlıqlara qadirdi. Mənim romanımın qadın qəhrəmanı sırf təxəyyül məhsuludur, hətta deyə bilərəm ki, Matilda əsr sivilizasiyasının əvvəlki yüzilliklər arasında çox mühüm yer tutmasına imkan verəcək hər cür sosial təməllərindən kənar fantaziyalardan yaranmıĢdı. Bu ilin qıĢında salonlara bəzək verən gənc qızlarısa nədə olsa da, çılğınlıqda ittiham eləmək mümkün deyil. DüĢünmürəm ki, onları var-dövlətə ifrat meylə, səfərlərə, gözəl mülklərə, bir sözlə, kübar cəmiyyətdə yaxĢı qəbul olunmuĢ vərdiĢlərə görə də qınamaq olar. Bütün bu üstünlüklər onları darıxdırıb eləmir, əksinə, sadalananlar onların tək və daimi ehtiras obyektidi və əgər qəlblərində sevgi oyana bilərsə, bu sevginin ünvanı da elə bu sadalananlardı. Jülyen kimi qeyri-adi istedada sahib gənclərin uğur ilahəsi, onları müvəffəqiyyətə aparan yolsa heç də sevgi olmur. Onun kimi adamlar ehtiyatsız bir acgözlüklə hansısa çevrədən yapıĢırlar və əgər bu çevrənin bəxti gətirsə, cəmiyyətin xeyir-duası onların üstündən əskik olmur. www.vivo-book.com
771 Vay o ziyalının halına ki, heç bir çevrəyə mənsub deyil – belə olanda, onun sıradan, hətta ən ölgün uğuru belə hamının üstünə ayaq açmasına səbəb olur. Eh, cənablar! Roman – böyük yolda özünlə apardığın güzgü kimidir. O gah göy üzünün aydınlığını, gah da çirkli gölməçələri əks elətdirir. Yolla gedən adam bu güzgünü belində daĢıyır, sizsə onu əxlaqsızlıqda ittiham edirsiniz! Onun güzgüsü çirki göstərəndə siz günahı güzgüdə görürsünüz! YaxĢısı budur ki, siz çirkli gölməçələrlə dolu yolu, ya da yolda belə çirkli gölməçələrin olmasına göz yuman yol nəzarətçisini ittiham edəsiniz. Ġndi, bizim ədəb-ərkanlı və əxlaqlı əsrimizdə gerçək görünməyən Matildanın xasiyyətinin ağlasığmaz olduğunu biləndən sonra, bu gözəl qızın bundan sonrakı çılğınlıqlarını təsvir edərkən, oxucunun mənə qəzəblənməyəcəyinə ümid edirəm.
Səhəri gün Matilda öz çılğın ehtirasına qalib gəldiyini ona sübut edəcək bir təsadüf axtarırdı. Ən əsası buydu ki, hər Ģeyi Jülyenin əleyhinə eləsin – buna görə də, qız onun bütün hərəkətlərini izləyirdi. Jülyen bu mürəkkəb sevgi www.vivo-book.com
772 oyunundan baĢ çıxaracaq halda deyildi – o, həddən artıq bədbəxt idi, ən əsasısa, ifrat dərəcədə sarsılmıĢdı. Bu vəziyyətdə özünə sərf eləyəcək nəsə tapmaq barədəsə heç danıĢmağa da dəyməzdi: yazıq oğlan sadəcə qurbanlıq quzuydu, vəssalam. O hələ heç vaxt özünü belə fağır hiss eləməmiĢdi. Ġndi onun davranıĢı ağlının diktə elədiyinin tam əksini eləyirdi. Ġndi keĢməkeĢli həyatın müdrikləĢdirdiyi bir filosof ona desəydi ki: “Sizin üçün qənaətbəxĢ olan vəziyyətlərdən tez yararlanmağa çalıĢın, çünki Parisdə qarĢılaĢdığımız məntiqi sevgilərin ovqatı hər iki gündən bir dəyiĢir” – oğlan heç nə baĢa düĢməzdi. Amma o nə qədər sarsılsa da, Ģərəf borcuna xəyanət edə bilməzdi. ġərəfi onu susmağa məcbur edirdi – oğlan bunu yaxĢı baĢa düĢürdü. Səhrada yolunu azmıĢ bədbəxt yolçu üçün göydən düĢən bir damcı su necə böyük xoĢbəxtlikdisə, indi təsadüfən rastına çıxan ən yad adama dərdini danıĢıb, ondan məsləhət almaq da Jülyen üçün əvəzolunmaz səadət idi. O bu təhlükən baĢa düĢürdü, o qorxurdu, bilirdi ki, kimsə təsadüfən ondan dərdinin nə olduğunu soruĢsa, göz
www.vivo-book.com
773 yaĢlarından boğula-boğula hər Ģeyi açıb-danıĢmağa hazırdı. Buna görə də oğlan özünü otağında həbs eləmiĢdi. O, Matildanın uzun-uzadı bağçada gəziĢdiyin görürdü, nəhayət, qız bağçadan çıxıb gedəndən sonra özü Matildanın indicə gül qırdığı kola yaxınlaĢırdı. Olduqca qaranlıq axĢam idi və Jülyen kiminsə onu görəcəyindən ehtiyat etməyərək, öz dərdiylə baĢ-baĢa qala bilərdi. Məsələ aydın idi – madmazel de La-Moll həvəslə laqqırtı vurduğu bu cavan zabitlərdən birini sevirdi... O Jülyeni də sevmiĢdi, amma sonra oğlanın heçlik olduğunu baĢa düĢmüĢdü. “Doğrudan da, o məni hansı keyfiyyətlərimə görə sevməlidir ki? – Jülyen əminliklə öz-özünə təkrarlayırdı. – Mən heç bir əhəmiyyəti olmayan, boz, ətrafdakılar üçün olduqca darıxdırıcı, hətta özümün belə xoĢuna gəlməyən adamam”. Bir vaxtlar onu həvəsə gətirən, əyləndirən yaxĢı xüsusiyyətlərinin hamısından indi Jülyenin zəhləsi gedirdi. Bax indi, həyəcanlardan ruhunun az qala tərs üzünə çevrildiyi bu halda oğlan öz həyatının keĢməkeĢlərindən baĢ www.vivo-book.com
774 çıxartmaq istəyirdi. Ancaq naĢı adamlar belə vəziyyətə düĢə bilərlər. Birinci dəfə deyildi ki, o, intihar barədə düĢünürdü. Bu xəyal onun üçün həzlə dolu istirahət, səhrada susuzluqdan əzab çəkən adam üçün bir cam sərin su kimi bir Ģey idi. – Ölüm? Axı belə eləsəm, o mənə daha çox nifrət eləyəcək! Gör, mən özümdən sonra necə axmaq xatirələr saxlayacağam?! BəĢər övladı ümidsizliyin bu dərəcədə dibinə yuvarlananda, onun öz xarakterindən baĢqa sığınacağı olmur. Jülyen özünə deyə bilmədi ki: “Risk eləmək lazımdır!” Amma axĢam, Matildanın pəncərələrinə baxıb, pəncərə qapaqları arasından qızın Ģamı söndürdüyünü görəndə, bu yaxınlarda, bircə dəfə gördüyü gözəl otağı təsəvvür elədi. O daha baĢqa heç nə təsəvvür edə bilmədi. Saat bir oldu. Saat əqrəblərinin səsini eĢidəndə öz-özünə dedi: “Nərdivanla yuxarı qalxacağam!” Elə bil ona göylərdən vəhy gəlmiĢdi, amma elə bu vaxt min cür ağıllı səbəblər onu bu hərəkətdən çəkindirdi. Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|