www.vivo-book.com
82
sonuna qədər heç biri söhbəti davam elətdirmək üçün söz
tapa bilmədi.
Ġndi xanım Renalı sevmək Jülyenin məğrur qəlbi
üçün nəsə ağlasığmaz bir Ģey idi. Qadınsa, qadınsa onun
qarĢısında baĢ əyməyə hazır idi: oğlan onun dərsini necə
verdi?!
Oğlana özü də istəmədən yaĢatdığı incikliyin əvəzini
çıxmağa çalıĢaraq indi o Jülyenə çox incə diqqət və qayğı
göstərməyə baĢladı. Bu qayğılar həftə uzunu xanım Renala
olmazın sevinc yaĢatdı. Nəhayət, o, Jülyenin qəzəbini bir az
yumĢalda bildi, amma bu qayğılarda özünə qarĢı nəsə xüsusi
xoĢ məram görmək gəncin heç ağlına da gəlməzdi.
“Deməli, bu varlılar belədi”, – Jülyen düĢünürdü, –
“Səni çirkaba bulaĢdırırlar, sonra da elə bilirlər ki, belə
dilxoĢluqla hər Ģeyi yoluna qoymaq olar”.
Xanım Renalın ürəyi dolub-daĢırdı, bu ürək hələ o
qədər məsum idi ki, hər Ģeyi açıb ağartmamaqla bağlı
özünün bütün xoĢniyyətli qərarlarına baxmayaraq, Jülyenə
elədiyi təklifi və aldığı rədd cavabını ərinə deməyə bilməzdi.
www.vivo-book.com
83
– Necə?! DəhĢətli dərəcədə qəzəblənən əri qıĢqırdı. –
Siz necə imkan verdiniz ki, nökəriniz sizə rədd cavabı
versin?!
Bu ağır kəlmədən qəzəblənən xanım Renal etiraz
eləməyə cəhd göstərdi.
– Xanım, – o cavab verdi, – mən məĢhur Ģahzadə
Konde öz qulluqçularını cavan xanımına təqdim edəndə
iĢlətdiyi sözü iĢlədirəm: “Bu adamların hamısı – bizim
nökərlərimizdir!” De Bezanvelin memuarlarında nüfuzun
qorunması üçün örnək götürüləsi o səhifələri mən sizə
oxumuĢam. Zadəgan nəslindən olmayan və sizdən maaĢ alan
hər kəs – sizin nökərinizdir! Mən o Jülyenlə danıĢıb, ona
yüz frank verərəm.
– Ah, dostum, – bütün bədəni titrəyən xanım Renal
dilləndi. – Amma heç olmasa elə eləyin ki, qulluqçular
görməsin.
– Yox, hələ bir onların yanında verəcəkdim! Hamısı
haqlı olaraq oğlana paxıllıq eləyər.
www.vivo-book.com
84
Əri bunu deyib, oğlana vermək istədiyi məbləğin çox
da böyük olub-olmadığını götür-qoy eləyə-eləyə otaqdan
çıxdı.
Xanım Renal o qədər məyus olmuĢdu ki, heysiz-
heysiz kürsüyə çökdü.
“Ġndi o, Jülyeni təhqir eləməyə çalıĢacaq. Hamısı da
mənim ucbatımdan!”
O, ərinə qarĢı ikrah hissi duyaraq əliylə üzünü qapadı.
Qadın özünə söz verdi: nə olursa olsun, daha heç vaxt əriylə
açıq danıĢmayacaq.
Jülyeni görəndə onun bütün bədəni titrədi, ürəyi elə
döyündü ki, qadın bir kəlmə də deyə bilmədi. Özünü itirən
xanım Renal oğlanın hər iki əlindən yapıĢıb, bərk-bərk sıxdı.
– Hə, dostum, – axır ki, o dilləndi, – indi siz mənim
ərimdən razısınız?
– Hələ bir razı qalmayım? – Jülyen acı-acı
gülümsəyərək, dedi. – Ġndicə o mənə yüz frank verdi.
Xanım Renal qərarsız-qərarsız oğlana baxırdı.
– Gedək, – o indiyə qədər Jülyenin onun səsində
duymadığı qətiyyətlə dedi. – Əlinizi də mənə verin.
www.vivo-book.com
85
Qadın onu götürüb, kitab dükanına getdi – Veryer
kitab satıcısının qatı liberal kimi ad çıxartmağı belə onu
qorxutmadı. Xanım Renal uĢaqlarına on luidorluq kitab
seçdi. Əslindəsə bunlar onun Jülyenə hədiyyə eləmək
istədiyi kitablar idi. Qadın Jülyenin bu kitabları almaq
istədiyini bilirdi. O elə kitab dükanındaca tələb elədi ki,
uĢaqlardan üçü də özünə çatan kitaba adını yazsın. Eyni
zamanda xanım Renal sevinirdi ki, Jülyenə minnətdarlığını
çatdırmaq üçün bir üsul tapıb. Jülyensə mağazanın rəflərində
qalaqlanmıĢ kitabların çoxluğuna heyrət eləyə-eləyə
gözlərini onlardan ayırmırdı. O, hələ heç vaxt belə natəmiz
yerə ayaq basmağa cəsarət eləməmiĢdi: indi də ürəyi bərk-
bərk döyünürdü. Xanım Renalın həyəcanlarından nəinki
xəbərsiz idi, heç bu barədə düĢünmürdü də.
Onun bütün fikri-zikri özünün dindar adına ləkə
gətirmədən hansı yolla buradan bir neçə kitab əldə etməyin
yanındaydı. Nəhayət, ağlına gəldi ki, bir az hiyləgərlik
iĢlətsə, uĢaqların yazı bacarığını inkiĢaf elətdirmək üçün bu
yerlərin tanınmıĢ zadəganlarının, həyat tarixçələrinin ən
www.vivo-book.com
86
yaxĢı nümunə olduğunu cənab Renala deyib, bəzi kitabları
aldıra bilər.
Düz bir ay götür-qoy elədikdən sonra axır ki, Jülyen
öz məqsədinə çatdı. Özü də bunu elə ustalıqla elədi ki, az
müddətdən sonra cəhdini təkrarlamaq fikrinə düĢdü. Bir dəfə
cənab Renalla söhbəti zamanı o, ali mənsəbdən olan mer
üçün çox da asan olmayan bir imkan barədə iĢarə vurdu.
Söhbət liberal kitabsatanı varlandıracaq bir hərəkətdən –
onun kitab dükanına abunə yazılmaqdan gedirdi.
Cənab Renal böyük oğlunun hərbi məktəbdə
oxuyarkən haqqında söhbət düĢmək ehtimalı olan bəzi
əsərlər barədə de visu
15
təsəvvürlərə malik olmasını yaxĢı
hal kimi dəyərləndirdi. Amma Jülyen hiss elədi ki, mer
bundan artığını eləməyəcək. Jülyen bu məsələdə nəsə gizli
bir Ģey olduğunu hiss eləsə də, gizlənən Ģeyin nə olduğunu
anlaya bilmirdi.
Bir dəfə söhbət ərəfəsində o, Renala dedi:
15
De visu – əyani (lat.)
Dostları ilə paylaş: |