Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
815 sərf elədi. Ġclas iĢtirakçıları icazə versə, mən özümdə cəsarət taparaq, bir məyusedici fikri açıq deyərdim: deyərdim ki, Ġngiltərə baĢa düĢmürdü ki, Bonapart kimi bir adamla – onun qarĢısına yaxĢı niyyətlərdən baĢqa heç nəylə çıxmasalar yaxĢı olardı – qəti nəticələr əldə eləmək ancaq xüsusi yollarla mümkün ola... – Ġlahi, yenə də qətllərin mədhinə baĢlayırsınız! – ev sahibi həyəcanla dedi. – Bizi öz kövrək moizələrinizi dinləməyə məcbur eləməyin! – iclas sədri əsəbi halda qıĢqırdı, bu an onun çöl donuzunun gözlərinə oxĢayan gözləri qəzəblə parladı. – Davam eləyin! – o, jiletli adama müraciət elədi. Ġclas sədrinin alnı və yanaqları qıpqırmızı olmuĢdu. – Alicənab Ġngiltərəni əziblər – məruzəçi davam elədi. – Hər bir ingilis öz çörəyinin pulunu verməmiĢdən əvvəl, yakobinçilərlə mübarizəyə sərf olunan qırx milyardın faizlərini ödəməlidi. Pitt daha Ġngiltərədə yoxdu. – Amma Ġngiltərədə hersoq Vellinqton var! – olduqca nüfuzlu görünüĢü olan, hərbi mundirli adam dedi. – Cənablar, yalvarıram, sakit olun! www.vivo-book.com
816 – Ġclas sədri qıĢqırdı. – Əgər burada yenə mübahisələr baĢlayacaqsa, onda biz cənab Soreli bura niyə dəvət eləmiĢik? – Sizin böyük ideyaların marağında olduğunuz məlumdur, cənab – hersoq hərbi mundirli adama, keçmiĢ napoleonçu generala baxaraq iynəli-iynəli dedi. Jülyen baĢa düĢdü ki, bu sözlərdə nəsə Ģəxsi, olduqca təhqiramiz bir Ģey var. Hamı gülümsədi, keçmiĢ generalsa qəzəbindən az qala partlayırdı. – Pitt daha yoxdur, cənablar, – məruzəçi öz dinləyicilərinin öhdəsindən gələ bilməyən məyus natiq sifəti alaraq dedi. – Hətta indi Ġngiltərədə yeni Pitt olsaydı belə, bütöv bir xalqı iki dəfə eyni üsula aldatmaq mümkün deyil. – Bax, buna görə də fateh generalı, Ġkinci Bonapartı indi Fransada təsəvvür eləmək mümkün deyil! – hərbiçi yenə onun sözünü kəsərək qıĢqırdı. Bu dəfə nə məruzəçi, nə də hersoq əsəbiləĢdi, amma Jülyen onların gözlərinə baxanda ikisinin də özünü güclə saxladığını gördü. Hər ikisi baĢlını aĢağı saldı və hersoq nümayiĢkaranə Ģəkildə köksünü ötürdü. www.vivo-book.com
817 Amma məruzəçi bu dəfə incimədi. – Mənə danıĢmağa imkan vermirlər, – o, Jülyenə əsl xasiyyətləri kimi görünən nəzakət və gülümsərliyi qəfildən bir kənara buraxaraq, çılğınlıqla dedi. – Mənə danıĢmağa imkan vermirlər, heç kim mənim nə qədər uzun olursaolsun, heç kimin qulağını çəkməməyə çalıĢmağımı dəyərləndirmir. Odur ki, cənablar, mən qısa danıĢacağam. Sizə sadəcə bunu deyirəm: xeyirli bir iĢə kömək etmək üçün bu dəqiqə Ġngiltərənin bir qəpiyi də yoxdu. Bütün dahiyanə keyfiyyətlərinə baxmayaraq, Pittin özü də bu dəqiqə qayıdıb gəlsə, xırda ingilis sahibkarlarının saqqızını oğurlaya bilməz. Çünki bilirlər ki, təkcə o qısa Vaterloo kampaniyası onlara milyard franka baĢa gəldi. Bir halda ki, məndən açıq danıĢmaq tələb olunur, – məruzəçi get-gedə Ģövqə gələrək davam elədi, – onda mən sizə açıq deyirəm: özünüz özünüzə kömək eləyin, çünki Ġngiltərənin sizə kömək eləmək üçün bir qəpiyi də yoxdur. Xərci Ġngiltərə ödəyə bilməyəndəsə, cəsurluqları baĢlarından aĢsa da, ciblərində siçanlar oynaĢan Avstriya, Rusiya və Prussiya Fransaya qarĢı ikicə döyüĢə də davam gətirə bilməz. Ümid eləmək olar ki, yakobinçilərin www.vivo-book.com
818 topladığı gənc əsgərlər birinci döyüĢdə məğlub olacaqlar, ola bilər lap ikincidə də məğlub olsunlar, amma sizin gözünüzdə inqilabçı kimi görünəcəyimdən qorxmayaraq deyirəm ki, üçüncü döyüĢdə bu adamlar daha min yeddi yüz doxsan ikinci ildəki kəndli balaları deyil, min yeddi yüz doxsan dördüncü ilin döyüĢçüləri olacaqlar. Bu yerdə üç-dörd adam birdən onun sözünü kəsdi. – Cənab, – iclas sədri Jülyenə dedi, – o biri otağa keçin və qaraladığınız mətni təzədən səliqəylə köçürün. Jülyen təəssüflə otağı tərk elədi. Elə indicə məruzəçi onun həmiĢə düĢündüyü Ģeylər barədə söz açmıĢdı. “Onların halına güləcəyimdən qorxurlar” – oğlan düĢündü. Oğlanı təzədən otağa çağıranda, cənab de La-Moll onu yaxĢı tanıyan Jülyenə olduqca qəribə gələn təntənəli tərzdə çıxıĢ eləyirdi. – …Bəli, cənablar, məhz bu bədbəxt xalq haqqında belə demək olar: “O kütbeyin, yoxsa Allah olmalıdır?” “O Allah olmalıdır!” – nağılçı belə deyir. Amma biz bu möhtəĢəm sözləri sizin dilinizdən eĢitməliyik, cənablar! www.vivo-book.com
819 Özünüz baĢlayın və özünüz hərəkət eləyin. Qoy əzəmətli Fransa əcdadlarımızın bizə qoyub getdiyi kimi, XVI Lüdovikin süqutu vaxtında onu gördüyümüz kimi olsun. Ġngiltərə, ən azı onun alicənab lordları, mənfur yakobinçilərə bizim kimi nifrət eləyir. Ġngilislərin qızılı olmadan nə Rusiya, nə Avstriya, nə də Prussiya iki-üç döyüĢə də dayanmaq qüdrətində deyil. Amma məgər bu, min səkkiz yüz on yeddinci ildə cənab de RiĢelyenin axmaqcasına əldən verdiyi uğurlu hücumu eləməyə yetərmi? Mən belə fikirləĢmirəm. Bu yerdə kimsə markizin sözünü kəsməyə çalıĢdı, amma bir neçə yerdən qalxan etirazlar bunun qarĢısını aldı. Onun sözünü kəsməyə çalıĢan adam yenə də bayaqkı hərbiçi, imperator ordusunun keçmiĢ generalıydı. O, mavi lent və gizli təĢkilatda nüfuzlu mövqe tutmaq arzusundaydı. – Yox, mən belə fikirləĢmirəm, – ara sakitləĢəndən sonra cənab de La-Moll davam elədi və “mən” sözünü elə əzəmətlə dedi ki, Jülyen heyran oldu. “Bax, buna deyərəm, düzgün yanaĢma! – oğlan özlüyündə düĢünərək, markizin nitqindən geri qalmayaraq, Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|