Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
267 cavab vermək istəmir, amma mən bunu hiss eləyirəm. Ah, Falkoz, ah, Dükro! – o acı-acı sızladı. Adlarını çəkdiyi adamlar onun 1814-cü ildə yekəxanalığıyla özündən uzaqlaĢdırdığı uĢaqlıq dostlarıydı. Onlar yeniyetmə yaĢlarından Renalla bir mərtəbədə qalmağa çalıĢırdılar, amma kifayət qədər tanınan adamlar olmadıqları üçün o qəfildən qərara gəlmiĢdi ki, dostlarıyla arasında bir az məsafə saxlasın. Ağıllı, kövrək adam olan kağız alverçisi Veryerli Falkoz əsas Ģəhərdə mətbəə alıb, özünə qəzet açmıĢdı. Konqreqasiya onu müflis eləmək qərarına gəlmiĢdi: qəzeti qadağan eləyib, patenti də əlindən aldılar. Belə acınacaqlı vəziyyətə düĢəndə o, on ildə ilk dəfə cənab Renala məktub yazmıĢdı. Veryer meri məktuba qədim romalı ahəngində bir cavab verdi: “Əgər kralın naziri məni bu Ģərəfə layiq bilib, qərarımı soruĢsaydı, ona deyərdim ki, bütün əyalət çapçılarını amansızcasına məhv eləyin, mətbəə iĢini də tütün kimi inhisara alın”.
www.vivo-book.com
268 Yaxın dostuna yazdığı, bütün Veryeri heyran qoyan bu məktubu cənab Renal indi dəhĢətlə xatırlayırdı: “Kimin ağlına gələrdi ki, mən, bu nüfuzun, bu var-dövlətin, bu ordenlərin sahibi o məktuba görə peĢmançılıq çəkərəm?” Gah özünə, gah ətrafındakı hər Ģeyə düĢmən kəsilərək o bu dəhĢətli gecəni qəzəb sarsıntıları içində keçirdi. Amma arvadını izləmək nədənsə ağlına gəlmədi. “Mən Luizaya öyrəĢmiĢəm, – o öz-özünə deyirdi. – O mənim bütün iĢlərimdən xəbərdardı. Əgər mənim ikinci dəfə evlənmək imkanım olsa, yəqin ki, ondan yaxĢı qadın tapa bilmərəm”. Və o özünü arvadının günahsızlığına inandırmağa çalıĢırdı. Bu inam onu ortaya sərt mövqe qoymağın vacibliyindən azad eləyirdi, həm də ümumiyyətlə, çox rahatladırdı. Əvvəl-axır, guya Ģər qurbanı olmuĢ qadınlar az idimi?
Qəfildən o titrətmə içində inildəyərək, otaqda vurnuxdu: “Axı bu necə ola bilər? Mən kiməm, yoldan ötən, əskiyin biriyəmmi? Mən necə imkan verə bilərəm ki, arvadım öz www.vivo-book.com
269 məĢuquyla məni təhqir eləsin? Axı belə olsa, bir azdan bütün Veryer mənim maymaqlığımdan danıĢacaq. Yadımdadı, Ģəhərdə hamı ġarmye barədə nələr xosunlaĢırdı – onun arvadı məĢuquyla hamının gözü qabağında mazaqlaĢırdı. Ġndi ġarmyenin adı gələn kimi hamı gülür. O yaxĢı vəkildi, amma onun əla nitq qabiliyyəti kimin vecinədi ki? Hamı deyir ki, həəə, sən o ġarmyeni deyirsən? Həmin o ġarmye de Bernar – arvadının məĢuqunun soyadını da onun soyadının yanına yapıĢdırıblar”. “ġükür tanrıya, – o bir neçə dəqiqədən sonra öz-özünə dedi. – ġükür tanrıya ki, mənim qızım yoxdu. Yoxsa anasını cəzalandırsam, onun da adına ləkə gələrdi. Əgər mən arvadımla o əclaf gədəni iĢ baĢında tutub, öldürsəm, bu ancaq faciə olacaq, heç kim də mənə gülməyəcək”. Bu fikir onun ağlına batdı və o hadisənin təfərrüatlarını təsəvvür eləməyə baĢladı. “Belə olsa, hər Ģey mənim xeyrimə iĢləyəcək, cəza məsələsində nə olurolsun, konqreqasiya, dostlarım, məhkəmə, hamı məni xilas etməyə çalıĢacaq”. www.vivo-book.com
270 O, ov bıçağını çıxarıb, diqqətlə gözdən keçirdi: bıçaq çox itiydi. Qəfildən qan gölməçəsini gözünün qarĢısına gətirdi. Cənab Renal dəhĢətə gəldi. “Mən o əclaf mürəbbi gədəni döyüb, evdən qovaram. Amma Veryerdə, elə bütün departamentdə aləm bir-birinə dəyəcək! Məhkəmə Falkozun qəzetini bağlayıb, baĢ redaktoru həbsdən buraxmaq qərarını verəndən sonra mən əlimdən gələni elədim ki, onu altı yüz franklıq iĢindən məhrum eləyim. Deyirlər ki, bu naqqal hardasa Bezansonda təzədən peyda olub. Ġndi o məni biabır eləmək imkanını əldən verməz – özü də bunu elə ustalıqla eləyəcək ki, onu məhkəməyə də verə bilməyəcəm. Məhkəmə? Axı bu əclaf məhkəmədə özünün haqlı olduğunu sübut eləmək üçün elə murdar Ģeylər danıĢar ki! Onun kimi plebey cəmiyyətdə adının təmizliyini mənim kimi yaxĢı qoruya bilən adamlara nifrət eləyir. Mən adımı o iyrənc Paris qəzetlərində görəcəm – ilahi, bu dəhĢətdi! Renalların qədim adı dedi-qoduçuların dilinə-ağzına düĢəcək! Əgər mən harasa köçməli olsam, adımı dəyiĢməli olacam. Bunu düĢünmək belə dəhĢətdir! Bütün gücümü aldığım, qürur www.vivo-book.com
271 duyduğum bu Ģöhrətli addan imtina eləmək! Bundan dəhĢətli heç nə ola bilməz! Amma əgər mən arvadımı öldürməsəm, onu eləcənə rüsvayçılıqla evdən qovsam, axı o Bezansondakı varlı xalasının yanına gedəcək. O da öləndə varidatını arvadıma vəsiyyət eləyəcək. Arvadım də Jülyenini götürüb, Parisə gedəcək. Orada da hamı bu məsələni biləcək, mən yenə axmaq vəziyyətdə qalacam”. Rəngi avazımıĢ cənab Renal qəfildən hiss elədi ki, çırağın iĢığı getdikcə tutqunlaĢır – hava iĢıqlanırdı. O, təmiz hava udmaq üçün bağçaya çıxdı. Bu anda həm də qərar verdi ki, qalmaqal qaldırmasın – o bilirdi ki, iĢlərin belə gediĢi onun Veryerdəki xeyirxah dostlarına necə zövq verəcək. Bağçada gəzmək onu bir az özünə gətirdi. Qəfildən qıĢqırdı: “Yox! Axı nəyə görə mən arvadımdan imtina eləməliyəm? Axı o mənə xeyri dəyən adamdı”. Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|