Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
197 əvəz eləyəcək, onsuz bu bədbəxtlər, hətta məndən varlı, ciblərində ancaq təhsil almağa çatacaq bir-iki ekü olub, amma sonra yaxĢı bir yerə iĢə düzəlmək üçün pul tapmayanlar neyləyəcək? Özü də sonra nə olursa olsun, – o, dərindən nəfəs alaraq əlavə elədi – bu acı xatirə bizi heç vaxt rahat buraxmayacaq, biz daha heç vaxt özümüzü xoĢbəxt hiss eləməyəcəyik. Qəfildən o hiss elədi ki, xanım Renal qaĢlarını çatdı və soyuq, təkəbbürlü bir sifət aldı – qadının fikrinə görə, ancaq xidmətçinin ağlına belə Ģeylər gələ bilərdi. Ona varlı olduğunu uĢaqlıqdan təlqin eləmiĢdilər və o, təbii olaraq Jülyenin də varlı olduğunu düĢünürdü. O bu oğlanı həyatından çox sevirdi, hətta Jülyen naĢükürün, yalançının biri olsaydı da, xanım Renal onu sevərdi və onun üçün pulun heç bir dəyəri yox idi. Amma təbii ki, Jülyen bunlardan xəbərsiziydi. Qadının çatılmıĢ qaĢlarını görəndə elə bil onun qol-qanadını sındırdılar. Amma o yenə də özünü itirmədi, bir neçə dəqiqənin içində bir Ģey uydurdu və bu zadəgan xanıma baĢa saldı ki, bu sözləri o, hələ keçən dəfə odun alverçisi olan www.vivo-book.com
198 dostu Fukenin yanına gedəndə eĢidib. Baxın, o əclaflar belə fikirləĢirlər! Xanım Renal bir az əvvəl zəriflik yağan üzündə əmələ gəlmiĢ soyuq təkəbbürü saxlayaraq dedi: – Belə adamlarla dostluq eləmək lazım deyil. Xanım Renalın bu çatılmıĢ qaĢları, daha doğrusu, öz ehtiyatsızlığı ucbatından lazım olmayan etirafları eləməyi Jülyenin xəyallarına ilk zərbəni vurdu. “O mehriban və xoĢrəftardır, özü də məni doğrudan sevir. Amma o düĢmən cəbhədə böyüyüb. Əlbəttə, onlar yaxĢı təhsil alandan sonra pulsuzluq ucbatından özlərinə yer tapa bilməyən cəsarətli, ləyaqətli insanlardan çəkinirlər. Əgər bizim bərabər imkanlarla mübarizə aparmaq Ģansımız olsaydı, bu məzlum zadəganların axırı necə olardı! Bax, deyək ki, mən Veryerin meriyəm, cənab Renal kimi namuslu, xoĢməramlı adamam. Amma mer mən olsaydım, bu adamların hamısını baĢımdan rədd eləyərdim – o rahibi də, cənab Valnonu da, onların cəfəng-cəfəng söhbətlərini də! O zaman Veryerdə ədalət öz yerini tutardı! Axı bu
www.vivo-book.com
199 adamların mənə mane olmağa istedadları çatmazdı. Bu adamlar özləri kimlərinsə kölgəsində dolanırlar”. Bu gün Jülyenin xoĢbəxtliyi daha da möhkəmlənə bilərdi. Amma bizim qəhrəmanın axıra qədər səmimi olmağa cəsarəti çatmadı. O özündə güc tapıb, savaĢa atılmalıydı, amma ləngiməməliydi. Xanım Renal Jülyenin sözlərinə heyrət elədi, çünki onun çevrəsindəki insanlar durmadan deyirdilər ki, yeni Robespyerin gəliĢindən ehtiyat eləyirlər və belə bir adam kasıb, amma həddən artıq savadlı cavanların arasından çıxa bilər. Xanım Renal üzündəki soyuqluğu hələ xeyli saxladı və Jülyenə elə gəlirdi ki, o, bunu qəsdən eləyir. Amma qadın çılğınlığa qapılıb, belə yersiz sözlər barədə düĢündüklərini deyəndən sonra oğlanın xətrinə dəyib-dəymədiyini düĢünürdü. Onun çox vaxt, xüsusilə də darıxdırıcı insanlardan uzaq olanda təmizlik və məsumluqla alıĢıb- yanan üzündəki ifadə də indi əslində həmin peĢmanlığın ifadəsiydi. Jülyen daha heç vaxt “ucadan arzulamağı” özünə icazə vermədi. Ġndi daha əvvəlki kimi dəlicəsinə vurğun olmayan
www.vivo-book.com
200 oğlan bir az sakitləĢdi və düĢündü ki, xanım Renalın otağına gedəndə heç bir ehtiyat tədbiri görmür. YaxĢısı budu, qoy qadın onun otağına gəlsin. Axı qulluqçulardan kimsə xanımı dəhlizdə görsə, o deməyə nəsə tapar – onun o qədər bəhanəsi ola bilər ki! Amma bu üsulun da bəzi narahat tərəfləri vardı. Jülyen Fukenin köməkliyilə özünün, gənc din xadiminin kitab dükanında adını belə çəkə bilməyəcəyi bəzi kitabları əldə eləmiĢdi. O bu kitabları ancaq gecələr oxuya bilirdi. Və çox vaxt istəmirdi ki, kiminsə gəliĢi onu mütaliədən ayırsın. Baxmayaraq ki, bir müddət əvvəl o bu gəliĢin xəyalıyla yaĢayanda əlinə kitab ala bilməzdi. Xanım Renalın sayəsində o indi kitablardan oxuduqlarından daha çox Ģey baĢa düĢürdü. Nə qədər fitri istedada sahib olsa da, zadəgan olmayan cavan adamların xəbərsiz olduqları halda, dalana dirənə biləcəyi xırda Ģeyləri xanımdan soruĢmaqdan çəkinmirdi. Sevgiylə idarə olunan bu tərbiyə onun üçün əsl xoĢbəxtlik idi. Bu dərslərin sayəsində Jülyen zadəgan cəmiyyətini o vaxtlar olduğu kimi görə bilirdi. Onun beynini bu cəmiyyətin bir vaxtlar nəinki www.vivo-book.com
201 iki min il, hətta altmıĢ il əvvəl, on beĢinci Lüdovikin və Volterin zamanlarında necə olmağı barədə əfsanələrlə yormurdular. Oğlanın elə bil gözləri açılmıĢdı! O, necə sevinirdi! Axır ki o, Veryerdə baĢ verənlərin hamısını baĢa düĢə biləcək. Birinci yerdə bezonas prefekti barədə hələ iki il əvvəl baĢlamıĢ dedi-qodular dayanırdı. Bu dedi-qodulara səbəb Parisin ən yüksək cəmiyyətinin adamlarından gələn məktublar idi. Bütün məsələsə cənab Muaronu – bu adam bütün həndəvərdə ən imanlı adam kimi tanınırdı – Veryer merinin kiçik köməkçi vəzifəsindən əsas köməkçi iĢinə keçirməkdən ibarət idi. Onun rəqibi çox varlı fabrik sahibiydi, indi bu adamı nəyin bahasına olursaolsun, merin ikinci köməkçi yerinə düĢürmək lazım idi. Axır ki, Jülyen əvvəllər həndəvərin bütün adlı-sanlı adamlarının cənab Renalın evinə yığıĢdığı o dəvətlər zamanı təəccüblə dinlədiyi eyhamları baĢa düĢürdü. Bu imtiyazlı dəstə Ģəhərdə özlərindən baĢqa heç kimin, hətta liberalların da namizədliyindən xəbər tutmadıqları bu adamın merin Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|